Nagroda Premiera dla wybitnych naukowczyń z UPWr

• Dr Agnieszka Krawczyk-Łebek zdobyła wyróżnienie za rozprawę doktorską na temat syntezy i biotransformacji flawonoidów z grupą metylową.
• Dr Karolina Tkacz zdobyła Nagrodę Premiera za pracę doktorską, w której skupiła się na projektowaniu żywności o potencjale prozdrowotnym.
• W uznaniu znaczącego wkładu w rozwój polskiej nauki, Prezes Rady Ministrów przyznaje co roku Nagrodę Prezesa Rady Ministrów.

Innowacyjne badania nad flawonoidami z grupą metylową

Dr Agnieszka Krawczyk-Łebek zdobyła wyróżnienie za rozprawę doktorską na temat syntezy i biotransformacji flawonoidów z grupą metylową. W swoich badaniach skoncentrowała się na flawonoidach, czyli wtórnych metabolitach roślin o ogromnym potencjale prozdrowotnym – mających właściwości przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe i przeciwnowotworowe. Flawonoidy w połączeniu z grupą metylową charakteryzują się wyższą stabilnością metaboliczną, lepszą absorpcją jelitową i biodostępnością, co czyni je atrakcyjnymi związkami w kontekście farmakologii.

W swojej pracy doktorskiej dr Krawczyk-Łebek wykorzystała innowacyjne połączenie metod chemicznych i biotechnologicznych. Skupiła się na syntezie chemicznej aglikonów flawonoidowych z grupą metylową, które następnie przekształcała do glikozydowych pochodnych, korzystając z układów enzymatycznych mikroorganizmów. Proces ten, oparty na zastosowaniu szczepów entomopatogennych grzybów strzępkowych, doprowadził do uzyskania 32 nowych pochodnych flawonoidów, z których 29 nie było wcześniej opisanych w literaturze. To osiągnięcie potwierdziła identyfikacja tych związków za pomocą spektroskopii rezonansu magnetycznego.

Zastosowane przez dr Krawczyk-Łebek biotransformacje stanowią nie tylko innowacyjne podejście do otrzymywania glikozydów flawonoidowych, ale także stanowią tańszą alternatywę dla metod chemicznych. – Połączenie różnych metod otrzymywania aktywnych biologicznie glikozydów flawonoidowych wpisuje się w koncepcję zielonej chemii, ograniczając użycie rozpuszczalników organicznych i redukując ślad węglowy w porównaniu z tradycyjnymi metodami ekstrakcji flawonoidów z materiału roślinnego – mówi naukowczyni, której badania otwierają nowe perspektywy zastosowań tych związków w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym.

Projektowanie żywności o potencjale prozdrowotnym

Z kolei dr Karolina Tkacz zdobyła Nagrodę Premiera za pracę doktorską, w której skupiła się na projektowaniu żywności o ukierunkowanym potencjale prozdrowotnym. Badania prowadziła wraz z naukowcami WZB Plants4FOOD pod kierunkiem prof. Anety Wojdyło.

Dr Tkacz przeprowadziła pierwsze kompleksowe badania nad składem hydrofilowych i lipofilowych związków bioaktywnych jagód, pędów, liści i soku rokitnika pospolitego. Jej badania udowodniły potencjał przeciwzapalny, przeciwcukrzycowy i przeciwutleniający unikatowej kompozycji związków bioaktywnych rośliny. W ramach swojej rozprawy, dr Tkacz zidentyfikowała konkretne karotenoidy i flawonole, które są odpowiedzialne za proces inhibicji cholinesteraz – kluczowego aspektu dla poprawy funkcji poznawczych i spowolnienia procesów neurodegeneracyjnych u ludzi. 

Co więcej, badania dr Tkacz obejmowały szeroki aspekt praktycznego zastosowania i innowacji technologicznych – naukowczyni opracowała metody bioprzetwarzania soków z jagód rokitnika, co stanowi oryginalne rozwiązanie redukujące kwasowość soków i jednocześnie zwiększające ich potencjał prozdrowotny. 

Dr Tkacz zoptymalizowała receptury i technologie produkcji formuł produktów funkcjonalnych na bazie rokitnika z surowcami powszechnie stosowanymi w przetwórstwie, uwzględniając zależności między składem chemicznym, aktywnością prozdrowotną a walorami sensorycznymi. Jest to osiągnięcie otwierające możliwość ekonomicznego i prostego wprowadzenia pożądanych kompozycji w prewencji chorób niezakaźnych. 

– Istotnym było wdrożenie do badań procesu mikroenkapsulacji soku z jagód rokitnika. Współpracując z prof. Anną Michalską-Ciechanowską, opracowałam stabilną formę stałą soku, co nie tylko umożliwia elastyczność w projektowaniu nowych produktów, ale również ogranicza niestabilność fitozwiązków rokitnika podczas przetwarzania, przechowywania i trawienia w układzie pokarmowym – tłumaczy naukowczyni. 

Wnioski z pracy dr Tkacz mają więc istotne znaczenie naukowe, aplikacyjne i społeczne. Efektem badań nad oryginalnymi rozwiązaniami zastosowania jagód rokitnika jest zwiększenie zasadności jego uprawy w Polsce, wykorzystanie rośliny w produkcji na skalę przemysłową, a tym samym jej spożycia w profilaktyce zdrowotnej.

Nagroda Prezesa Rady Ministrów

W uznaniu znaczącego wkładu w rozwój polskiej nauki, Prezes Rady Ministrów przyznaje co roku Nagrodę Prezesa Rady Ministrów. Nagrodę otrzymują osoby lub zespoły za wyróżniającą się rozprawę doktorską, wysoko ocenione osiągnięcia będące podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego i osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, w tym twórczości artystycznej, lub działalności wdrożeniowej. Prace dr Agnieszki Krawczyk-Łebek i dr Karoliny Tkacz stanowią innowacyjny wkład w rozwój nauki, wnosząc nowości zarówno w biotechnologii, jak i technologii żywności. Ich badania nie tylko poszerzają obecną wiedzę, ale również otwierają nowe możliwości zastosowań  praktycznych, zarówno w dziedzinie farmacji, jak i przemysłu spożywczego.

• 

  Doktorantki UPWr zdobyły dofinansowanie z programu Perły Nauki

  W I edycji programu Perły Nauki, finansowanym przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, dwie doktorantki z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu zdobyły wsparcie finansowe na swoje innowacyjne badania. Katarzyna Leicht oraz Aleksandra Hendrysiak wyróżniły się projektami, które mają znaczący potencjał wpływu na rozwój nauki oraz przemysłu spożywczego.

• 

  Nowy WZB zajmie się badaniami Ziemi i kosmosu

  Na UPWr powstał kolejny Wiodący Zespół Badawczy – SPACE OS – skoncentrowany na badaniach Ziemi i kosmosu za pomocą technik geodezyjnych. Na początku listopada odbyło się także pierwsze spotkanie wybranej w sierpniu nowej Rady WZB.