Eksperci UPWr: Tłusty czwartek w wersji light? To możliwe, ale czy konieczne?

• Skąd się wziął tłusty czwartek?
• Przepis na pączki w wersji light?

Jeden tradycyjny pączek ma około 350 kilokalorii, niespełna 6 gramów białka, ponad 50 gramów węglowodanów i około 13 gramów tłuszczu. Pączek hiszpański, tzw. gniazdko – w 100 gramach ma ponad 400 kcal, nieco ponad 3 gramy białka, około 60 gramów cukrów i 18 gramów tłuszczu. Pączek z adwokatem ma 237 kcal i 9 gramów tłuszczu, oponki serowe w 100 gramach mają około 270 kcal, około 46 gramów węglowodanów, 8-10 gramów białka i 6-8 gramów tłuszczu, a faworki to ponad 500 kcal w stu gramach ciastek, około 9 gramów białka, niespełna 50 gramów węglowodanów i ponad 30 gramów tłuszczu. Jeden malutki chrust to około 90 kcal.

– Dlatego takie produkty zaleca się tylko okazjonalnie i najlepiej, by były to pączki czy faworki zrobione samodzielnie w domu, ponieważ wtedy wiemy co i w jakiej ilości do nich dodajemy. Jeśli natomiast pączki kupujemy, to zwracajmy uwagę na miejsce ich wytwarzania. Niech to będą sprawdzone piekarnie lub cukiernie, gdzie takie wyroby są przygotowywane tradycyjnie, bez zbędnych dodatków – dodaje dietetyczka.

Długie tradycje tłustego święta

Skąd się wziął polski tłusty czwartek, który podbija świat wszędzie tam, gdzie żyją Polacy? Jak głosi staropolskie przysłowie, „Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła”. Według jednego z przesądów, jeśli tego dnia nie zjemy ani jednego pączka, nie mamy co liczyć na powodzenie w życiu. Korzenie tego obyczaju sięgają jednak czasów przedchrześcijańskich – tego dnia świętowano odejście zimy i nadejście wiosny. 

W tradycji chrześcijańskiej – to ostatni czwartek przed Wielkim Postem, a więc i ostatnia okazja do rozpusty przed 40-dniowym okresem wyrzeczeń.

Kiedyś ciasto chlebowe nadziewano słoniną lub boczkiem, a tak powstałe pampuchy obficie zapijano wódką. Od XVI wieku jadamy w Polsce pączki na słodko. Początkowo tylko niektóre miały nadzienie – migdały albo orzechy – a szczęśliwy znalazca mógł liczyć na powodzenie przez cały rok.

Tłusty czwartek w wersji light? To możliwe

Czy tłusty czwartek w wersji light jest możliwy? Tak, ale wymaga to jednak trochę pracy. Gdyby ktoś zechciał spróbować, podajemy przepisy na zdrowsze pączki i dietetyczne faworki przygotowane przez Monikę Maćków. Jeden pączek z przepisu naszej dietetyczki to 170 kcal, a faworek tylko 40 kcal.

Pączki pieczone

Składniki:

• 15 g drożdży świeżych (lub opakowanie suszonych)
• 1 łyżeczka cukru trzcinowego
• 200-240 ml mleka 2% tłuszczu (letniego)
• 375 g mąki pszennej razowej (2,5 szklanki)
• 30 g masła min 82% tłuszczu (wcześniej rozpuszczonego i ostudzonego)
• 1 jajko
• 50 g cukru (1/4 szklanki)
• 200 g dżemu, powideł lub konfitury – najlepiej domowej
• 50g cukru pudru (4-5 łyżek)

Przygotowanie:

• Drożdże rozkrusz, dodaj do nich łyżeczkę cukru i wlej 200 ml letniego mleka – dokładnie wymieszaj – przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na około 20 minut.
• W dużej misce umieść mąkę, jajko, rozpuszczone i ostudzone masło oraz cukier. Dodaj rozczyn drożdżowy i wyrób ciasto – jeśli jest za gęste, to dodaj więcej mleka. Miskę z ciastem przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na około godzinę.
• Po wyrośnięciu ciasto krótko zagnieć, potem wyłóż na lekko posypany mąką blat i rozwałkuj na grubość około 1-1,5 cm. Szklanką lub okrągłą foremką wycinaj pączki (o średnicy 7 cm) i układaj placki na blaszce do pieczenia (zachowaj odstępy między pączkami).
• Pozostałe ciasto ponownie zagnieć, rozwałkuj i wytnij pączki. Blachę z pączkami przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na około pół godziny.
• Piekarnik rozgrzej do 170 stopni (na tryb termoobieg), wstaw pączki i piecz około 10-12 minut – do złotego koloru.
• Po upieczeniu wyjmij z piekarnika.
• Dżem przełóż do szprycy cukierniczej (albo worka z długą tylką). Wąskim nożem zrób nieduże nacięcie w pączki i nadziej dżemem.
• Na koniec posyp pączki cukrem pudrem.

Dietetyczne pełnoziarniste faworki

Składniki:

• 200 g mąki pełnoziarnistej 2000
• 1 łyżeczka cukru waniliowego
• 1 szczypta soli
• 2 żółtka
• 100 g jogurtu naturalnego 2% tłuszczu

Przygotowanie:

• Do miski wbij 2 żółtka, dodaj 100 g jogurtu naturalnego, łyżeczkę cukru waniliowego i szczyptę soli. Zmiksuj wszystkie składniki na puszystą masę.
• Dodaj 200 g mąki i wyrób ciasto. Ciasto nie powinno się kleić (jeśli się klei, dosyp odrobinę mąki).
• Z ciasta uformuj kulę i uderz nią o stół kilkanaście razy (przez przynajmniej kilka minut). Powoduje to, że ciasto staje się elastyczne i mniej klejące. Następnie gotowe ciasto odłóż na 10 minut.
• Po tym czasie rozwałkuj je na grubość około 2-3mm i pokrój na 1,5 cm paski o długości 10 cm.
• W środku zrób nacięcie i przewlecz jeden koniec przez dziurkę. Przygotowane faworki wyłóż na blasze, na papierze do pieczenia.
• Piecz w piekarniku nagrzanym do 180 st. z termoobiegiem przez 10 minut.

• 

  Mniej kalorii, więcej świadomości

  Wrocławski obszar funkcjonalny nie tylko jest w stanie zaspokoić lokalne, wegetariańskie potrzeby żywnościowe mieszkańców, ale nawet ma nadwyżki, którymi mógłby się podzielić. Nie wszystkie z ośrodków badanych na Uniwersytecie Przyrodniczym mają taką możliwość. Wyniki badań pokazują, że europejskie miasta mają problem z samowystarczalnością.

• 

  Tyjemy najszybciej na świecie? Problemy żywieniowe Polaków

  W najnowszym podcaście dr Jacek Łyczko i doktorantka Michaela Godyla-Jabłoński opowiadają o otyłości w Polsce, o tym czym różni się apetyt od głodu, z jakimi problemami żywieniowymi borykają się Polacy, a także o tym co jest kluczem do właściwego odżywiania.