Zmiany na UPWr: kształcenie doktorantów

Zgodnie z nową ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce 1 października 2019 r. studia III stopnia zastąpi kształcenie doktorantów w szkołach doktorskich.

• Uprawnienia do kształcenia doktorantów zostały powiązane z kategoriami naukowymi – po ewaluacji w 2021 r. będą je miały tylko jednostki, które otrzymają kategorie A+, A i B+. Szkoły nie będą prowadzone – jak studia doktoranckie dotychczas – na wydziałach, ale na uczelni. Każda szkoła musi być prowadzona w co najmniej dwóch dyscyplinach naukowych – z założenia musi więc mieć charakter interdyscyplinarny.
• Uczelnia może prowadzić lub współprowadzić z innymi uczelniami czy instytutami naukowymi maksymalnie trzy szkoły doktorskie w jednej dyscyplinie. Kształcenie w szkole doktorskiej jest bezpłatne, a rekrutacja ma charakter konkursowy.
• Do szkół przyjmowani są kandydaci posiadający tytuł zawodowy magistra, ale ustawa przewiduje również możliwość przyjęcia absolwenta studiów I stopnia lub studenta, który ukończył III rok jednolitych studiów magisterskich, jeśli jest to uzasadnione najwyższą jakością jego osiągnięć naukowych. To co ważne: można być doktorantem tylko w jednej szkole doktorskiej.
• Zapisy ustawy dają większą autonomię w ustalaniu programu kształcenia doktorantów, ale ich aktywność naukowa musi być uregulowana w ramach indywidualnego planu badawczego (IPB).

• W IPB wyznaczany jest termin złożenia rozprawy doktorskiej, równoznaczny z zakończeniem kształcenia. Termin ten może być przedłużony o maksymalnie 2 lata lub zawieszony na okres korzystania z urlopów związanych z obowiązkami rodzicielskimi.
• Uczelnia, która utraci prawo kształcenia doktorantów (nie uzyska w ewaluacji kategorii A+, A i B+) musi zapewnić im możliwość dokończenia kształcenia w innej szkole doktorskiej lub pokryć koszty eksternistycznego uzyskania stopnia doktora, jeśli nie ma innej szkoły w danej dyscyplinie.
• Jeśli szkoła prowadzona jest w kilku dyscyplinach (a tak będzie na UPWr), to uzyskanie jednej kategorii poniżej B+ oznacza zakończenie kształcenia doktorantów tylko w tej dyscyplinie (o ile nadal ma co najmniej dwie dyscypliny z kategorią B+ i powyżej).
• Sama szkoła będzie również ewaluowana, niezależnie od kategorii przyznanych dyscyplinom, w których jest prowadzona. Ewaluacja szkół doktorskich jest obowiązkowa, przeprowadzana nie rzadziej niż co 6 lat w oparciu o raport samooceny i wizytację. Negatywna ocena oznacza utratę prawa do dalszego prowadzenia całej szkoły doktorskiej.
• Każdemu doktorantowi (z wyjątkiem osób posiadających już stopień naukowy doktora) przysługuje stypendium w wysokości co najmniej 37% minimalnego zasadniczego wynagrodzenia profesora (które określa w rozporządzeniu minister nauki i szkolnictwa wyższego; obecnie wynosi ono 6410 zł brutto) do oceny śródokresowej i co najmniej 57% po jej przeprowadzeniu. Stypendium wypłaca uczelnia, również w czasie urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego czy rodzicielskiego (wysokość obliczana w oparciu o przepisy dotyczące ustalania zasiłku macierzyńskiego).
• Doktorantom z niepełnosprawnościami przysługuje zwiększenie stypendium o 30%. Doktoranci zostają objęci obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, emerytalnym i rentowym oraz wypadkowym. Uczelnia zapewnia im ubezpieczenie zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
• Dodatkowo doktorant może być zatrudniony na uczelni w ramach grantu badawczego lub dydaktycznego.
• Co roku doktorantom przysługuje 8-tygodniowa przerwa w kształceniu. Po uzyskaniu stopnia doktora 4 lata nauki w szkole doktorskiej zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

***

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu jest w trakcie tworzenia szkoły doktorskiej, w której od nowego roku akademickiego będzie kształciło się 50 doktorantów w 7 dyscyplinach wiodących UPWr.

W ramach różnych projektów UPWr zapewnił sobie dodatkowe finansowanie różnych aspektów szkoły, tzw. nakładki na szkołę. Najważniejszą z nich jest Interdyscyplinarna Międzynarodowa Szkoła Doktorska (IMSD). Obok Wiodących Zespołów Badawczych jest to drugi filar strategii transformacji UPWr w uczelnię badawczą.

IMSD będzie prowadziła kształcenie w siedmiu wiodących (i ewaluowanych) dyscyplinach UPWr. W ramach projektu „BioSciUniversity”, przygotowującego UPWr do złożenia wniosku o przyznanie statusu uczelni badawczej, sfinansowany zostanie cały proces zmierzający do uruchomienia szkoły.

Powołano już Radę Naukową projektu „BiSciUniversity”, która będzie odpowiedzialna za utrzymanie wysokiego poziomu naukowego oraz interdyscyplinarności szkoły, m.in. poprzez zaangażowanie w procedurę rekrutacyjną, pomoc w optymalnym dopasowaniu promotorów, doktorantów i dyscyplin, ocenę pracy doktorantów i przygotowywanych projektów badawczych. Administracyjnie szkoła doktorska będzie prowadzona przez Dział Nauki UPWr.

W ramach programu POWER 3.5 uczelnia zapewni 14 doktorantom dodatkowe stypendia, pieniądze na badania i wyjazdy. Otrzymaliśmy także dofinansowanie w konkursie STER Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej – Stypendia doktoranckie dla cudzoziemców, dzięki któremu będziemy mogli zapewnić dodatkowe stypendia dla najlepszych doktorantów z innych krajów. (Więcej o umiędzynarodowieniu nauki i kształcenia na stronie uczelni w kolejnych tekstach).

Wspólnie z wrocławskim Uniwersytetem Medycznym UPWr realizuje również projekt „ProHum”, którego celem jest zwiększenie jakości i efektywności kształcenia doktorantów w zakresie nauk medycznych i weterynaryjnych.

Stopień doktora będzie nadawany w dziedzinie i dyscyplinie naukowej przez radę odpowiedniej dyscypliny. Nowa ustawa wprowadziła również możliwość nadania stopnia doktora tylko w dziedzinie, bez doprecyzowania dyscypliny, gdy rozprawa doktorska jest na tyle interdyscyplinarna, że nie można wskazać dyscypliny wiodącej. Wtedy stopień będzie nadawany przez Senat UPWr.

Doktoranci, którzy rozpoczęli kształcenie przed rokiem akademickim 2019/2020 kończą studia doktoranckie na dotychczasowych zasadach do końca grudnia 2023 roku.

mj