Antropolodzy z UPWr będą badać Górne Łużyce

Naukowo-edukacyjny projekt jest realizowany przez naukowców z Katedry Antropologii UPWr.  Jego głównym celem będzie ukazanie dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego Górnych Łużyc w kontekście zmian, jakie zaszły w regionie w ciągu ostatnich tysiąca lat, a więc od czasu, kiedy stał się on pograniczem polsko-czesko-niemieckim.

– Głównym zadaniem naszego zespołu będzie rozpoznanie początków procesu tworzenia się pogranicza przed około tysiącem lat, ale nie będą to klasyczne badania dziejów polityczno-militarnych, bo te są dobrze opracowane. My poprzez badania paleośrodowiskowe, na przykład archeobotaniczne, ustalimy, jak wyglądało ówczesne środowisko przyrodnicze Górnych Łużyc. Dzięki badaniom paleoantropologiczne odpowiemy też na pytanie, kim byli mieszkańcy regionu, a dzięki badaniom archeologicznym opowiemy, jak wyglądało ich życie codzienne – tłumaczy dr Paweł Konczewski, archeolog z Katedry Antropologii UPWr.

W każdym etapie prac badawczych (od badań geofizycznych i archiwalnych, poprzez wykopaliska i badania laboratoryjne, aż po prezentacje wyników w postaci publikacji i ekspozycji muzealnych) będą mogli brać udział wolontariusze. Jak podkreśla dr Konczewski, celem jest ukazanie studentom, początkującym naukowcom, lub po prostu pasjonatom możliwości wieloaspektowego badania przeszłości oferowanego przez współczesną naukę, a także przybliżenie wyników wspólnej pracy wszystkim zainteresowanym. Działania edukacyjne będą realizowane poprzez obozy naukowe, wycieczki, prelekcje, wystawy muzealne stałe oraz wystawy mobilne i konferencje otwarte dla wszystkich chętnych.

– Nie zaniedbamy oczywiście social mediów, ale ogromnie zależy nam na kontaktach rzeczywistych, a nie tylko wirtualnych – stąd ta szeroka oferta – podkreśla dr Paweł Konczewski.

Nowy projekt jest kontynuacją dotychczasowych badań nad dziedzictwem przyrodniczo-kulturowym Górnych Łużyc realizowanych w zanikłych wsiach Toporów i Nowoszów, dzięki którym udało się po części prześledzić relacje ludzi i środowiska na przestrzeni ostatnich 11500 lat – od początków holocenu po współczesność.

– Zaś w nowym projekcie chcemy skoncentrować się na okresie wczesnego średniowiecza, czasu kluczowego dla powstania Polski, Niemiec i Czech i górnołużyckiego pogranicza. Przyjęliśmy paradygmat, że wiarygodne i w miarę pełne opisanie przeszłości jest możliwe poprzez szeroką współpracę interdyscyplinarną humanistyczno-przyrodniczą – mówi dr Konczewski.

W dotychczas realizowanych projektach Toporów i Nowoszów uczestniczyło ponad 150 osób, głównie młodzież akademicka z Polski, Niemiec, Czech, Białorusi, Włoch i Szwecji. Tak szeroki udział wolontariuszy w dotychczasowych badaniach był jednym z ważnych czynników akceptacji nowego projektu. – Innymi słowy doceniono fakt, że pracujemy nie tylko dla rozwoju nauki, ale również równolegle na rzecz zwykłych ludzi zainteresowanych nauką – uśmiecha się dr Paweł Konczewski.

Realizację całego projektu rozłożono na sześciu partnerów. Wartość projektu to około 1,7 mln euro, z czego wkład Unii Europejskiej to prawie 1,5 mln. Na nasz Uniwersytet przypadnie z tego ponad 300 tys. euro, z czego ponad 250 tys. będzie stanowiło dofinansowanie unijne.

Trzonem zespołu z naszej uczelni będą pracownicy Katedry Antropologii UPWr, antropolodzy: prof.  Barbara Kwiatkowska, dr Jacek Szczurowski i mgr Katarzyna Król oraz archeolog dr Paweł Konczewski – kierownik części projektu realizowanej na UPWr. Zespół do realizacji projektu zamierza zatrudnić dalszych pięć osób,  antropologów i archeologów, dodatkowo też część prac zostanie zlecona do wykonania instytucjom i ekspertom zewnętrznym.

Projekt będzie realizowany od 1 października bieżącego roku przez kolejnych 30 miesięcy.

Partnerzy projektu: ze strony Niemiec to Landesamt für Archäologie Sachsen (Partner Wiodący), Stadtmuseum Bautzen, Miasto Zittau, reprezentowane przez Miejskie Muzeum Zittau, a ze strony polskiej Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu oraz Euroregionalne Centrum Kultury i Komunikacji EuRegioKom w Pieńsku.    

 kbk