Europejska Karta Naukowa. Co daje pracownikom i UPWr?

Logo HR to wyróżnienie i promocja, które nie tylko oznacza prestiż dla instytucji, która je otrzyma.  Za Europejską Kartą Naukowca idzie rozpoznawalność w środowisku europejskich uczelni, instytucji naukowych i placówek badawczych. Dzięki niej uczelnia zyskuje dodatkowe punkty w ocenie parametrycznej jednostek, a to oznacza łatwiejsze pozyskiwanie grantów europejskich i krajowych, MSCA (granty Marie Skłodowskiej-Curie) oraz z europejskiego programu Horyzont 2020.

– Już samo rozpoczęcie starań o przyznanie Europejskiej Naukowca niesie ze sobą plusy dla instytucji. By wystąpić o logo HR, trzeba zrobić ogólny przegląd procedur i praktyk funkcjonujących w konkretnej placówce, zebrać pomysły od pracowników, jak te procedury ulepszyć i usprawnić z korzyścią dla procesu zarządzania nauką i badaniami – tłumaczy Dominika Mańkowska, koordynator zespołu ds. wdrożenia Europejskiej Karty Naukowca.

Starania o przyznanie logo Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu podjął we wrześniu 2016 roku – uczelnia zadeklarowała poparcie dla zasad Europejskiej Karty Naukowca i Kodeksu Postępowania, a zarządzeniem rektora Tadeusza Trziszki powołany został zespół odpowiedzialny za ich wdrożenie. W jego skład weszli pracownicy naukowi i administracyjni, odpowiedzialni m.in. za dokumentację organizacyjną, prawną i informacyjną oraz opracowanie strategii HR i planu działań. Pierwszym etapem sprawdzającym dla UPWr była ankieta, na podstawie której oceniono działające na uczelni zasady i ich zgodność z wymogami europejskimi. W listopadzie 2016 r. dokumenty zostały złożone w Komisji Europejskiej. Po zapoznaniu się z nimi unijni eksperci zaakceptowali aplikację, ale zalecili przeprowadzenie dodatkowych działań i sprecyzowanie niektórych danych. Skorygowana strategia została przesłana Komisji Europejskiej 19 kwietnia 2017 r. Po miesiącu oczekiwań, 19 maja, UPWr został wyróżniony Logo HR. Po dwóch latach Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu przejdzie audyt, który ustali, czy zalecenia zostały wdrożone w życie.

– Ankietę składającą się z 40 pytań odpowiadających 40 zasadom zapisanym w karcie i kodeksie, rozesłaliśmy do wszystkich pracowników naukowych. Odpowiedzi otrzymaliśmy od 431 osób i między innymi na ich podstawie opracowaliśmy ponad 100-stronicowy dokument dla Komisji Europejskiej – tłumaczy Krzysztof Kafarski, zastępca koordynatora zespołu ds. wdrożenia Europejskiej Karty Naukowca.

W ankiecie pytano m.in. o znajomości mechanizmów finansowania badań na uczelni, czy uczelnia przestrzega zasad starannego, przejrzystego i efektywnego zarządzani finansami w tym zakresie, czy w procesie rekrutacji standardy i procedury są jasno określone, a uniwersytet docenia mobilność pracowników, czy zostały ustalone i zorganizowane regularne spotkania doktorantów z opiekunami naukowymi, a starsi i pełniący rozmaite funkcje pracownicy budują pozytywne i konstruktywne relacje z naukowcami dopiero zaczynającymi karierę. Pytano też o to, czy prowadzący badania na uczelni mogą kierować się wolnością przekonań i wypowiedzi oraz określania metod rozwiązywania problemów, zgodnie z uznanymi zasadami i praktykami etycznymi. Wśród 431 respondentów, 215 stanowiły kobiet, a 216 mężczyźni. Najliczniej reprezentowane były najmłodsze grupy respondentów, w wieku 24-34 lata (33 procent) i 35-44 lata (28 procent). Pracownicy w wieku powyżej 44 lat stanowili łącznie 39 procent respondentów.  

Negatywne odpowiedzi dotyczyły zapewniania przez uczelnię doradztwa zawodowego i pomocy w zakresie znalezienia pracy na każdym etapie kariery zawodowej i niezależnie od rodzaju umowy, oraz odpowiedniego wynagradzania obowiązków w zakresie nauczania i szkolenia początkujących naukowców, jak również ich uwzględniania w systemach ocen pracowników. Pod lupę wzięte zostały także pytania, przy których wyjątkowo często padała odpowiedź „trudno powiedzieć”, w szczególności zaś te dotyczące wyznaczenia przez uczelnię bezstronnej osoby do rozpatrywania skarg i apelacji naukowców oraz rozwiązywania konfliktów (46% respondentów nie miało w tej sprawie sprecyzowanego zdania). We wszystkich przypadkach zaplanowano działania naprawcze: upowszechnienie informacji o działalności Poradni Rozwoju Osobistego i rozszerzenie kompetencji Biura Karier o doradztwo zawodowe dla doktorantów i młodych naukowców, nowelizację zapisów w sprawie oceny parametrycznej pracowników naukowo-dydaktycznych oraz powołanie mediatora.

– Logo HR jest takim znakiem firmowym dla naukowców z zagranicy. Jeśli uczelnia może się nim pochwalić, to jest to sygnał, że jest dla nich atrakcyjnym miejscem ze względu na korelacje z międzynarodowymi projektami naukowymi – H2020 lub MSCA. A to ma niebagatelne znaczenie przy umiędzynarodowieniu uczelni, współpracy z wiodącymi ośrodkami badawczymi, wymianą doświadczeń i wspólnych projektach badawczych – dodaje Dominika Mańkowska.

Od 2005 do końca 2016 roku poparcie dla karty i kodeksu wyraziło ponad 1200 europejskich i międzynarodowych instytucji, ale tylko 298 uzyskało logo, w tym najwięcej – 95 w Wielkiej Brytanii. O zasadach karty mówi umowa grantowa w programie Horyzont 2020, zgodnie z rozporządzeniem ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 27 października 2015 r. od stycznia 2017 r.  jednostki posiadające logo są dodatkowo punktowane, uwzględniają je również niektóre konkursy ministerstwa, Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Narodowego Centrum Nauki oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Więcej informacji na temat Europejskiej karty Naukowca

na stronie Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania –

działania naprawcze i samodoskonalące