Prawo ochronne na wzór użytkowy
Przewodnik po ochronie własności intelektualnej
Prawo ochronne na wzór użytkowy jest prawem, którego udziela Urząd Patentowy w drodze decyzji warunkowej (pod warunkiem udzielania opłaty za pierwszy okres ochrony) na rzecz podmiotu uprawnionego do uzyskania prawa ochronnego po stwierdzeniu w procedurze pełnego badania, że zostały spełnione warunki wymagane do jego uzyskania. Zgodnie z Prawem własności przemysłowej, zdolność ochronną posiadają te wzory użytkowe, które są nowymi i nadającymi się do przemysłowego zastosowania rozwiązaniami o charakterze technicznym, dotyczącymi kształtu lub budowy przedmiotu o trwałej postaci albo przedmiotu składającego się ze związanych ze sobą funkcjonalnie części o trwałej postaci. W przeciwieństwie do wynalazków, w przypadku zdolności ochronnej wzorów użytkowych nie jest wymagane, by wzory charakteryzowały się odpowiednim poziomem wynalazczym.
Za wzór użytkowy nie mogą być z mocy ustawy Prawo własności przemysłowej uznane:
- odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne;
- wytwory o charakterze jedynie estetycznym;
- schematy, zasady i metody przeprowadzania procesów myślowych, rozgrywania gier lub prowadzenia działalności gospodarczej;
- wytworów lub sposobów, których możliwość wykorzystania nie może być wykazana lub wykorzystanie nie przyniesie rezultatu
- spodziewanego przez zgłaszającego w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki;
- programy komputerowe;
- przedstawienie informacji.
Zgodnie z ustawą Prawo własności przemysłowej, mimo spełnienia powyższych kryteriów, praw ochronnych na wzory użytkowe, nie udziela w następujących przypadkach:
- wzory użytkowe, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;
- nie uważa się za sprzeczne z porządkiem publicznym korzystanie z wzoru użytkowego tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo;
- odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt; a także wytwory uzyskiwane takimi sposobami; przepis ten nie ma zastosowania do sposobów mikrobiologicznych lub innych sposobów technicznych ani do wytworów uzyskiwanych takimi sposobami o ile nie są to odmiany roślin lub rasy zwierząt;
- sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach; przepis ten nie dotyczy produktów, a w szczególności substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.
Zakres przedmiotowy prawa ochronnego określają zastrzeżenia ochronne zawarte w opisie ochronnym wzoru użytkowego. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego przez uprawnionego z prawa ochronnego podlega ograniczeniom, na identycznych zasadach jak ograniczenia w stosunku do patentów na wynalazki dotyczące produktów.
Prawo ochronne na wzór użytkowy trwa dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym.
Udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego obejmującego opis ochronny (opis wzoru użytkowego, zastrzeżenia ochronne, rysunki).
Udzielone prawa ochronne na wzory użytkowe podlegają wpisowi do rejestru wzorów użytkowych, a informację o udzieleniu prawa publikuje się w Wiadomościach Urzędu Patentowego.
Prawo ochronne jest zbywalne i podlega dziedziczeniu, przy czym umowa o przeniesienie prawa ochronnego wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej.
Wzór użytkowy uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki.
