Eksperci UPWr: za 30 lat stracimy świerkowe choinki

• Z powodu zmian klimatycznych sytuacja świerków w terenach górzystych staje się coraz gorsza – grozi im wymarcie.
• Jedynym ratunkiem dla drzew, w tym świerków, zdaje się być sadzenie drzew i krzewów, dopasowanych pod względem warunków siedliskowych, ale bez wprowadzania monokultur
• Eksperci z Uniwersytetu Przyrodniczego mają porady na większość świątecznych rozterek Polaków – wystarczy poczytać!

Drzewo, żeby mogło odpowiednio funkcjonować, musi mieć dostęp do wody, ze względu na proces fotosyntezy. W tym procesie powstają cukry, z których drzewa budują swoje tkanki. W wodzie są rozpuszczone sole mineralne, czyli potrzebne do ich prawidłowego wzrostu makro i mikroskładniki. Obecnie drzewa są niedożywione, mają za mało tych składników pokarmowych, na skutek ograniczonego dostępu do wody. Do tego suche powietrze powoduje, że drzewa są bardzo osłabione, zasychają i w konsekwencji są bardziej podatne na działanie szkodników, takich jak np. kornik.

– To zjawisko jest szczególnie widoczne w Sudetach, gdzie można dostrzec całe połacie wymierających lasów świerkowych. Roczna średnia temperatura na Dolnym Śląsku gwałtownie wzrasta i widać ewidentne objawy niedoboru wody, bo rośliny i gleba oddają wodę w procesie parowania. Dla przykładu, we Wrocławiu 20 lat temu średnia temperatura wynosiła około 8,2 stopnia Celsjusza, teraz to prawie 10 stopni. Czyli temperatura wzrasta, a ilość opadów pozostaje taka sama. Opady, jeżeli już są, to dosyć nietypowe, bardzo intensywne. Większość wody trafia do rzek, nie wsiąka do gruntów i rośliny nie mogą z niej skorzystać – mówi prof. Bąbelewski, dendrolog z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Świerki, znane nam dobrze jako świąteczne choinki, mogą niedługo wyginąć

Na Dolnym Śląsku, w górach te drzewa są charakterystycznym elementem krajobrazu — niestety ich sytuacja z powodu zmian klimatycznych staje się coraz gorsza. Teoretycznie, w górach, które są naturalnym miejscem dla tego gatunku i gdzie jest większa wilgotność, świerk powinien sobie radzić lepiej. Ale nawet tam, z powodu wspomnianych rosnących temperatur i braku odpowiedniej ilości wody świerków systematycznie ubywa. Giną jednak nie tylko świerki – środowisko naturalne jest systemem – zwykle tego rodzaju procesy nie dotyczą tylko jednego gatunku. Jak podkreśla prof. Bąbelewski, zaobserwować można osłabienie populacji brzozy brodawkowatej, jarzębu pospolitego, modrzewia, a nawet sosny pospolitej, która jest w Polsce podstawowym gatunkiem lasotwórczym. Zaczynają pojawiać się również nowe gatunki chorób i szkodników, które rozwijają się bardziej intensywnie na skutek ocieplenia klimatu.

Jak temu zapobiec? 

– Przede wszystkim chronić istniejące, naturalne lasy, drzewa i krzewy liściaste, które zachowują ciągłość genetyczną i mogą dostosowywać się do nowych warunków klimatycznych. Ważne jest sadzenie drzew i krzewów, dopasowanych pod względem warunków siedliskowych, ale bez wprowadzania monokultur. Dzięki nim będziemy mieli ochłodzenie, ponieważ drzewa regulują mikroklimat, oddychają, przyczyniają się do zwiększania retencji wodnej oraz wbudowują w swoje tkanki węgiel. Dlatego w zamian za gatunki, które mogą wyginąć, powinniśmy wprowadzać też nowe, które będą sobie radziły w trudnych warunkach. Takim gatunkiem może być np. dąb szypułkowy – tłumaczy prof. Przemysław Bąbelewski i ostrzega, że jeśli zmiany klimatu będą postępować, to czekają nas duże zmiany, a obecne lasy, jakie znamy, raczej nie przetrwają. Będą zastępowane gatunkami drzew i krzewów o dużo niższym wzroście. Rosnąca temperatura zmieni sytuację nie tylko flory, ale też fauny. – Z punktu widzenia zoologicznego trzeba pamiętać, że zagrożonym gatunkom drzew towarzyszą określone zwierzęta, owady, grzyby czy nawet bakterie, które rozwijają się na powierzchni blaszek liściowych oraz w obrębie systemu korzeniowego drzew. W przyrodzie wszystko jest połączone – podsumowuje profesor.

Czy zatem ścinanie świerków na choinki to dobra praktyka?

Może jednak powinno się wybierać alternatywne rozwiązania? O tym, jak wybrać choinkę, a także o innych świątecznych rozterkach Polaków, jak odchudzanie się podczas świąt czy kaloryczność Wigilijnej kolacji przeczytać można w świątecznych artykułach z poradami od ekspertów Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

• 

  Ekspert UPWr radzi: jak wybrać choinkę

  Jak sprawdzić choinkę przed zakupem i wybrać tę, która nie straci wszystkich igieł zaraz po Wigilii, radzi dr Włodzimierz Kita.

• 

  Eksperci UPWr: jak odchudzić święta i przygotować wegańską wigilię

  Na święta kupujemy za dużo i przygotowujemy za dużo. Dlatego warto na te kilka dni wyrzuć z naszego słownika słowo „zabraknie”. Święta można odchudzić i zaraz powiem jak, choć sama jestem zwolennikiem teorii, że od odchudzania jest codzienność – mówi prof. Danuta Figurska-Ciura z Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

• 

  Porady przyrodników na święta

  Kilka porad od ekspertów UPWr na czas przedświątecznych przygotowań – o niezdrowym smażeniu i zdrowych rybach, o kupowaniu karpi i choinek oraz świątecznych spacerach.

• 

  Nie tylko choinka

  O roślinach świąt Bożego Narodzenia, ich pochodzeniu, symbolice i rzeczywistym wpływie na zdrowie opowiada prof. Ewa Fudali – biolog z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

• 

  Ekspert UPWr: wigilia może być lekkostrawna

  Prof. Monika Bronkowska z Katedry Żywienia Człowieka o tym, czy święta mogą być dietetyczne, jakie przyprawy nam pomogą przy przejedzeniu i na co zwrócić uwagę, przygotowując świąteczne smakołyki.

• 

  Adoptuj, nie kupuj

  Studenci i profesorowie Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu na czele z rektorem prof. Tadeuszem Trziszką apelują, by nie tylko przed świętami nie traktować zwierząt jak zabawki kupowane na prezenty.

• 

  Wybieramy świąteczne drzewko

  Sztuczna czy świeża, świerk czy jodła – doroczny dylemat Polaków.

• 

  W Wigilię mówią ludzkim głosem

  O skomplikowanej komunikacji między ludźmi i zwierzętami i o tym, dlaczego nie należy kupować kotka na gwiazdkowy prezent mówi dr Robert Karczmarczyk, weterynarz z UPWr.

• 

  Ekspert UPWr: odchudzajmy się po świętach

  Przeciętna wigilijna kolacja to 2500 kalorii – tradycyjnych 12 potraw ma swoją wartość jak widać nie tylko symboliczną. Ale jak mówi dr Danuta Figurska-Ciura z Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności UPWr, święta są od świętowania, a codzienność od odchudzania.

• 

  Świąteczne plagi dla domowych zwierzaków

  O tym, że święta nie sprzyjają zdrowej diecie – wiadomo. Dotyczy to zarówno ludzi, jak i towarzyszących im zwierząt.

• 

  Idą święta

  Wigilia u mamy czy u teściowej? Barszcz z uszkami czy grzybowa z łazankami? Drzewko silikonowe czy żywe... w donicy czy cięte? Brać pożyczkę na ledowe oświetlenie czy stare lampki wystarczą? Na UPWrprzynajmniej na niektóre grudniowe pytania znamy odpowiedzi.

• 

  Ekspert UPWr: jak mówią zwierzęta

  Zanim w Wigilię powiedzą, co o nas myślą… Rozmowa z dr Julią Miller, weterynarzem i behawiorystką, o komunikowaniu się zwierząt.