Doktorant wdrożeniowy z UPWr stworzy alternatywne antybiotyki z roślin

• Marcin Gumowski był absolwentem Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Po piętnastu latach postanowił wrócić na uczelnię, by zrealizować doktorat.
• Program doktoratu wdrożeniowego polega na współpracy doktoranta z promotorami oraz z zatrudniającym go przedsiębiorstwem. Marcin Gumowski w ramach swojej pracy naukowej stworzy preparat antybiotykowy z roślin wyższych do profilaktyki odchowu drobiu.
• Po wynalezieniu penicyliny badania nad alternatywnymi źródłami antybiotyków zostały porzucone. Dziś naukowcy do nich wracają, by walczyć z antybiotykoopornością bakterii.

Powrót na UPWr

15 lat temu Marcin Gumowski został absolwentem Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Skończył zootechnikę na Wydziale Biologii i Hodowli Zwierząt. Po około dziesięciu latach pracy zawodowej w przedsiębiorstwach będących liderami na rynku żywienia zwierząt w Polsce, założył własną firmę, która zajmuje się doradztwem zootechnicznym i żywieniowym oraz działalnością szkoleniową u dużych producentów drobiu i pasz. Jak przyznaje, myśl o zrealizowaniu doktoratu pojawiła się w momencie, w którym zakończył sprzedaż produktów, a zaczął sprzedaż wiedzy. 

– Zacząłem wtedy szukać nowych rozwiązań, chciałem się znów uczyć. I tak podczas pewnego projektu poznałem prof. Mariusza Korczyńskiego, mojego obecnego promotora. Podzieliłem się z nim swoimi pomysłami i dałem znać, że chciałbym się dalej rozwijać, na co prof. Korczyński odparł, byśmy razem zajęli się badaniami, wchodząc w swego rodzaju symbiozę. Razem, jako doświadczony praktyk oraz naukowiec z wieloma osiągnięciami tworzymy zgrany zespół i wiele się od siebie uczymy – opowiada Marcin Gumowski, porównując relację z obecnym promotorem do czasów, gdy bronił pracę magisterską. Dawniej uważał promotora za niekwestionowany autorytet, za którym uczeń ślepo podążał. A dziś współpraca dzięki wieloletniemu doświadczeniu i mniejszej różnicy wieku stała się partnerska i obie  strony stale się uczą i potrafią przyznać się do pomyłek i błędów. 

Drugim promotorem Marcina Gumowskiego jest dr Henryk Różański z Zakładu Zielarstwa Karpackiej Państwowej Uczelni w Krośnie. Jest zarówno naukowcem w dziedzinie m.in. towaroznawstwa zielarskiego, biologii farmaceutycznej, botaniki i technologii żywnościowej, jak i konsultantem i doradcą naukowym wielu firm farmaceutycznych, spożywczych i kosmetycznych. 

Doktorat wdrożeniowy, czyli nauka i praktyka

Marcin Gumowski na co dzień prowadzi własną działalność gospodarczą oraz pracuje na polu naukowym z firmą Adifeed. Realizuje w Szkole Doktorskiej UPWr program dla doktorantów wdrożeniowych, który polega na kształceniu doktorantów zarówno we współpracy z promotorami, jak i z zatrudniającymi ich przedsiębiorstwami. Efektem jest wdrożenie w firmach wyników prowadzonej przez doktorantów działalności naukowej. 

W ramach pracy naukowej doktorant dyscypliny Zootechnika i Rybactwo planuje opracować preparat służący w profilaktyce odchowu kurcząt na bazie naturalnych składników, jakimi są fitoncydy i fitoaleksyny. Fitoncydy to substancje wydzielane przez rośliny wyższe o działaniu antybakteryjnym, pierwotniakobójczym i grzybobójczym. Są odpowiednikiem antybiotyków wytwarzanych przez bakterie, grzyby i porosty, zaś fitoaleksyny są związkami hamującymi rozwój patogenów. 

Preparat powstały w wyniku badań Marcina Gumowskiego ma spowodować optymalizację mikrobiomu jelita cienkiego badanych kurcząt. Stymulacja mikroflory przewodu pokarmowego badanych ptaków pomoże korzystnie wpłynąć na ich układ immunologiczny, przekładając się na istotną poprawę wyników produkcyjnych.

Gdyby Fleming nie odkrył penicyliny

– Historia odkrycia penicyliny przez Alexandra Fleminga podczas badań nad bakteriami jest powszechnie znana. Substancja, która przypadkowo wytworzyła się z pleśni, okazała się silnym antybiotykiem. W ten sposób grzyby chronią się przed bakteriami. Ale z biegiem lat zaczęliśmy zapominać o tym, że na początku ubiegłego wieku naukowcy zauważyli podobny mechanizm obronny u niektórych roślin wyższych i ziół. Zachłyśnięcie się skutecznością penicyliny spowodowało, że porzucili badania nad innymi źródłami antybiotyków – opowiada doktorant, tłumacząc, że masowe stosowanie standardowych antybiotyków w żywieniu i leczeniu zwierząt doprowadziło do antybiotykooporności wielu szczepów bakterii. Dlatego naukowcy zaczynają wracać do porzuconych badań nad alternatywnymi antybiotykami. A on chce je wykorzystać w profilaktyce drobiu do poprawienia produkcji.

– Chcemy utrzymać w ryzach bakterie i pierwotniaki, które są dla drobiu czynnikami ograniczającymi wyniki produkcyjne. Nasz preparat jest wieloskładnikowy, ma około 20 różnych ziół, ale nie mogę konkretnie powiedzieć jakich, to tajemnica – śmieje się doktorant, zdradzając tylko kilka składników, którymi są ostra papryka, tatarak, kurkuma i gorczyca. Niemniej jednak, tajemnica preparatu nie tkwi tylko w jego składzie, ale też wprocesie przygotowania i obróbki, wydobywającego substancje czynne z roślin.

Marcin Gumowski przyznaje, że łączenie pracy zawodowej z realizowaniem pracy doktorskiej nie jest łatwe – nie ma taryfy ulgowej. Doktoranci wdrożeniowi muszą uczestniczyć w tych samych zajęciach, projektach i badaniach, co młodsi naukowcy, choć często są na innym etapie w życiu – mają rodziny i różne zobowiązania zawodowe. Ponadto, z wypracowanej latami pracy pozycji wracają do poziomu ucznia, co skłania do nabrania pokory. Z drugiej jednak strony ich przewagą jest doświadczenie i praktyka, które pozwalają dokładnie określić, czego ich branży potrzeba, by dalej się rozwijać. 

Po doktoracie Marcin Gumowski planuje dalej spełniać się zawodowo, a jeżeli uda mu się wygospodarować czas, chętnie pomoże w nauczaniu młodych ludzi, w kierunku tego, czego dzisiejsi pracodawcy oczekują. – Oprócz nauki, Szkoła Doktorska UPWr zapewnia mi kontakt z młodymi naukowcami, którzy mogą stać się naszymi przyszłymi pracownikami. Zauważyłem jednak, że nie zawsze ich wiedza pokrywa się dokładnie z tym czego, jako pracodawcy szukamy. Kształcąc następne pokolenia mógłbym zostać łącznikiem wiedzy i praktyki  – mówi doktorant.

is