prof. Jan Gawęcki
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (2012)
Specjalista z zakresu żywienia człowieka, twórca polskiej szkoły nutrisensoryki, wybitny uczony i pedagog, wieloletni wiceprzewodniczący Komitetu Nauk o Żywieniu Człowieka PAN, krzewiciel wiedzy o żywieniu, twórca Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy o Żywieniu.
Prof. dr hab. Jan Gawęcki urodził się 8 sierpnia 1944 r. w Skierniewicach. Studia ukończył na Wydziale Technologii Rolno-Spożywczej Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu w 1967 r. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w 1974 r., doktora habilitowanego w 1982 r., a tytuł profesora w 1991 r.
Zainteresowania naukowe Profesora związane są z fizjologią i higieną żywienia człowieka, a w szczególności: określaniem wartości odżywczej i prozdrowotnej żywności, interakcjami składników żywności w aspekcie chorób dietozależnych, wpływem ksenobiotyków na biodostępność składników odżywczych, fizjologicznymi mechanizmami wyboru pokarmu (nutrisensoryka) oraz genetycznymi uwarunkowaniami reakcji organizmu na składniki pokarmowe.
Dorobek naukowy Profesora Jana Gawęckiego obejmuje ponad 400 pozycji, w tym 129 oryginalnych prac twórczych opublikowanych w renomowanych czasopismach naukowych (m.in. „British Journal of Nutrition”, „Die Nahrung”, „Genes and Nutrition”, „Journal of Environmental Pathology, Toxicology and Oncology”, „Journal of Trace Elements and Electrolytes”, „Acta Physiologica Polonica”), 30 oryginalnych prac twórczych opublikowanych w materiałach konferencyjnych, 149 doniesień na sympozjach krajowych i zagranicznych oraz 44 prace przeglądowe.
Na osobne podkreślenie zasługują osiągnięcia Profesora jako autora, współautora i redaktora 31 podręczników, skryptów i monografii. Wielokrotnie wznawiane podręczniki Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, Żywienie człowieka zdrowego i chorego, Żywienie człowieka a zdrowie publiczne czy Podstawy metodologii badań w nauce o żywieniu i żywności weszły na stałe do kanonu lektur studentów uczelni przyrodniczych i medycznych.
Prof. dr hab. Jan Gawęcki od wielu lat aktywnie działa w gremiach decydujących o polityce naukowej państwa i dystrybucji środków budżetowych przeznaczonych na badania naukowe. Był członkiem Rady Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, przewodniczył Zespołowi Nauk Rolniczych i Leśnych KBN, pracował w ministerialnych zespołach ds. Działalności Wspomagającej Badania i ds. Badań Własnych Szkół Wyższych, był ekspertem Komitetu Sterującego Programu FORESIGHT. W roku 2007 został powołany do rady nowo utworzonego Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz do Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Strategicznych Programów Badań i Prac Rozwojowych, w którym m.in. opracował założenia programu „Innowacyjne produkty żywnościowe o wysokiej wartości odżywczej i prozdrowotnej”.
Był i jest członkiem i przewodniczącym wielu rad naukowych, kolegiów redakcyjnych czasopism naukowych oraz komitetów i komisji PAN. Wypromował 10 doktorów, był recenzentem kilkudziesięciu prac doktorskich, habilitacyjnych i postępowań na tytuł profesora – między innymi pięciu osób z naszej uczelni.
Na podkreślenie zasługuje zaangażowanie Profesora w upowszechnianie wiedzy o żywności i edukację żywieniową społeczeństwa. Jest pomysłodawcą i kierownikiem naukowym „Krajowych warsztatów żywieniowych” odbywających się cyklicznie od 1994 r. oraz inicjatorem i przewodniczącym Komitetu Głównego Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy o Żywieniu. W dotychczasowych 16 edycjach tej olimpiady uczestniczyło ponad 80 000 uczniów szkół średnich z całej Polski, wzbogacając swoją wiedzę z zakresu racjonalnego żywienia i zdrowego trybu życia.
Za swoje zasługi prof. dr hab. Jan Gawęcki odznaczony został między innymi: Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, odznaką „Zasłużony dla Rolnictwa”, medalem „Zasłużony dla Wydziału Nauk o Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu”, czterema nagrodami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz dwiema nagrodami Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych im. Profesora Aleksandra Szczygła.
