Prof. Agnieszka Medyńska-Juraszek: – Dobry promotor jest przewodnikiem po świecie nauki

Prof. Agnieszka Medyńska-Juraszek z Instytutu Nauk o Glebie, Żywienia Roślin i Ochrony Środowiska bada wpływ mikroplastiku na środowisko glebowe. – To jest bardzo istotny problem, dlatego że mikroplastik jest wszechobecny, a my, jako naukowcy nie znamy w pełni negatywnego wpływu, jaki ma na przykład na rośliny, które uprawiamy – mówi naukowczyni, podkreślając, że wiedza o skutkach obecności mikroplastiku w glebie jest niewielka. O ile mikroplastiki w środowisku wodnym są badane już od lat, tak analiza gleby pod kątem obecności tych cząsteczek zaciekawiła naukowców stosunkowo niedawno.

Prowadzone przez prof. Medyńską-Juraszek badania nie ograniczają się jedynie do analizy negatywnych skutków mikroplastiku, ale również do poszukiwania metod jego identyfikacji i analizy w środowisku glebowym, co stanowi znaczne wyzwanie. – Nie mamy opracowanych metod analitycznych, więc pracujemy zupełnie od podstaw – wyjaśnia naukowczyni, zaznaczając, że badania te są pełne czasochłonnych prób i analiz, podczas których często dochodzi do powtórek i korekt.

Jednym z najbardziej niepokojących aspektów jej badań jest potencjalna zdolność mikroplastiku do przenoszenia substancji niebezpiecznych m.in. dla układu hormonalnego zwierząt i ludzi. – Sam mikroplastik jest nowym problemem, a te szkodliwe substancje, które zostały zidentyfikowane jako potencjalnie bardzo niebezpieczne dla nas, stanowią jeszcze nowsze pole odkryć naukowych – wyjaśnia naukowczyni, zwracając uwagę na to, jak mikroplastik może absorbować i transportować na swojej powierzchni różnorodne substancje chemiczne, w tym leki, czy substancje hormonalne.

– Drugie wyzwanie, przed którym stoimy, polega na tym, że nie wiemy do końca czy na przykład mikroplastik może być pobierany z gleby przez rośliny. Dlatego projekt, który teraz zgłosiłam dla przyszłego doktoranta, dotyczy badania mikroplastiku w kontekście przenoszenia tych niebezpiecznych substancji do roślin, które później spożywamy – tłumaczy naukowczyni.

Prof. Medyńska-Juraszek zwraca również uwagę na to, jak atrakcyjny i ważny staje się ten temat dla młodych naukowców. – Hasło mikroplastik stało się popularne, dużo się o tym mówi na przykład w kontekście zanieczyszczenia wody czy badań, które potwierdzają, że nanoplastik, czyli jeszcze mniejsze cząsteczki, akumuluje się w narządach miąższowych, więc można go znaleźć w tkankach mózgu, czy nerek. Wpływ tych cząsteczek na organizm człowieka nie jest znany. Dlatego jako naukowcy musimy zbadać mikroplastiki pod każdym kątem – mówi naukowczyni, podkreślając, że mimo wielu wyzwań, temat ten przyciąga uwagę przyszłych badaczy zainteresowanych ochroną środowiska.

Poza tradycyjnym modelem uczeń-mistrz

Prof. Medyńska-Juraszek zwraca uwagę na zmianę relacji między promotorem a doktorantem, która według niej następuje: – Nie zawsze funkcjonujemy na zasadzie układu mistrz-uczeń a wymieniamy się z doktorantami wiedzą obustronnie. Uważam, że doktoranci muszą mieć swoje zdanie i cieszę się kiedy mnie zaskakują, że wiedzą coś, czego ja nie wiem. Taka dynamika relacji sprzyja otwartości, krytycznemu myśleniu i samodzielności, co jest nieocenione w procesie naukowym – mówi naukowczyni.

Według niej przyszłość nauki i kształcenia doktorantów opiera się m.in. na ciągłym dążeniu do doskonałości. – Nauka często polega na próbach i błędach. To naturalne, że doktoranci będą w tym procesie popełniali pomyłki. Dlatego ważna jest cierpliwość i determinacja – podkreśla naukowczyni, wskazując na potrzebę akceptacji porażek jako części procesu naukowego.

Rola promotora w tej podróży jest również bardzo ważna. – Dobry promotor jest przewodnikiem po świecie naukowym. To przede wszystkim osoba, która potrafi swoją pasją naukową zarazić młodego kandydata i będzie oferować wsparcie, a także umożliwia doktorantowi samodzielne kształtowanie ścieżki badawczej – wyjaśnia Prof. Medyńska-Juraszek i dodaje, że to nie tylko przekaz wiedzy, ale przede wszystkim wsparcie w poszukiwaniach, zachęta do zadawania trudnych pytań i przekraczania granic własnej strefy komfortu.

– Właśnie obroniła się moja doktorantka, z którą współpracowałam od powstania Szkoły Doktorskiej cztery lata temu. Jako pionierki nowego systemu, miałyśmy okazję przetestować nowy model nauczania w praktyce. Pomimo różnych wyzwań, prób i błędów, jestem przekonana, że wprowadzone zmiany są korzystne. Model kształcenia w szkołach doktorskich dobrze się sprawdza. Intensywnie angażuje studentów i umożliwia im zdobywanie praktycznych doświadczeń niezbędnych do realizacji projektów naukowych – tłumaczy prof. Medyńska-Juraszek.

Wielokulturowy wymiar badań w Szkole Doktorskiej UPWr

Prof. Agnieszka Medyńska-Juraszek z entuzjazmem opowiada też o swojej pracy z zagranicznymi doktorantami, podkreślając wartość poznawania i szanowania różnorodności kulturowej w nauce. Dzięki takiej międzykulturowej współpracy, młodzi naukowcy nie tylko poszerzają swoje horyzonty badawcze, ale też rozwijają globalną świadomość.

– Aktualnie pracuję z doktorantką z Indii, jej projekt naukowy dedykowany jest badaniom nad pobieraniem zanieczyszczeń z gleby przez rośliny. Temat ustaliłyśmy wspólnie, ale jako że pozwalam doktorantom na wprowadzenie pewnych modyfikacji, to postanowiła skupić się na roślinach, które nie tylko występują w naszej strefie klimatycznej, ale też tych występujących w Indiach, które stanowią źródło pokarmu dla osób tam mieszkających – mówi prof. Medyńska-Juraszek, podkreślając, że zdobyta wiedza i wyniki projektu będą miały szerokie zastosowanie, nie tylko lokalnie, ale również w kontekście globalnych wyzwań środowiskowych.

is

• 

  FARMWISE: jak chronić wodę w glebie

  FARMWISE to projekt finansowany przez Unię Europejską, realizowany we współpracy z partnerami zagranicznymi m.in. ze Szwecji. Łącznie uczestniczy w nim 20 podmiotów z 12 krajów, w tym Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.

• 

  Doktorant UPWr bada zmiany pola grawitacyjnego Ziemi

  Doktorant Szkoły Doktorskiej UPWr Filip Gałdyn przełamuje konwencjonalne podejścia do modelowania zmian pola grawitacyjnego Ziemi, integrując obserwacje z różnych źródeł.