Mamy Młode Talenty!

• Igor Turkiewicz odkrywa wykorzystanie pigwowca w profilaktyce m.in. alzheimera
• Agnieszka Krawczyk-Łebek wymyśliła nową metodę, dzięki której otrzymywane są bioaktywne związki

Konkurs Młode Talenty to inicjatywa Dolnośląskiego Klub Kapitału, który kilka lat temu zdecydował o tym, że warto promować i nagradzać studentów oraz młodych pracowników nauki, którzy odnieśli znaczący sukces naukowy, w działalności innowacyjnej, ale też artystyczny, społeczny, sportowy oraz jako młodzi przedsiębiorcy. Konkursowi i gali, podczas której laureaci i wyróżnieni otrzymują nagrody pieniężne i statuetkę autorstwa wrocławskiego artysty-rzeźbiarza Jarosława Nowaka, patronują marszałek województwa dolnośląskiego i wojewoda.

W tegorocznej edycji konkursu Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu zgłosił trzy kandydatury. W kategorii sukces naukowy – doktorantów UPWr Karolinę Tkacz i Igora Turkiewicza, którzy swoją pracę naukową prowadzą w Katedrze Technologii Owoców, Warzyw i Nutraceutyków Roślinnych oraz Łukasza Sobola, studenta na kierunku Odnawialne Źródła Energii i Gospodarka Odpadami. W kategorii sukces innowacyjny UPWr zgłosił do konkursu Agnieszkę Krawczyk-Łebek, również doktorantkę UPWr, pracującą badawczo w Katedrze Chemii Żywności i Biokatalizy. Kapituła zdecydowała się wyróżnić dwoje doktorantów UPWr.

Pigwowiec pod lupą

Igor Turkiewicz prowadzi badania nad potencjalnym wykorzystaniem owoców pigwowca w otrzymaniu innowacyjnych produktów o zaprogramowanych właściwościach prozdrowotnych. Do tej pory przeanalizował owoce, pestki i liście 19 odmian należących do trzech gatunków – Chaenomeles japonica, speciosa i superba. Większość pigwowców, uprawianych głównie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, została przebadana po raz pierwszy, a doktorant UPWr zidentyfikowałem 15 związków fenolowych, z czego pięć w owocach pigwowca zostały oznaczone po raz pierwszy. Z powodzeniem podjął próby oznaczenia witaminy A i E, potwierdzając obecność czterech tokotrienoli oraz ustalając pełen profil aminokwasowy (dotychczas w literaturze brak było informacji w tym zakresie).

Igor Turkiewicz dowiódł, że owoce, pestki i liście pigwowca posiadają potencjał do zastosowania w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, m.in. w prewencji choroby Alzheimera. Zaproponował też suszenie jako sposób na otrzymanie produktów przekąskowych, będących atrakcyjnymi zarówno dla konsumenta (zwiększona wartość odżywcza), jak i dla przemysłu spożywczego (nowy kierunek przetwarzania). Zaproponował też proces mikroenkapsulacji jako kolejny sposób na zwiększenie wykorzystania owoców pigwowca  w przemyśle i spożycia w codziennej diecie.

Flawonoidy i zielona chemia

Agnieszka Krawczyk-Łebek, laureatka konkursu w kategorii sukces w zakresie innowacje, opracowała metodę wydajnej syntezy oraz mikrobiologicznej glikozydacji i hydroksylacji związków flawonoidowych z atomem chloru i grupą metylową, wraz z udoskonaleniem technik oczyszczania i rozdziału produktów z mieszanin prokreacyjnych. Zastosowane przez doktorantkę UPWr połączenie metod chemicznych i biotechnologicznych to właśnie owa innowacja, którą doceniła kapituła konkursu – pozwala ona bowiem ograniczyć użycie odczynników chemicznych zgodnie z zasadami zielonej chemii, ale też przyczynia się do rozwoju metod efektywnego otrzymywania związków o istotnej aktywności biologicznej.

Dotychczasowe badania Agnieszki Krawczyk-Łebek to nie tylko praca prowadzona w ramach doktoratu, ale też 38 zgłoszeń patentowych. Pięć z nich zostało już pozytywnie rozpatrzonych i objętych ochroną patentową. Cykl tych wynalazków – ze względu na ich potencjalną aktywność przeciwdrobnoustrojową – został doceniony główną nagrodą w XII edycji Ogólnopolskiego Konkursu Student-Wynalazca. Doktorantka UPWr zaprezentowała go też podczas Międzynarodowej Wystawy Wynalazków Geneva Inventions 2022.

Obecnie nowe związki flawonoidowe otrzymane przez młodą naukowczynię z UPWr są badane pod kątem aktywności biologicznych, oddziaływania z błonami biologicznym i biodostępności. Część uzyskanych pochodnych zostanie poddana badaniom, które ocenią ich aktywność przeciwutleniającą, przeciwzapalną, przeciwcukrzycową i cytotoksyczność. Eksperymenty te Agnieszka Krawczyk-Łebek będzie realizować na Wydziale Farmacji Uniwersytetu w Porto, gdzie wyjeżdża na dwa miesiące w ramach programu Erasmus +.

opr. kbk