prof. Czesława Lipecka
Akademia Rolnicza w Lublinie (2006)
Zootechnik, specjalistka w zakresie hodowli owiec, wybitna uczona o dużym autorytecie naukowym, znakomity dydaktyk i organizator nauki, od 21 lat jest kierownikiem Katedry Hodowli Owiec i Kóz, była prorektorem ds. kadr i organizacji Akademii Rolniczej w Lublinie, przez dwie kadencje reprezentowała nauki rolnicze w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego, od 13 lat do chwili obecnej jest członkiem Komitetu Nauk Zootechnicznych PAN i przewodniczącą Sekcji Hodowli Owiec i Kóz w Polskim Towarzystwie Zootechnicznym.
Jest absolwentką lubelskiej Akademii Rolniczej. Studia na kierunku zootechnicznym ukończyła w roku 1960, tu doktoryzowała się w roku 1967 i habilitowała w roku 1975. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskała w 1985 roku, a na stanowisko profesora zwyczajnego została mianowana w roku 1993.
Jej zainteresowania naukowe obejmują zagadnienia hodowli owiec. Znaczącym osiągnięciem na skalę krajową był udział Profesor Lipeckiej jako współtwórczyni w wytworzeniu owiec rasy polska owca nizinna odmiany uhruskiej dla warunków środkowo-wschodniej Polski i stworzenie dwóch uniwersalnych syntetycznych plenno-mięsnych linii owiec BCP i SCP. Opracowała program hodowlany dla tej grupy owiec, który został zaakceptowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz wdrożony do praktyki owczarskiej. Zainicjowała i realizuje badania metodyczne nad grupami krwi oraz dziedziczeniem krwinkowym owiec, określiła polimorfizm białek w surowicy krwi owiec oraz wykorzystała je jako markery do określenia genetycznego zróżnicowania różnych populacji owiec, opracowała metody pracy hodowlanej i określiła warunki środowiskowe dla zwiększenia plenności owiec i przeżywalności jagniąt bez obniżenia ich wartości hodowlanej i użytkowej. Określiła stopień zakażeń owiec i występowania choroby Maedi visna w zależności od rasy i regionu. Prowadziła długoletnie obserwacje nad adaptacją fizjologiczną i produkcyjną ras mięsnych importowanych z Francji na teren wschodniej Polski.
Prof. Czesława Lipecka stworzyła zaplecze badawcze dla realizacji badań w tak szerokim zakresie. Była inicjatorem i głównym organizatorem Dydaktyczno-Badawczej Stacji Doświadczalnej w Bezku, w której aktualnie utrzymywanych jest około tysiąca sztuk owiec. Zorganizowała też laboratorium analiz krwi, mleka, mięsa i wełny, którym kierowała przez dziesięć lat.
Wymiernym efektem jej działalności badawczej jest dorobek obejmujący łącznie 297 publikacji, w tym 139 oryginalnych prac naukowych opartych o własne badania i eksperymenty doświadczalne, publikowanych w czasopismach polskich i zagranicznych, w tym również z listy filadelfijskiej, a ponadto 101 artykułów przeglądowych i komunikatów oraz teksty popularno-naukowe. Profesor Lipecka wypromowała czterech doktorów, a dwóch spośród jej wychowanków otrzymało tytuł naukowy profesora, opiekowała się 155 magistrantami i kilkudziesięcioma inżynierami, recenzowała ponad 185 prac magisterskich, ponad 70 razy była recenzentem rozpraw doktorskich i habilitacyjnych, a także wniosków o tytuł profesora i nadanie godności doktora honoris causa. Jest członkiem Komitetu Redakcyjnego Roczników Naukowych PTZ i członkiem Komitetu Redakcyjnego Roczników Nauk Rolniczych. Odbyła staże naukowe w zakładzie Immunologii PAN, Państwowym Instytucie Weterynaryjnym w Puławach, Instytucie Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu, a także staże w uniwersytetach rolniczych oraz wyjazdy naukowe w ramach EAAP i JSA BR do Niemiec, Belgii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Węgier, Bułgarii, Szwecji, Danii, Włoch, Republiki Czeskiej.
Za zasługi naukowe, dydaktyczne i organizacyjne została odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i wieloma medalami uczelni rolniczych w Polsce oraz była wyróżniona kilkunastoma nagrodami rektora i sześcioma nagrodami ministra edukacji
Prof. Czesława Lipecka jest jedną z inicjatorek Zimowych Szkół Owczarskich, których organizatorami są pracownicy uczelni rolniczych w Krakowie, Wrocławiu, Lublinie, Warszawie i Instytutu Zootechniki w Krakowie. Dotychczas zorganizowano osiem takich spotkań, a ich problematyka obejmowała zagadnienia naukowe i programy dydaktyczne. Ściśle współpracuje z Wydziałem Biologii i Hodowli Zwierząt wrocławskiej Akademii Rolniczej, umożliwiła prowadzenie badań w Dydaktyczno-Badawczej Stacji Doświadczalnej w Bezku, a także w laboratoriach, gdzie przyjmowała pracowników z Wrocławia na liczne konsultacje. Początek tej współpracy związany był z wykorzystaniem metodyki prof. Czesławy Lipeckiej elektroforetycznego rozdziału transferyn surowicy krwi owiec przez pracowników Katedry Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt.
Profesor Lipecka współpracuje naukowo również z wieloma zagranicznymi ośrodkami badawczymi. Interesujące naukowo są jej kontakty z Research Institute of Animal Production Praha w Republice Czeskiej, Slovak University of Agriculture w Nitrze oraz Slovak Agriculture Research Institute of Animal Production w Trencianskiej Tepli na Słowacji, Wileńską Wyższą szkoła Rolniczą na Litwie, Austriackim Instytutem Rolnictwa Alpejskiego oraz Akademią Rolniczą w Sofii.
