Chathura Perera: Jestem entuzjastycznie nastawiony do zdobywania wiedzy

Ukończywszy studia magisterskie Peliyagodage Chathura Dineth Perera rozpoczął poszukiwanie odpowiedniego tematu doktoratu dotyczącego biologii chwastów. Gdy natrafił na artykuł napisany przez prof. Magdalenę Szymurę z Instytutu Agroekologii i Produkcji Roślinnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, zainteresował się ofertą Szkoły Doktorskiej UPWr i był to dla niego sygnał, że odnalazł właściwego promotora i temat.

– Artykuł prof. Szymury wydał mi się niezwykle interesujący, więc postanowiłem skontaktować się z Joanną Walczak-Łakomy, sekretarką Instytutu Agroekologii i Produkcji Roślinnej, by dowiedzieć się o możliwość podjęcia nauki w Szkole Doktorskiej UPWr. Odpowiedź nadeszła bezzwłocznie – i to od samej prof. Magdaleny Szymury, która poinformowała mnie, że w Szkole Doktorskiej UPWr mogą kształcić się studenci zagraniczni. Równocześnie dostałem propozycję studiów doktorskich z dwóch azjatyckich krajów; wybrałem jednak edukację w Szkole Doktorskiej UPWr, ponieważ zawsze marzyłem o studiach w Europie – mówi Chathura Perera, uczestnik II roku szkoły doktorskiej, którego praca dyplomowa jest realizowana w ramach projektu POWER 3.5 (NCBR) i NAWA.

Głównym promotorem Chathutry jest prof. Magdalena Szymura, którą obecny doktorant Szkoły Doktorskiej UPWr, poznał w listopadzie 2019 roku, kiedy to po raz pierwszy przyjechał do Wrocławia. – Zwykle bywam nieco nieśmiały, ale dzięki prof. Szymurze bez problemu odnalazłem się na uniwersytecie. Stworzyła pozytywną atmosferę i środowisko zachęcające do nauki, a ja naprawdę cieszę się, że mogę zdobywać edukację w Szkole Doktorskiej UPWr. Prof. Szymura chętnie szuka dla mnie możliwości badawczych i współpracy z innymi naukowcami, a także zawsze daje mi konkretne informacje zwrotne na temat wykonywanych przeze mnie zadań i tym samym pomaga mi się doskonalić – mówi Chathura o swojej głównej promotorce, podkreślając, że to również ona przedstawiła mu jego drugiego promotora. – Jest nim prof. Vilém Pavlů z Wydziału Ekologii na Czeskim Uniwersytecie Przyrodniczym w Pradze. Wkrótce zamierzam wyjechać na półroczny staż do jego laboratorium na praskim uniwersytecie. Chciałbym dołączyć do grupy badawczej zajmującej się zrównoważoną gospodarką łąkową oraz metodami wspierania różnorodności biologicznej. W ramach drugiej części stażu planuję wyjechać do USA i pracować nad zagadnieniami związanymi z allelopatią pod opieką prof. Francka E. Dayana z Weed Research Laboratory na Colorado State University, który został mi przedstawiony przez prof. Józefa Sowińskiego – dodaje Perera.

Roślinami inwazyjnymi, kulturą tkanek roślinnych, biotechnologią rolniczą i ochroną różnorodności biologicznej Perera pasjonuje się od dawna. – Na studiach licencjackich zgłębiałem adaptacje i mutacje roślin. Studiowałem na Wydziale Biologii Rolniczej Uniwersytetu Ruhuna na Sri Lance, a podczas ostatniego roku swojego projektu badawczego zatytułowanego „Reakcja wybranych odmian ryżu (Oryza sativa L.) na stresy związane z suszą i zasoleniem oraz indukcja ryżu poliploidalnego przez kolchicynę”, uzyskałem tytuł licencjata ze specjalnością w rolnictwie. Po ukończeniu studiów miałem okazję bezpośrednio dołączyć do projektu badawczego pt. „Ochrona Exacum ritigalensis (Binara) technikami in vitro i in vivo” i uzyskałem tytuł magistra filozofii (MPhil) w dyscyplinie biologii rolniczej. Następnie podjąłem pracę jako wykładowca na tym samym wydziale.

Inwazje biologiczne to globalne zagrożenie dla różnorodności biologicznej, mające negatywny wpływ na wartość krajobrazu, funkcjonowanie ekosystemów, lokalną gospodarkę, a także ludzkie zdrowie. Lepsze zrozumienie procesu inwazji umożliwia skuteczniejszą ochronę różnorodności biologicznej na różnych poziomach, a także poznanie interakcji zachodzących między organizmami. 

– Jestem entuzjastycznie nastawiony do zdobywania wiedzy i praktycznego doświadczenia. Fascynuje mnie, jak ten sam gatunek rośliny potrafi zmienić się morfologicznie i genetycznie na różnych obszarach geograficznych i ekologicznych, w różnych warunkach klimatycznych i w jakich okolicznościach jest postrzegany jako roślina inwazyjna. Na przykład hiacynt wodny (Eichhornia crassipes) w wielu krajach jest uznawany za roślinę ozdobną. Jednak na Sri Lance hiacynt wodny uważany jest za chwast, ponieważ powoduje degradację źródeł wody pitnej i negatywnie oddziałuje na bioróżnorodność wód śródlądowych. Obce gatunki roślin atakują również wiele ekosystemów namorzynowych, stąd stają się one podatne na zmiany klimatyczne i działalność antropogeniczną – wyjaśnia Perera.

Praca doktorska Chathura Perery dotyczy głównie inwazyjnych nawłoci (Solidago spp.) pochodzenia amerykańskiego, nawłoci późnej (Solidago gigantea Aiton) i nawłoci kanadyjskiej (Solidago canadensis L.). Rośliny te są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych roślin inwazyjnych w Europie. Mając na uwadze wpływ inwazji biologicznych na środowisko, państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do zapobiegania, kontroli lub zwalczania inwazyjnych gatunków obcych zgodnie z unijnymi przepisami.

– Obecnie pracuję nad projektem badawczym zatytułowanym „Skuteczność metod odtwarzania łąk na siedlisku zaatakowanym przez inwazyjne gatunki Solidago” – mówi Perera. Głównym celem tych badań jest wyznaczenie najbardziej przyjaznych dla środowiska metod zwalczania nawłoci w celu rekultywacji gruntów i zakładania łąk seminaturalnych. W swoich badaniach zastosowałem różne metody wprowadzania nasion gatunków łąkowych, poprzez rozkładanie świeżego pokosu uzyskanego z łąki o wysokiej bioróżnorodności i siew różnych mieszanek nasion gatunków łąkowych. Drugim analizowanym czynnikiem jest częstotliwość koszenia. Celem badań jest określenie optymalnej metody odtwarzania łąk seminaturalnych na siedliskach po inwazji nawłoci – wyjaśnia Perera, dodając że w ramach swojego doktoratu bada również wpływ związków allelopatycznych wytwarzanych przez gatunki z rodzaju Solidago na kiełkowanie nasion roślin łąkowych. Badania będą miały praktyczne zastosowanie w postaci zaleceń doboru odpowiednich gatunków roślin do mieszanek, które będą mogły być stosowane w odtwarzaniu zbiorowisk łąkowych na siedliskach po inwazji nawłoci.

– Chcę również zbadać, jak nawłoć reaguje na zmiany klimatyczne, np. susze i rosnące zasolenie gleb. Na podstawie oceny odporności nawłoci na te zmiany będzie można stworzyć model potencjalnego zasięgu tego gatunku na terenie Europy oraz wskazać regiony najbardziej podatne na inwazję – dodaje Chathura.

Odkrycia Perery będą mogły zostać w przyszłości wykorzystane przez lokalne władze i zarządców zieleni do modelowania lub przewidywania inwazji, opracowywania systemów kontroli rozprzestrzeniania się nawłoci i określania obszarów, które będzie należało objąć szczególną ochroną. W 2021 roku Perera otrzymał także grant z konkursu Innowacyjny Doktorat na przeprowadzenie projektu dotyczącego analizy zmian w obrębie systemów korzeniowych zachodzących w procesie zwalczania nawłoci. – W ramach tego projektu chcę zbadać zmiany stosunku gęstości korzeni i kłączy Solidago do roślin łąkowych odzwierciedlające zmiany w ryzosferze w trakcie procesu rekultywacji terenu oraz wpływ tych zmian na mezofaunę i mikroflorę glebową – wyjaśnia Perera.

Chathura Perera współpracuje również przy innych projektach prowadzonych w Instytucie Agroekologii i Produkcji Roślinnej. Pod kierunkiem prof. Szymury brał udział w badaniach dotyczących możliwości poboru nasion z łąk bogatych florystycznie na potrzeby wzbogacania składu gatunkowego trawników miejskich oraz w badaniach dotyczących oceny potencjału allelopatycznego biomasy otrzymanej z wierzby podczas procesu kompostowania pod kierunkiem prof. Józefa Sowińskiego i dr Anny Jamy-Rodzeńskiej.

Po ukończeniu doktoratu Perera chciałby podjąć pracę na uniwersytecie Ruhuna na Sri Lance i kontynuować badania związane z inwazyjnymi gatunkami roślin, a także pracować nad zwiększeniem ochrony bioróżnorodności w tropikach.

is

UPWR 2.0: międzynarodowy i interdyscyplinarny program rozwoju Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu 
Umowa nr POWR.03.05.00-00-Z062/18