RUBIZMO – nowoczesna gospodarka wiejska

Ponad 50% powierzchni Europy zajmują obszary wiejskie, na których zamieszkuje ponad 20% ludności. Są to tereny będące podstawą zdrowego środowiska i bogatej różnorodności biologicznej w Europie, przyczyniają się do wysokiej jakości życia obywateli. Obszary wiejskie odgrywają również ważną rolę w europejskiej gospodarce, szczególnie w sektorze rolnictwa z milionami miejsc pracy. Jednak obszary wiejskie stoją także w obliczu licznych wyzwań, takich jak: globalna konkurencja, automatyzacja, zmiany rynkowe, rosnące zapotrzebowanie na zasoby naturalne, klęski żywiołowe i wyzwania związane ze środowiskiem, które mają istotny wpływ na działania na obszarach wiejskich. Dodatkowo, w i UE, i na świecie, trend urbanizacji i brak społecznej oraz gospodarczej możliwości stwarzają zagrożenie egzystencjalne dla obszarów wiejskich.

Młodych, wykształconych ludzi przyciągają obszary miejskie, gdzie dostępne są bardziej zróżnicowane i lepiej płatne miejsca pracy. Ponadto, obszary wiejskie często pozostają w tyle w zakresie infrastruktury dla ICT i transportu, a także mają niski poziom dostępu do usług, wiedzy, umiejętności, przedsiębiorczości i innowacji. W szczególności sektor usług, który jest głównym motorem wzrostu w Unii Europejskiej, rozwija się znacznie szybciej na obszarach miejskich, gdzie istnieje lepszy stosunek kosztów do korzyści pod względem inwestycyjnym. W rezultacie działalność biznesowa i usługi są bardziej powszechne oraz skoncentrowane na obszarach miejskich, gdzie czerpią korzyści z rosnącej infrastruktury czy możliwości edukacyjnych.

Stworzenie nowych możliwości dla miejsc pracy i wzrostu przedsiębiorczości na wsi może spowolnić, a nawet odwrócić tendencję do wyludniania terenów wiejskich. Pojawienie się nowych trendów wartości działalności biznesowej opartej o usługi ekosystemowe i rozwiązania przyjazne dla środowiska naturalnego w połączeniu z nowymi technologiami komunikacyjnymi tworzą możliwości nowych działań związanych z żywnością, hodowlą i szeroko rozumianą bioenergią. Jednak te możliwości będą wykorzystane tylko wtedy, gdy obszary wiejskie staną się bardziej atrakcyjne dla tworzenia przedsiębiorstw i rozwoju przedsiębiorczości w ogóle, a świadomość aktualnych możliwości zostanie dostrzeżona przez aktualnie aktywnych przedsiębiorców wiejskich. Obecnie, pomimo programów wsparcia gospodarczego, lokalnych planów działania i programów politycznych, przedsiębiorcy niechętnie zakładają działalność na obszarach wiejskich, tym samym wyraźnie pomijając dostępne możliwości, podczas gdy wielu aktualnym przedsiębiorcom z obszarów wiejskich brakuje jednocześnie informacji na temat tych nowych możliwości.

Aby doprowadzić do zmiany, należy zrozumieć czynniki wpływające na działalność gospodarczą. Rozwój biznesu wymaga nie tylko dostępności do nowoczesnej infrastruktury (np. szybkiego łącza internetowego i transport), opiera się również na rozwijaniu nowych pomysłów lub wyborze odpowiedniego modelu biznesowego przy wsparciu środowisk lokalnych.

Celem projektu RUBIZMO jest zmiana aktualnego trendu i przyczynienie się do tworzenia nowych miejsc pracy i rozwoju na bardzo zróżnicowanych obszarach wiejskich poprzez stymulowanie na dużą skalę oraz wdrażanie udanych, innowacyjnych modeli biznesowych w sektorze rolno-spożywczym, opartych na biologii łańcuchów wartości, ochronie środowiska i idei zrównoważonego rozwoju. Dla osiągnięcia celu w ramach projektu RUBIZMO zostanie zidentyfikowanych i wyselekcjonowanych 50 udanych przypadków biznesowych i 20 nowych modeli biznesowych, celem analizy warunków replikacji i opracowania czterech praktycznych, zorientowanych na użytkownika narzędzi:

• wirtualnej biblioteki przypadków biznesowych (aby zainspirować i poinformować potencjalnych przedsiębiorców o możliwościach biznesowych),

• wskazówek dotyczących tworzenia korzystnych warunków dla wdrażania innowacyjnych modeli biznesowych (aby pomóc władzom publicznym i sieci obszarów wiejskich w tworzeniu ram dla innowacji),

• zestawu narzędzi do tworzenia klastrów i rozwoju sieci na obszarach wiejskich,

• narzędzi wsparcia dla transformacji (aby pomóc indywidualnym przedsiębiorcom zrozumieć, które modele biznesowe są najlepiej dostosowane do ich sytuacji i w jaki sposób dokonać  wdrożenia zmian).

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, jako partner projektu RUBIZMO, będzie aktywnie uczestniczył w realizacji tych celów, zwłaszcza w obszarze analizy aspektów środowiskowych i społeczno-ekonomicznych modeli biznesowych, aby pomóc w wyborze najlepszych pod kątem zrównoważonego rozwoju i osiągnięcia właściwej równowagi miejsko-wiejskiej między tymi obszarami.

W projekcie bierze udział 16 partnerów z 11 krajów – są to uczelnie i instytuty badawcze, zrzeszenia przedsiębiorstw z branży rolniczej, agencje rolnicze i firmy konsultingowe ze  Szwecji, Niemiec, Belgii, Polski, Danii, Rumunii, Włoch, Hiszpanii, Francji, Irlandii i Grecji. Ze strony UPWr projekt poprowadzą pracownicy Instytutu Inżynierii Rolniczej i Instytutu Nauk Ekonomicznych.

dr Arkadiusz Dyjakon