Efektywna dydaktyka – sztuka łączenia teorii z praktyką

Dydaktyka akademicka to nie tylko proces przekazywania wiedzy, lecz przede wszystkim umiejętność elastycznego reagowania na zmieniające się realia współczesnej edukacji. Prof. Jan Kapłon z Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, dydaktyk z wieloletnim doświadczeniem, wskazuje, że sukces dydaktyczny to m.in. kwestia liczby prowadzonych przedmiotów, która wpływa na jakość prowadzonych zajęć. Zmniejszone pensum, związane z pełnieniem funkcji zastępcy przewodniczącego Rady Naukowej Dyscypliny i prowadzeniem projektów naukowych, dało mu możliwość skoncentrowania się na jednym przedmiocie, co przełożyło się na jakość nauczania.

– Prowadząc w ciągu semestru jeden przedmiot i później ćwiczenia terenowe związane z nim tematycznie, mogę studentom poświęcić 100 procent swojej uwagi. Gdybym prowadził pięć przedmiotow, jakość zajęć musiałaby spaść ze względu na pozostałe obciążenia: projektowe i organizacyjne – podkreśla profesor.

Według niego kluczową częścią nowoczesnej dydaktyki jest również otwartość na informacje zwrotne. Prof. Kapłon podkreśla, że jego sukces dydaktyczny w dużej mierze wynika z umiejętności wsłuchiwania się w uwagi studentów i wprowadzania odpowiednich zmian. Kilka lat temu otrzymał w ankiecie studenckiej wyjątkowo niską ocenę swoich zajęć. Zamiast ją zignorować, postanowił dokładnie przeanalizować, co poszło nie tak i wprowadzić zmiany.

– Wybrałem najczęściej powtarzające się punkty, które studentom nie odpowiadały i usunąłem je. To zadziałało. Ich uwagi były zasadne – chodziło na przykład o brak szczegółowej informacji o zakresie i przebiegu poszczególnych ćwiczeń przed zajęciami, brak szczegółowej informacji o zakresie, formie i zasadach oceny sprawozdania z ćwiczeń, nieterminową ocenę prac czy problemy z komunikacją w trakcie zdalnych zajęć – tłumaczy prof. Jan Kapłon. 

Ponadto, dobrze prowadzone zajęcia, zdaniem profesora, powinny skupiać się też na dostarczaniu studentom umiejętności praktycznych, które będą niezbędne w przyszłej pracy, a nie na czystej teorii. Ta wiedza pochodzi z analiz ankiet studentów i przedsiębiorców, oceniających umiejętności studentów, których zatrudniają – można się z nimi zapoznać w raportach Wydziałowych Komisji ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia. Dlatego zajęcia prof. Kapłona zostały wzbogacone o współpracę z praktykiem geodezyjnym, dr inż. Iwoną Kudłacik. Dzięki jej doświadczeniu, studenci mają możliwość wykonywania prac ściśle odzwierciedlających realia, z którymi spotkają się w pracy zawodowej.

– Staramy się z dr Kudłacik wprowadzić do zajęć jak najwięcej elementów praktycznych, związanych z rzeczywistą pracą geodezyjną. Studenci pracują na aktualnych materiałach i z użyciem nowoczesnych technologii oraz tworzą dokumentację prac geodezyjnych, identyczną z dokumentacją, której wymagają aktualnie obowiązujące przepisy prawa – wyjaśnia prof. Kapłon.

To praktyczne podejście do nauczania spotyka się z entuzjazmem studentów. Wprowadzanie rzeczywistych problemów geodezyjnych do ćwiczeń terenowych pozwala im lepiej zrozumieć, w jaki sposób wiedza teoretyczna przekłada się na praktykę.

– Studenci cenią sobie, gdy widzą, że to, czego się uczą, będzie przydatne w ich pracy. To motywuje ich do większego zaangażowania. Poza tym, lubią wiedzieć, co w przyszłości będzie dla nich opłacalne i przyniesie korzyści finansowe – dodaje profesor, który w zeszłorocznych ankietach końcoworocznych został bardzo wysoko oceniony. 

Oprócz dobrze przygotowanych materiałów dydaktycznych, kluczowe znaczenie w nauczaniu ma również budowanie partnerskich relacji ze studentami. Prof. Kapłon podkreśla, że dzięki mniejszej liczbie zajęć może poświęcić całą uwagę studentom, lepiej odpowiadać na pytania, zarówno podczas zajęć, jak i na konsultacjach. 

– Studenci widzą, że naprawdę zależy mi na tym, by rozumieli materiał. Nigdy ich nie zbywam. Dla mnie nie ma głupich pytań, każde zasługuje na odpowiedź – podkreśla. Dzięki takiemu podejściu, studenci czują, że ich potrzeby są szanowane, a profesor zawsze stara się im pomóc. W efekcie buduje to atmosferę wzajemnego zaufania i szacunku.

Prof. Kapłon jest również świadomy tego, że dydaktyka musi ewoluować, by nadążyć za zmieniającymi się wymaganiami współczesnych studentów. Nowe technologie i innowacyjne metody nauczania stają się coraz bardziej popularne, choć, jak sam przyznaje, nie jest łatwo mu je wdrożyć. Jego przedmiot nadal opiera się głównie na tradycyjnych metodach nauczania.

– Mój przedmiot dotyczący satelitarnych pomiarów geodezyjnych jest z natury bardzo praktyczny. Studenci muszą nauczyć się przepisów, opanować technologie pomiaru satelitarnego i umieć je zastosować. Nie zmienia to faktu, że staram się w miarę możliwości wprowadzać nowoczesne podejścia do nauczania – tłumaczy prof. Jan Kapłon, podsumowując, że dobry dydaktyk to ten, który potrafi zrównoważyć teorię z praktyką, a jednocześnie buduje silne relacje ze studentami, dając im narzędzia do przyszłego sukcesu zawodowego.

• 

  Dydaktyka według dr Katarzyny Patejuk

  Nauczanie w obliczu ciągłego rozwoju technologii i zmieniających się potrzeb studentów wymaga od wykładowców elastyczności i zrozumienia. Przykładem takiego podejścia do dydaktyki jest praca dr Katarzyny Patejuk z Katedry Ochrony Roślin, wyróżnionej przez studentów jako najlepszy dydaktyk na Wydziale Przyrodniczo-Technologicznym.

• 

  Prof. Aleksandra Lis: – W dydaktyce stawiam na rozwiązywanie problemów

  Prof. Aleksandra Lis, dziś związana z Wydziałem Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu, w ubiegłym roku akademickim została przez studentów uznana podczas ankietyzacji za jedną z najlepszych dydaktyczek Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji.