Przyznano stypendia ministra nauki. Mamy dwa

Dla Grzegorza Burego to kolejny w tym roku sukces – zdobył już stypendium Fundacji Nauki Polskiej, a teraz znalazł się w gronie 200 najlepszych młodych naukowców, którym przyznano stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Do ministerstwa wpłynęły 1853 wnioski. Wybrano 53 najlepszych doktorantów i 147 młodych naukowców. Grzegorz Bury z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w tym gronie jest jedynym przedstawicielem doktorantów w dyscyplinie Inżynieria Lądowa i Transport. Krótko po przyznaniu stypendium obronił swoją pracę doktorską (po angielsku, recenzenci byli z Francji i Niemiec, w obronie on-line uczestniczyli naukowcy m.in. z Japonii, Niemiec, Francji, Szwajcarii, Austrii, Włoch i Australii).

Badania prowadzone przez Grzegorza Burego koncentrują się na doskonaleniu metod wyznaczania precyzyjnych orbit satelitów systemów nawigacyjnych, takich jak amerykański GPS, europejski Galileo, rosyjski GLONASS i chiński BeiDou. Młody naukowiec opracował autorską metodę integracji obserwacji laserowych wykonywanych przez stacje naziemne do sztucznych satelitów oraz obserwacji mikrofalowych, które są emitowane przez satelity nawigacyjne. Połączenie obserwacji laserowych i mikrofalowych pozwoliło na znaczną poprawę jakości orbit oraz predykcji trajektorii ruchu sztucznych satelitów Ziemi, co ma istotne znaczenie we wszystkich obszarach, gdzie wymagana jest wysoka jakość i wiarygodność pozycji: w precyzyjnej nawigacji lotniczej i morskiej, w realizacji inwestycji inżynierskich oraz w badaniu globalnych procesów zachodzących w systemie ziemskim, takich jak podnoszenie się poziomów wód w morzach i oceanach, zmiany potencjału grawitacyjnego oraz zmienności długości doby ziemskiej

Dr Magda Mielczarek z Katedry Genetyki na Wydziale Biologii i Hodowli Zwierząt obroniła swoją pracę doktorską w 2016 roku (po angielsku, recenzenci byli z Polski i Niemiec). Na co dzień zajmuje się bioinformatyczną analizą danych pochodzących z sekwencjonowania następnej generacji (NGS, Next Generation Sequencing). Głównym celem badań jest detekcja i analiza funkcjonalna mutacji/polimorfizmów genetycznych, czyli różnic w DNA pomiędzy osobnikami danej populacji, w całych genomach zwierząt. Mutacje/polimorfizmy genetyczne, które znajdują się w kluczowych fragmentach genomu (na przykład w genach, w sekwencjach regulatorowych), mogą mieć wydźwięk w fenotypie osobnika (np. podatność na choroby, wygląd, zachowanie). Ponadto dr Mielczarek bada też wpływ polimorfizmów genetycznych na ekspresję genów jak również prowadzi badania z zakresu różnicowego profilowania ekspresji genów w zależności od środowiska w jakim żyje badany organizm.

– Jeden z aktualnie realizowanych projektów dotyczy stresu cieplnego u szczurów, gdzie uzyskane dane pozwalają na mierzenie zmian ekspresji genów w zależności od temperatury w której te zwierzęta przebywały. Interesuje mnie głównie genomika zwierząt takich jak szczury, pszczoły, świnie czy bydło domowe – mówi dr Magda Mielczarek. Pytana o to, co było ważne w staraniach o stypendium ministra, przyznaje, że ciężko określić, które czynniki odegrały najważniejszą rolę, choć ona sama ocenia, że kluczowa mogła być współpraca międzynarodowa.

– W zeszłym roku byłam recenzentką pracy doktorskiej na Uniwersytecie Guelph w Kanadzie oraz zostałam zaproszona do wygłoszenia wykładu na Uniwersytecie Purdue w Stanach Zjednoczonych. To ogromne wyróżnienia, ale też i zaproszenie mnie nie byłoby możliwe bez udziału w licznych konferencjach międzynarodowych i stażach zagranicznych na Uniwersytecie Aarhus w Danii, Uniwersytecie Illinois w Urbanie i Champaign w Stanach Zjednoczonych. To tam poznaje się innych naukowców, prezentuje własne badania w skali szerszej niż macierzysta uczelnia i grono najbliższych współpracowników – tłumaczy dr Magda Mielczarek i od razu dodaje, że do budowania sieci kontaktów z prestiżowymi jednostkami naukowymi zawsze zachęca ją profesor Joanna Szyda, kierownik Pracowni Biostatystyki i promotorka jej pracy doktorskiej. – Bo to naukowe kontakty w świecie często owocują bardzo ciekawą współpracą, a później publikacją naukową.

Dr Mielczarek chciałaby pracować z różnym rodzajem danych genomicznych, różnymi metodami analizy DNA oraz RNA i zdobywać nowe doświadczenia w tym zakresie. – Każdy nowy projekt pokazuje jak wiele fantastycznych rzeczy można się jeszcze nauczyć. Stypendium ministra to ogromne wyróżnienie i równie duża mobilizacja – przyznaje dr Magda Mielczarek.

Stypendium dla wybitnego młodego naukowca zdobyła również dr Żaneta Król-Kilińska z Katedry Rozwoju Funkcjonalnych Produktów Żywnościowych. Głównym tematem jej pracy badawczej jest poszukiwanie nowych metod utrwalania żywności z wykorzystaniem polimerów naturalnego pochodzenia. W ramach realizacji pracy doktorskiej pt.: „Zmienność właściwości biopolimerowych hydrozoli i hydrożeli poddanych działaniu prądu stałego” założyła, iż skutkiem przepływu prądu stałego przez wieloskładnikowe jadalne, biopolimerowe hydrozole/hydrożele, możliwym będzie otrzymanie materiałów o nowych, unikatowych właściwościach biofizykochemicznych.

– Moim najważniejszym dokonaniem badawczym jest odkrycie nietypowych, unikatowych dla badanych materiałów właściwości przeciwdrobnoustrojowych. Otrzymane biodegradowalne, nietoksyczne, biokompatybilne materiały o aktywności przeciwdrobnoustrojowej mogą znaleźć zastosowanie m.in.: w medycynie, farmacji, biotechnologii, inżynierii tkankowej, kosmetyce, przemyśle opakowaniowy, materiałowym i spożywczym. Sposób wytwarzania materiałów został opatentowanych i jestem współtwórcą tego wynalazku o 40% udziale – tłumaczy dr Żaneta Król-Kilińska.

W swoim wniosku stypendialnym naukowczyni z UPWr podkreślała, że planuje wykonać badania w celu potwierdzenia możliwości zastosowania wynalazku również w aplikacjach medycznych np. do leczenia różnego rodzaju dermatoz, stanów zapalnych skóry, a także jako innowacyjnych hydrożelowych materiałów opatrunkowych o aktywności przeciwdrobnoustrojowej.

Stypendia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznawane są młodym naukowcom prowadzącym innowacyjne badania naukowe na wysokim poziomie i cieszącym się imponującym dorobkiem naukowym o wysokim prestiżu i międzynarodowym zasięgu. Najwyżej punktowano autorstwo lub współautorstwo monografii naukowej, rozdziału w monografii naukowej lub artykułu naukowego, o ile zostały wydane przez wydawnictwo albo opublikowane przez czasopismo ujęte w ministerialnym wykazie. Laureaci będą otrzymywali stypendia w wysokości 5390 zł miesięcznie przez okres do 3 lat. Na ich sfinansowanie minister nauki przeznaczy w tym okresie ponad 38 mln zł. Stypendia będą wypłacane młodym naukowcom przez podmiot, który wnioskował o stypendium.

kbk