Nie tylko higiena ciała, ale i umysłu, czyli jak dbać o zdrowie psychiczne na co dzień

Według danych raportu Rzecznika Praw Obywatelskich, co czwarty Polak zmaga się z zaburzeniami psychicznymi i behawioralnymi. W tym kontekście szczególny niepokój budzą prognozy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), które przewidują, że do 2030 roku depresja stanie się jedną z najpowszechniejszych chorób na świecie. Problem ten dotyka w dużym stopniu młodych dorosłych, zwłaszcza studentów. Badania przeprowadzone przez Centrum Analiz Niezależnego Zrzeszenia Studentów oraz Polskie Stowarzyszenie Studentów i Absolwentów Psychologii ujawniły, że niemal połowa studentów w Polsce przynajmniej raz korzystała z pomocy psychologicznej, a 37% z nich regularnie powracało na konsultacje, co wskazuje na przewlekły charakter wielu problemów.

Jak to wygląda na UPWr?

Na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu działa Centrum Wsparcia i Dostępności, które odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu pomocy psychologicznej oraz wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami i problemami zdrowotnymi. Centrum oferuje m.in. tłumaczy migowych, czy doraźną pomoc psychologiczną, zapewniając kompleksowe wsparcie na wielu poziomach.

W ubiegłym roku akademickim z usług Centrum skorzystało ponad 200 osób, z czego 55 to osoby ze szczególnymi potrzebami, w tym z niepełnosprawnościami i problemami zdrowotnymi. Po pomoc zgłosiło się także kilkanaście osób transpłciowych, będących w trakcie procesu korekty płci. W Centrum znalazły bezpieczne miejsce, gdzie mogły uzyskać nie tylko wsparcie psychologiczne, ale także pomoc administracyjną. Dzięki bliskiej współpracy z organizacją studencką QueerUP, Centrum Wsparcia i Dostępności oferuje szeroki zakres pomocy dla społeczności LGBTIQ+.

Pozostałe osoby zgłaszające się do Centrum, czyli zdecydowana większość, szukały stricte wsparcia psychologicznego, co pokazuje rosnące zapotrzebowanie na tego typu pomoc. Dla porównania, w pierwszym roku działalności Centrum, z jego pomocy skorzystało około 120 osób, w tym 20 ze szczególnymi potrzebami oraz 100, które otrzymały wsparcie psychologiczne. Te statystyki wyraźnie wskazują na znaczący wzrost liczby osób korzystających z pomocy, a także rosnącą świadomość w zakresie dostępności wsparcia psychicznego i edukacyjnego w środowisku akademickim.

Jak dbać o zdrowie psychiczne każdego dnia?

Dbanie o zdrowie psychiczne to proces ciągły, który wymaga regularnych i świadomych działań. Higiena psychiczna nie ogranicza się do wizyt u terapeuty w sytuacjach kryzysowych – to codzienne działania prewencyjne, które zapobiegają eskalacji problemów. Patrycja  Krzemieniec podkreśla, że ignorowanie subtelnych sygnałów wysyłanych przez ciało i umysł prowadzi do kumulacji napięć, które w dłuższej perspektywie mogą skutkować poważnymi zaburzeniami.

Podstawowe elementy higieny zdrowia psychicznego, takie jak regularna introspekcja, mindfulness, aktywność fizyczna i odpowiednia ilość snu, mogą mieć znaczący wpływ na poprawę nastroju i redukcję stresu. – Nie chodzi o spektakularne zmiany w stylu życia, ale o wprowadzenie małych rytuałów, które pomagają w regulacji emocji –  zauważa Patrycja Krzemieniec.

Jak podkreśla dyrektorka CWiD, często zostawiamy te sprawy na później, myśląc, że zajmiemy się nimi w weekend lub na wakacjach, ale dbanie o zdrowie psychiczne wymaga codziennych, drobnych działań.

Jakich działań? – Zaczynając od prostych rzeczy, takich jak spacer czy techniki uważności, możemy dać odpocząć swojemu umysłowi. Nawet codzienne czynności, jak mycie naczyń czy picie kawy, mogą stać się okazją do ćwiczenia uważności. Skupienie się na zmysłach – zapachu kawy, dotyku filiżanki – pomaga przenieść aktywność mózgu na inne obszary, co pozwala na jego regenerację. Ważnym elementem jest także ruch fizyczny – regularne ćwiczenia pomagają zresetować umysł po intensywnym dniu – mówi Patrycja Krzemieniec, przypominając również, jak ważny jest odpoczynek od przetwarzania informacji, które każdego dnia nas otaczają. – Nasz mózg nie jest stworzony do przetwarzania tak ogromnej ilości bodźców, z jakimi stykamy się dzisiaj, dlatego musimy znaleźć czas na relaks i chwilę wytchnienia, z dala od ekranów – dodaje. Dbanie o zdrowie psychiczne to proces ciągły, który wymaga regularnych działań i troski o siebie każdego dnia.

Współczesne społeczeństwo wywiera ogromną presję, zwłaszcza na młodych dorosłych, którzy często mierzą się z oczekiwaniami dotyczącymi osiągnięć, produktywności i sukcesu. Studenci na uczelniach wyższych zmagają się nie tylko z wymogami akademickimi, ale także często z brakiem wsparcia emocjonalnego – są daleko od rodziny, w obcym mieście. Tego rodzaju presja często prowadzi do długotrwałych kryzysów psychicznych, a brak przestrzeni na porażki potęguje te problemy. W takim kontekście, wsparcie, jakie oferuje Centrum Wsparcia i Dostępności, staje się nieodzownym elementem w procesie zdrowienia. Zgłaszać się można z wszelkiego rodzaju problemami. Od problemów z rówieśnikami, po ciężkie sytuacje domowe, a także problemy na uczelni np. z wykładowcami, czy stresem przed egzaminami. CWiD to bezpieczna przestrzeń, w której poruszyć można w poufności każdy temat.

Pomimo rosnącej świadomości społecznej, system ochrony zdrowia psychicznego w Polsce wciąż zmaga się z deficytem specjalistów i niewystarczającą infrastrukturą wsparcia. Wydłużony czas oczekiwania na konsultacje psychologiczne i ograniczona dostępność do pomocy psychologicznej sprawiają, że wiele osób pozostaje bez niezbędnego wsparcia. Na uczelni można dostać doraźną pomoc, ale jak podkreśla Patrycja Krzemieniec, niezbędne do skutecznego rozwiązania narastających problemów są zmiany systemowe, takie jak zwiększenie dostępu do profesjonalnej opieki psychologicznej i psychiatrów, a także dbanie o zdrowie psychiczne na co dzień. Wspieranie higieny psychicznej poprzez regularne praktyki, takie jak uważność, ruch fizyczny czy odpowiedni odpoczynek, stanowi fundament dla długofalowej dobrej kondycji emocjonalnej.

• 

  Depresja – nazwijmy ją po imieniu

  Akademickie poradnie udzielające porad psychologicznych działają na wielu polskich uczelniach. Ta na Uniwersytecie Przyrodniczym od 2020 roku, po ogłoszeniu pandemii koronawirusa i lockdownie, skupia się na wsparciu w rozwiązywaniu problemów studentów. 23 lutego obchodzimy Światowy Dzień Walki z Depresją. Według specjalistów, częstotliwość występowania zaburzeń psychicznych wśród studentów jest wyższa niż w populacji ogólnej.

• 

  Studencie, daj sobie pomóc

  Centrum Wsparcia i Dostępności (CWiD) to pomoc psychologiczna, wsparcie osób ze szczególnymi potrzebami, a także doradztwo zawodowe.