Zmieniamy Wrocław. I wygrywamy konkursy!

Program ogłoszony przez prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza został nazwany „zielonymi tętnicami”: pięć ulic wjazdowych do Wrocławia ma w ciągu kilku lat stać się prawdziwymi zielonymi tętnicami stolicy Dolnego Śląska. Prace nad pierwszym odcinkiem – Legnicką, Lotniczą i Kosmonautów – postanowiono poprzedzić ogólnopolskim otwartym konkursem projektowym.

Jak na łamach miejskiego portalu www.wroclaw.pl wyjaśniał Rafał Dutkiewicz, zdecydowano się na wybór ciągu od placu Jana Pawła II do Nowych Żernik, ponieważ ta trasa jest najlepiej zdefiniowana urbanistycznie. A wiceprezydent Adam Grehl dodawał, że konkurs ogłoszony przez miasto ma przede wszystkim wykreować nowe rozwiązania łączące już istniejące obszary np. zieleni z nowymi, proponowanymi przez architektów i urbanistów.

– To był bardzo ważny dla Wrocławia konkurs i duże wyzwanie dla jego uczestników – przyznaje Justyna Rubaszek, kierownik zespołu projektowego. To jej zespół w składzie: Marta Kubiak, Katarzyna Kucharzyszyn, Martyna Sikora, Katarzyna Wójcik, Agata Zych-Wcisło, Katarzyna Zych-Głuszyńska zajął w konkursie ogłoszonym przez miasto drugie miejsce i wygrał 27 tysięcy złotych.

Co docenili jurorzy w pracy Pracowni Studialno-Projektowej Instytutu Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu? Swobodny, krajobrazowy charakter kształtowania zieleni wysokiej, umożliwiający elastyczne dopasowanie się do warunków miejsca oraz ułatwiający pielęgnację, dobór gatunków roślin odpowiedni do stosowania na terenach miejskich i wzdłuż pasów drogowych.

– Ale też ideę linii historii współczesnego Wrocławia i bram zielonej tętnicy – dodaje dr Rubaszek i wyjaśnia: – Zależało nam, by ten długi ciąg był swoistym łącznikiem centrum miasta z jego obrzeżami. Idea linii historii to forma plenerowej wystawy stałej kształtowanej światłem i elementami nawierzchni, w skrótowej formie przypominającej wrocławianom powojenną historię miasta, jej początek umiejscowiono przy Muzeum Współczesnym Wrocław. Jak tłumaczy dr Justyna Rubaszek – linia świetlna wykorzystywałaby liniowe oświetlenie ledowe, a to umieszczone w posadzce podświetlałyby symboliczne wyspy przedstawiające na przykład tych, którzy odbudowywali zniszczone w czasie Festung Breslau miasto, architektów, urbanistów, ale też ludzi kultury i tych, którzy odcisnęli swoje piętno na powojennym Wrocławiu. W linii historii znalazłyby się także symboliczne obrazy wydarzeń ważnych we współczesnej historii miasta.

– Pierwszą bramą ulicy Legnickiej stała się zielona kładka przy placu Solidarności a drugą teren przy stadionie, wprowadzający nas w najnowszą część zachodniego Wrocławia – dodaje dr Rubaszek.

W obszar opracowania włączono tereny przyległe do ciągu ulic: place Jana Pawła II, Solidarności, Strzegomski, skwer przy ul. Stacyjnej, plac Wiślany, wejście do parku Zachodniego, targowisko przy Centrum Handlowym Astra, pętlę na Pilczycach, tereny na południe od Stadionu Miejskiego i wzdłuż Glinianek aż do osiedla Nowe Żerniki co uczyniło konkurs bardzo trudnym i złożonym. Pozwoliło jednak kompleksowo popatrzeć na cały obszar zachodniej tętnicy i ustalić strategiczne założenia co do jej kształtowania, a w kolejnych etapach projektowo-realizacyjnych szczegółowo opracowywać poszczególne fragmenty.

– W naszym projekcie zdecydowaliśmy się na tzw. tematyzację zielonej tętnicy, a więc nadanie określonej funkcji każdemu z ważniejszych obszarów i znalezienie dla niego nowej formy identyfikacji przestrzenne – tłumaczy szefowa grupy z Pracowni Studialno-Projektowej Instytutu Architektury Krajobrazu. Przy instalacji Pociąg do Nieba i Muzeum Sztuki Współczesnej Wrocław powstała zewnętrzna czytelnia i strefa wystawiennicza, koło stadionu zaproponowano tereny sportowo-rekreacyjne, w strefie wejścia do parku Zachodniego powstała instalacja Plac cieni, przy Centrum Handlowym Astra nową formę otrzymało istniejące tu targowisko. Nie mniej istotne było wykreowanie powiązań między rozdzielonymi terenami, na przykład zaproponowano połączenie pieszo-rowerowe parku rzeki Ślęzy z terenem przy stadionie i z parkiem Pilczyckim.

Zieleń wysoka i zieleń niska, światło, mała architektura i nawierzchnie nadają nowy wizerunek całej osi. Z perspektywy osób jadących główną rolę w odbiorze ulicy odgrywają zieleń wysoka, kolor, światło, z perspektywy pieszych użytkowników istotny jest także dopracowany detal urbanistyczny, kompozycje zieleni niskiej. Z myślą o poprawieniu komfortu pieszych wydzielono mniejsze przestrzenie, wprowadzono wyniesione nad poziom chodnika pasy wysokich traw, tworząc częściową izolację od ruchu kołowego, a w niektórych miejscach zachęcając do zatrzymania.

– Zielona tętnica miała być rzeczywiście zielona, za niezbędne uważaliśmy zastosowanie nowoczesnych technik i technologii sadzenia drzew zapewniających zieleni wysokiej lepsze warunki rozwoju i pozwalających na jej wprowadzanie w tzw. trudnych miejscach – podkreśla dr Rubaszek.

Bardzo ważne było także zwrócenie uwagi na kwestię proekologicznego gospodarowania wodą opadową w przestrzeni zurbanizowanej ? wzdłuż chodników, na placach i skwerach pojawiły się obszary bioretencji – ogrody deszczowe, z których największy znalazł się w obrębie placu Strzegomskiego gromadząc wodę opadową z większej powierzchni, również terenów przyległych.

Organizatorom – czyli gminie Wrocław – zależało na wyłonieniu prac, które radykalnie podniosą wartość krajobrazu najważniejszego ciągu ulic prowadzących z centrum w kierunku zachodnim, pozwolą na wykreowanie miejsc publicznie atrakcyjnych dla mieszkańców, przyczynią się do złagodzenia negatywnych skutków ruchu ulicznego, korzystnie wpłyną na rozwój różnego rodzaju działalności w otoczeniu.

Nadesłane projekty ocenili prof. Tomasz Ossowicz z Biura Rozwoju Wrocławia, prof. Alina Drapella-Hermansdorfer z Politechniki Wrocławskiej, prof. Agata Zachariasz z Politechniki Krakowskiej, architekt Robert Skitek, Monika Ziemiańska z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Elżbieta Banasiak z Zarządu Zieleni Miejskiej we Wrocławiu, miejski oficer pieszy Tomasz Stefanicki, architekt krajobrazu Dominika Krop-Andrzejczuk oraz Monika Kozłowska-Święconek z Biura Rozwoju Wrocławia.

Pierwszą nagrodę zdobyła koncepcja pracowni Sum Architekci Krajobrazu w składzie: Zofia Ciszewska – kierownik zespołu, Karol Muszyński i Karol Nowak. Trzecią otrzymała koncepcja ARC2 Fabryki Projektowej sp. z.o.o w składzie: Dorota Szlachcic – kierownik zespołu, Mariusz Szlachcic, Marta Ratajszczak, Oskar Zięta, Paweł Deroń, Jan Podleśny, Tomasz Wierzbicki, Karol Szczepański.

Jak twierdzą organizatorzy, konkurs pozwolił na sformułowanie strategicznych założeń do kolejnych etapów prac; a najlepsze rozwiązania znajdujące się w nagrodzonych koncepcjach będą mogły zostać wykorzystane w projekcie realizacyjnym zielonej tętnicy.

kbk