Umowa Nr OR.271.3.10.2017 z dn. 7.08.2017, projekt badawczy koordynowany przez SGGW, finansowany ze środków Funduszu Leśnego 2017 – dziś
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: dr Wiesław Bielas, dr Agnieszka Partyka, dr Sylwia Prochowska
Krótki opis: Celem projektu jest pobieranie post mortem plemników najądrzowych od żubrów oraz ich kriokonserwacja na potrzeby przyszłego wykorzystania do sztucznej inseminacji i zapłodnienia pozaustrojowego. Pobrane plemniki (zarówno świeże jak i po mrożeniu-rozmrożeniu) są oceniane z użyciem nowoczesnych metod takich jak Komputerowo Wspomagana Analiza Nasienia (CASA) oraz cytometru przepływowego. Pozwala to na głębsze poznanie biologii i kriobiologii gamet u tego gatunku. Kriokonserwacja nasienia była podstawą utworzenia banku nasienia żubra. Zdolność zapłodnieniowa przechowywanych w banku dawek nasienia została potwierdzona poprzez zapłodnienie in vitro i otrzymanie pierwszej blastocysty żubra.
Słowa kluczowe: żubr, plemniki, bank nasienia
Projekt NCN 2015/17/B/NZ8/02411.
2016-2019
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: dr hab. Michał Dzięcioł, lek. wet. Martyna Woszczyło, lek. wet. Barbara Pieczewska
Krótki opis: Celem projektu jest analiza mechanizmów komunikacji semiochemicznej w kontekście zachowań płciowych psowatych na modelu psa domowego (Canis familiaris). Głównym celem badawczym jest identyfikacja feromonów płciowych wydzielanych przez suki w okresie cieczki i warunkujących pojawiania się sekwencji specyficznych zachowań samców. Pozwoli to na wypełnienia wciąż istniejącej luki w wiedzy na temat ich charakteru chemicznego, a znajomość ich struktury z całą pewnością może zostać wykorzystane do opracowania syntetycznych odpowiedników, które mogą okazać się przydatne w kierowanym rozrodzie. Wyniki badań mogą zostać wykorzystane nie tylko w stosunku do psa domowego, ale również i innych gatunków psowatych (żyjących w bliskim kontakcie z człowiekiem, zarówno na wolności jak i w niewoli), w tym gatunków zagrożonych. Siła z jaką feromony płciowe modyfikują zarówno zachowanie jak i fizjologię osobnika odbierającego sygnał powoduje, iż wywoływane w ten sposób zmiany są stosunkowo łatwe do zaobserwowania i interpretacji. Związki te w dużej mierze mogą być więc uważane za modelowe, a metody badawcze poświęcone analizie ich oddziaływania jak i ich identyfikacji mogą stanowić kanon dla dalszych badań dotyczących innych grup feromonów (feromony socjalne, odstraszające).
Słowa kluczowe: psowate, feromon, semiochemia, zachowanie płciowe
Projekt NCBiR NR PBS3/B8/16/2015.
2014-2018
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: dr Agnieszka Partyka, dr Sylwia Prochowska, Joanna Kochan, Wiesława Młodawska, Agnieszka Nowak, Anna Migdał, Józef Skotnicki, Teresa Grega, Marcin Pałys
Krótki opis: Celem projektu jest wdrożenie biotechnologicznych metod wspomagania rozrodu do programów ochrony zasobów genetycznych dzikich kotowatych. W ramach współpracy z krakowskim ogrodem zoologicznym zostaną pobrane wycinki skóry dzikich kotowatych oraz kota domowego, następnie zostanie założona hodowla fibroblastów, które po kilkukrotnym pasażowaniu będą poddane kriokonserwacji i umieszczone w banku fibroblastów. Podjęte zostaną próby zapłodnienia wspomaganego przy użyciu gamet kota domowego jako modelu badawczego oraz próby klonowania somatycznego z wykorzystaniem oocytów kota domowego i fibroblastów z nowo powstałego banku. Przewidywanym efektem realizacji projektu będzie zwiększenie innowacyjności i efektywności programów ochrony zasobów genetycznych dzikich kotowatych w szczególności naszych rodzimych populacji rysia i żbika. Dysponowanie w Polsce technikami klonowania z wykorzystaniem komórek dzikich kotów umożliwi tworzenie programów ochrony na najwyższym światowym poziomie.
Słowa kluczowe: koty, dzikie kotowate, ochrona zasobów genetycznych, ICSI, klonowanie
Projekt NCBiR UODDEM- 1- 351/001.
2014-2016
Zadania 7, 8, 11 i 12
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański (zad. 7, 8, 11) i dr hab. Michał Dzięcioł (zad. 12)
Wykonawcy: prof. Roland Kozdrowski, dr Agnieszka Partyka, dr Młagorzta Ochota, dr Wiesław Bielas.
Krótki opis: Celem projektu jest ocena wpływu homogenatu porożogennych komórek macierzystych na jakość dawek inseminacyjnych i wyniki unasienniania u różnych gatunków zwierząt (króliki, świnie), badania nad możliwością zastosowania preparatu z porożogennych komórek macierzystych w leczeniu / wspomaganiu leczenia niepłodności krów i klaczy spowodowanej upośledzeniem funkcji błony śluzowej macicy oraz badania aplikacyjne potwierdzające korzystny wpływ i przydatność preparatów w leczeniu / wspomaganiu leczenia chorób gruczołu mlekowego krów.
Słowa kluczowe: porożogenne komórki macierzyste, sztuczna inseminacja, nasienie, niepłodność, metropatia, mastopatia
Projekt NCBiR PBS2/B8/15/2014.
2014-2017
Wykonawcy: prof. dr hab. Jan Twardoń
Krótki opis: Projekt koordynowany przez Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN. Badanie służy opracowaniu testu do oznaczania stężenia progesteronu w mleku krów, możliwego do zastosowania w warunkach terenowych. Wprowadzenie miarodajnego testu rozszerzy możliwości diagnostyczne lekarzy weterynarii zajmujących się opieką nad stadami bydła mlecznego. Test można zastosować bez koniczności pobierania krwi, w próbce mleka, co znacznie ułatwia diagnostykę fermową. Może on służyć rozpoznawaniu ciąży, diagnostyce stanów patologicznych jajników (torbiele lutealne, nowotwory) oraz określaniu fazy cyklu jajnikowego samic.
Słowa kluczowe: progesteron, mleko, krowa
2015-2016
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: lek. wet. Barbara Pieczewska
Krótki opis: Celem projektu jest analiza bezpieczeństwa stosowania wprowadzanych współcześnie na rynek leków przeciwrobaczych dla psów w odniesieniu do rozwoju ciąży i odchowu szczeniąt w okresie neonatologicznym i pediatrycznym aż do odsadzenia. Wykazano brak negatywnego oddziaływania substancji czynnych zawartych w preparacie MilPro (oksym milbemycyny i prazikwantel) na przebieg ciąży i rozwój szczeniąt. Nie stwierdzono zwiększonego ryzyka patologii ciąży, częstotliwości występowania wad rozwojowych oraz większego ryzyka upadków szczeniąt w grupie zwierząt, u których leki podawano w odstępach 2-tygodniowych od początku ciąży do odsadzenia. Badania wykonano w porozumieniu z firma Virbac, z działem R&D.
Słowa kluczowe: leki przeciwrobacze, prazikwantel, oksym milbemycyny, pies, ciąża, szczenię
Projekt NCN N308 576240.
2011-2014
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: dr Sylwia Prochowska, dr Małgorzata Ochota, dr Agnieszka Partyka
Krótki opis: Celem projektu badawczego jest określenie właściwości, zdolności zapładniającej oraz przydatności do procedur biotechnicznych plemników w mrożonym-rozmrożonym nasieniu kota domowego (Felis domesticus) pozyskanym z cewki moczowej, w ujęciu porównawczym w zestawieniu z nasieniem najądrzowym. Badania mają wykazać, czy technika pozyskiwania plemników z cewki moczowej po podaniu środka alfa-mimetycznego powodującego skurcze nasieniowodów, pozwala uzyskać nasienie o wysokiej wartości biologicznej, kwalifikujące je do zapłodnienia in vitro, sztucznej inseminacji u kotowatych oraz uzyskiwania zarodków przydatnych do transferu. W aspekcie aplikacyjnym badania maja dać podstawy do tworzenia rezerwy genetycznej samców zwierząt kotowatych.
Słowa kluczowe: kot, nasienie, plemnik, kriokonserwacja, zaplodnienie in-vitro, apopotoza
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: dr Joanna Pasikowska
Krótki opis: Badania służyły ocenie efektywności stosowania w przypadkach łagodnego rozrostu prostaty (BPH) dwóch leków o odmiennym mechanizmie działania - octanu ozateronu (OA), który jest blokerem receptorów androgenowych oraz octanu desloreliny (DA), który powoduje odwracalną kastrację farmakologiczną samców. Wykazano różnice pomiędzy oddziaływaniem obu środków. Wykazano, że efekt działania DA w stosunku do prostaty utrzymuje się około 12 miesięcy, podczas gdy okres kastracji farmakologicznej utrzymuje się około 6 miesięcy. Daje to sposobność wykorzystania reprodukcyjnego samca po okresie ustępowania efektu antykoncepcyjnego leku. Wykazano, że DA jest niezwykle efektywny w terapii BPH, powodując inwolucje gruczołu do rozmiarów porównywalnych do obserwowanych u samców kastrowanych chirurgicznie. OA jest efektywnym środkiem pozwalającym na indukcję czasowej inwolucji gruczołu bez utraty płodności. W ramach badań opracowano algorytmy i wzorce diagnostyki i monitorowania stanu pacjenta z prostatomegalią za pomocą funkcji color Doppler USG.
Słowa kluczowe: łagodny rozrost prostaty, octan desloreliny, octan ozateronu, pies, prostata
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: lek. wet. Honorata Ziętek
Krótki opis: celem badania było sprawdzenie zgodności pomiarów stężenia progesteronu we krwi suk za pomocą metody RIA (metoda referencyjna) i testu półilościowego ELISA przystosowanego do stosowania w warunkach terenowych i lecznicowych. Badania wykazały że współczynnik zgodności pomiędzy wynikami testu ELISA i RIA wynoszą w tym przypadku 80%. Zatem przy zachowaniu prawidłowych warunków przechowywania testu, może być on stosowany w ginekologii małych zwierząt.
Słowa kluczowe: progesteron, test półilościowy ELISA, suki
Projekt NCN N308 573339.
2010-2013
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: dr Marta Gotowiecka, dr Agnieszka Partyka
Krótki opis: Celem projektu jest określenie charakteru oddziaływania reaktywnych form tlenu (RFT) na plemniki psów poddanych procedurom biotechnicznym (konserwacja nasienia w stanie płynnym i w niskich temperaturach) oraz określenie wpływu tych procedur jak również obecności plazmy nasienia na funkcjonowanie mechanizmów obrony antyoksydacyjnej. Badania wykazały zależności pomiędzy stresem oksydacyjnym w nasieniu poddanym konserwacji niskich temperaturach i w stanie płynnym, a zachodzącymi w tym czasie zmianami właściwości plemników. Poddano weryfikacji powszechnie przyjętą tezę o negatywnym oddziaływaniu plazmy nasienia psa na plemniki poddane procedurom biotechnicznym i konieczności pozbawiania nasienia plazmy przed procedurą konserwacji. Dodatkowo ocenie poddano zasadność suplementacji rozrzedzalników przeznaczonych do konserwacji nasienia psa poprzez dodatek enzymatycznych i niskocząsteczkowych związków antyoksydacyjnych. W aspekcie aplikacyjnym służą udoskonaleniu opracowanych wcześniej przez autora wniosku metod konserwacji nasienia psów w stanie płynnym i w niskich temperaturach.
Słowa kluczowe: pies, nasienie, konserwacja nasienia, reaktywne formy tlenu, antyoksydanty, peroksydacja lipidów, apoptoza
Projekt NCN N308 576240.
2011-2013
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: dr Agnieszka Antończyk, dr Agnieszka Partyka
Krótki opis: celem badań było wprowadzenie komputerowo wspomaganej analizy nasienia (CASA) do praktyki lekarsko-weterynaryjnej, w szczególności w zakresie opisu kinetyki ruchu plemników psów. Badania umożliwiły na stworzenie założeń i wypracowanie wstępnych ustawień systemu CASA do oceny plemników w nasieniu świeżym i poddanym kriokonserwacji. Opisano ponadto porównawczo właściwości ruchowe plemników w nasieniu świeżym i rozmrożonym, co pozwało uzupełnić wiedzę z zakresu kriobiologicznych aspektów zmian czynności życiowych plemników i zrozumieć istotę charakteru kriouszkodzeń męskich gamet poddanych mrożeniu/rozmrożeniu. Badania uzupełniono o zobiektywizowana analizę morfologii plemników (ASMA), po raz pierwszy w odniesieniu do nasienia psa. Określono zmiany morfometryczne plemników psa zachodzące w wyniku zjawisk kriobiologicznych. Badania posłużyły też do opracowania metodami komputerowymi wskaźników zamrażalności. Wypracowano algorytmy CASA i ASMA pomocne w określaniu samców, których plemniki dobrze lub źle znoszą proces kriokonserwacji (ang. good freezers i bad freezers). Najbardziej przydatne w tym zakresie okazały się wzorce morfometryczne.
Słowa kluczowe: nasienie, pies, CASA, ASMA, kriokonserwacja, markery przydatności do mrożenia
Projekt NCN UMO- 2011/03/B/NZ9/03412.
2012–2015
Kierownik: dr Małgorzata Ochota
Wykonawcy: mgr Barbara Smalec, mgr Anna Pasieka
Krótki opis: Założeniem projektu było opracowanie skutecznych metod postępowania przy witryfikacji zarodków kotowatych, które to badania będą stanowiły punkt wyjścia dla kriokonserwacji zarodków ginących gatunków kotowatych. Badania dostarczyły cennych informacji na temat zmian molekularnych zachodzących w zarodkach pod wpływem niskich temperatur. W efekcie pozwoliło to uzyskać odpowiedź na pytanie, jaka technika witrytryfikacji jest najbezpieczniejsza dla komórek zarodkowych u kota domowego, jakie nasilenie procesów apoptotycznych nie wpływa negatywnie na rozwój zarodków oraz jakie dodatki do mediów hodowlanych wpływają ochronnie podczas procesu mrożenia.
Słowa kluczowe: kot, zarodek, witryfikacja, apoptoza, in vitro
Projekt NCN 49/14-W/2011/G.
2011-2014
Kierownik: prof. dr hab. Jan Twardoń
Wykonawcy: dr Marta Gotowiecka, dr Agnieszka Partyka
Krótki opis: Celem badań było stworzenie modelu biocybernetycznego organizmu krowy mlecznej. Skonstruowanie modelu organizmu krowy w procesach rozrodu może zostać wykorzystane w budowie systemu informatycznego do wspomagania i poprawy zarządzania produkcją, zdrowotnością i reprodukcją w stadach krów mlecznych. System taki opiera się na bazie danych o stadach krów mlecznych i stanowi centrum modelu analitycznego dla monitorowania stanu krowy oraz podsystemu wspomagania hodowcy w zarządzaniu stadem. W modelu zostały uwzględnione wszelkie informacje zgromadzone w bazie danych i odnoszące się do opisu krów mlecznych. Badanie korelacji różnych zjawisk cyklu rozrodczego krów z wybranymi, szczegółowymi parametrami biochemicznymi i funkcyjnymi organizmu oraz ustalenie ich wagi, było konieczne do stworzenia pojęć, które były przydatne obliczeniom matematycznym i wyprowadzaniu wzorów. Model pozwoli na badanie wskaźników efektywności zarządzania stadami krów mlecznych.
Słowa kluczowe: model biocybernetyczny, krowa, funkcje fizjologiczne
Projekt NCN UMO-2011/01/B/NZ5/04173.
2011-2014
Kierownik: prof. dr hab. Roland Kozdrowski
Wykonawcy: dr Justyna Buczkowska, dr Monika Sikora, lek. wet. Katarzyna Wojtysiak
Krótki opis: Celem projektu jest porównanie metod diagnostycznych wykorzystywanych w rozpoznawaniu subklinicznego endometritis u klaczy. Porównane zostaną wyniki badania bakteriologicznego i cytologicznego próbek pobranych z użyciem szczoteczek macicznych oraz posiewów i badania cytologicznego z biopsji endometrium, w odniesieniu do wyników badania histopatologicznego jako metody referencyjnej. W projekcie oceniona zostanie zmiana ekspresji genów zaangażowanych w metabolizm kwasu arachidonowego (PTGS2, PGES, PGFS), produktów metabolizmu kwasu arachidonowego (prostaglandyn, praostacyklin, leukotrienów), jak również zmiana ekspresji specyficznych receptorów Toll-podobnych 2 i 4 (Toll-like receptor 2 i 4). Dodatkowo planuje się zbadać zmiany stężenia cytokin prozapalnych (TNF alfa, IL-1 beta, IL-6) oraz zmiany ekspresji genów dla tych cytokin i ich receptorów. W aspekcie aplikacyjnym projekt ma na celu ustalenie optymalnej procedury rozpoznawania podklinicznych stanów zapalnych macicy u klaczy.
Słowa kluczowe: klacz, endometritis, diagnostyka, cytokiny prozapalne
Projekt NCN N N311 5300 40.
2011-2014
Kierownik: dr Agnieszka Partyka
Wykonawcy: prof. dr hab. Wojciech Niżański, dr Joanna Bajzert, prof. dr hab. Ewa Łukaszewicz
Krótki opis: niniejszy projekt zakłada określenie wpływu dodatku cysteiny oraz dysmutazy ponadtlenkowej do rozrzedzalnika stosowanego podczas kriokonserwacji nasienia kogutów na wartość biologiczną nasienia ocenianą zarówno in vitro (szczegółowe właściwości plemników, aktywność enzymów antyoksydacyjnych, ekspresja genów proapoptotycznych (Bak i Bok) i antyapoptotycznych (Bcl-2 i Mcl-1) oraz ekspresji białek szoku cieplnego HSP60 i 70), jak i in vivo (sztuczna inseminacja kur). Aplikacyjnym aspektem badań będzie opracowanie składu rozrzedzalnika uzupełnianego o antyoksydanty, stosowanego w trakcie kriokonserwacji nasienia ptaków, co w przyszłości może przyczynić się do zoptymalizowania technik postępowania z nasieniem w taki sposób aby ograniczyć oddziaływanie fizykochemicznych i biologicznych czynników uszkadzających męskie gamety.
Słowa kluczowe: kriokonserwacja, antyoksydanty, apoptoza, nasienie kogutów
Projekt NCN UMO- 2012/05/B/NZ9/00907.
2013-2016
Kierownik: prof. dr hab. M. Świtoński
Wykonawcy: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Krótki opis: Badania służą poszukiwaniu przyczyn pojawiania się anomalii rozwojowych narządu płciowego zwierząt. Projekt jest elementem strategicznej współpracy z zespołem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (prof. dr hab. Markiem Świtońskim) w zakresie badań opartych na pacjentach Katedry Rozrodu we Wrocławiu. W ramach projektu wykonywane są wnikliwe badania kliniczne i endokrynologiczne pacjentów wykazujących anomalnie rozwojowe narządów płciowych, w połączeniu z oceną morfologiczną, ultrasonograficzną (USG, color Doppler, TK) oraz histopatologicznych gonad, uzupełnioną o analizę genetyczną, molekularną i z zastosowaniem technik wysokoprzepustowych. Wszystkie te badania mają służyć ustaleniu podłoża genetycznego i ustalić stopień dziedziczenia różnych form anomalii rozwojowych określanych mianem interseksualizmu.
Słowa kluczowe: zaburzenia genetyczne, anomalie rozwojowe, narządy rozrodcze, interseksualizm, kariotyp
Projekt MNiSW Nr N N308 008 31/3067.
2007-2009
Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Niżański
Wykonawcy: dr Agnieszka Partyka
Krótki opis: celem badań było opisanie jakości dawek inseminacyjnych wykorzystywanych w krajowych stacjach unasienniania loch. Badaniom poddawano nasienie knurów zakonserwowane w stanie płynnym i rozrzedzone w rozrzedzalnikach krótko- i długotermniowcyh. W badaniach zastosowano komputerowo wspomaganą analizę nasienia (CASA) i cytometrię przepływową. Przy użyciu fluorochromu SYBR-14/PI wykazano, że błona komórkowa plemników knura jest niezwykle stabilną struktura i jej integralność pozostaje niemal niezmieniona przez 10 dni inkubacji rozrzedzonego nasienia. Ruchliwość plemników niezależnie od użytego rozrzedzalnika ulegała diametralnemu obniżeniu podczas pierwszych 2-3 dni inkubacji. Stabilność chromatyny znajduje się na stosunkowo wysokim poziomie w porównaniu do naczelnych (2-5% DFI), lecz zmiany polegające na jej osłabieniu są dają się łatwo zaobserwować już w pierwszej godzinie inkubacji, co jest znamienne dla nasienia knura. W ramach projektu wypracowano w laboratorium wrocławskim złote standardy oceny nasienia przy użyciu CASA i cytometru przepływowego.
Słowa kluczowe: knur, nasienie, konserwacja w stanie płynnym, CASA, cytometr przepływowy
Projekt MNiSW Iuventus Plus 0401/IP1/2011/71.
2012-2014
Kierownik: dr Agnieszka Partyka
Wykonawcy: prof. dr hab. Wojciech Niżański, mgr Maciej Strojecki
Krótki opis: Istotą projektu jest określenie optymalnego stężenia wybranej cyklodekstryny lub kompleksu cyklodekstryna-cholesterol dodawanego do nasienia kogutów przed mrożeniem, które w znaczny sposób poprawiłoby żywotność i ruchliwość plemników rozmrożonych. Ponadto celem naukowym projektu jest zbadanie wpływu modyfikacji zawartości cholesterolu (usunięcia i dodatku) w błonach komórkowych plemników kogutów na: 1) żywotność, ruchliwość i stan akrosomów gamet przed i po kriokonserwacji; 2) zawartość cholesterolu w błonach komórkowych plemników przed i po kriokonserwacji oraz 3) zmiany płynności oraz stopnia uporządkowania lipidów w błonach komórkowych plemników poddanych tej procedurze. Zatem wyniki niniejszych badań posłużą opracowaniu procedury postępowania z nasieniem przed kriokonserwacją co pozwoli na ograniczenie oddziaływania fizykochemicznych i biologicznych czynników uszkadzających męskie gamety, a tym samym na uzyskanie lepszego wskaźnika przeżywalności i ruchliwości plemników rozmrożonych.
Słowa kluczowe: cholesterol, cyklodekstryny, płynność błon, kriokonserwacja, nasienie kogutów
