Światowy Dzień Wody 2017

Obecnie 663 miliony ludzi na Ziemi nie ma dostępu do bezpiecznych źródeł wody, a przynajmniej 1,8 miliarda korzysta z wody pitnej ze źródła zanieczyszczonego odchodami. 2,4 miliarda ludzi nie ma dostępu do podstawowych urządzeń sanitarnych, takich jak toalety lub latryny. Ponad 80% nieoczyszczonych ścieków powstałych w wyniku działalności człowieka ma ujście do rzek lub morza. Każdego dnia średnio 1000 dzieci umiera z powodu biegunki i jej powikłań, które są możliwymi do uniknięcia chorobami przenoszonymi przez wodę lub związanymi ze złymi warunkami sanitarnymi. Około 70% wody używanej do nawadniania pochodzi z rzek, jezior i podziemnych źródeł wody. Powodzie i inne katastrofy powiązane z wodą są przyczyną 70% wszystkich śmiertelnych przypadków poniesionych w wyniku klęsk żywiołowych¹.

Oceany pokrywają trzy czwarte powierzchni Ziemi i zawierają 97% wody na świecie. Pochłaniają około 30% dwutlenku węgla powstałego w wyniku działalności człowieka i tym samym łagodzą skutki globalnego ocieplenia. Są największym źródłem białka na świecie. Rybołówstwo zapewnia pracę ponad 200 milionom ludzi, ale nawet do 40% oceanów jest silnie dotkniętych ludzką działalnością, w tym zanieczyszczeniem, wyjałowieniem łowisk czy utratą przybrzeżnego środowiska naturalnego².

Prognozuje się, że do 2050 r. zapotrzebowanie na wodę wzrośnie o około 44%, co będzie spowodowane rosnącym zapotrzebowaniem branży produkcyjnej, energetyki termalnej, rolnictwa i gospodarstw domowych.

***

Tegoroczne obchody Dnia Wody odbywają się na całym świecie pod hasłem ograniczenia i ponownego wykorzystania ścieków. Bo aż 80% ścieków wytwarzanych przez ludzi na całym świecie trafia z powrotem do środowiska – ani nie oczyszczonych, ani nie wykorzystanych ponownie. A według danych Głównego Urzędu Statystycznego przeciętny Polak zużywa ponad 90 litów wody dziennie. Tymczasem woda z recyklingu (odpowiednio oczyszczona) może służyć do nawadniania, prania, mycia samochodów i budynków czy chłodzenia maszyn przemysłowych, może też zostać wykorzystana np. w fontannach. 

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu nie tylko bierze udział w obchodach Światowego Dnia Wody (co roku Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji organizuje dla uczniów liceów i techników edukacyjny dzień otwarty, połączony z tematycznymi warsztatami, doświadczeniami i wizytami w pracowniach i laboratoriach – taki odbył się 16 marca), ale i wodę bada. W wielu kontekstach.

Kilka lat temu Uniwersytet Przyrodniczy brał udział w projekcie Urban Water Footprint, w ramach którego w kilku miastach Europy Środkowej – w tym we Wrocławiu – założono wirtualne laboratoria do analizowania i oceny zachowania konsumentów i dostawców wody, wskazywania najlepszych praktyk, procedur i technologii oraz podnoszenia świadomości mieszkańców i władz miast.

Ślad wodny (water footprint) jest innowacyjnym narzędziem służącym do pomiaru ilości zużywanej wody – tej wykorzystywanej bezpośrednio do mycia, prania, picia itd., i pośrednio – wykorzystanej do wyprodukowania jedzenia czy stworzenia rzeczy, których na co dzień używamy. I tak na przykład do wyprodukowania filiżanki kawy potrzeba 140 litrów wody, pary butów – ponad 8,5 tys. litrów, a kilograma wołowiny – prawie 15,5 tys.!

Doktorzy Magdalena Domańska i Paweł Wiercik (pod merytorycznym nadzorem prof. Janusza Łomotowskiego) prowadzą badania we Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków „Janówek”, które mają usprawnić proces oczyszczania ścieków i wyeliminować odory powstające w kanalizacjach ciśnieniowych.

Wielkim sukcesem okazał się projekt „Geokompozyty sorbujące wodę – innowacyjne technologie wspomagające wegetację roślin”. Jego skomercjalizowanym efektem jest Hydrobox, który umieszczony pod rośliną magazynuje wodę z podlewania lub opadów i nawadnia roślinę, gdy ta tego potrzebuje. Czyli jednocześnie oszczędza wodę i wspomaga rozwój rośliny.

W ramach najnowszego rozdania grantów w programie BIOSTRATEG naukowcy UPWr z Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji również zajmą się różnymi aspektami wody. Profesorowie Wiatkowski  i Pulikowski zajmą się poprawą jakości wody w zbiornikach retencyjnych, prof. Janik – systemem precyzyjnego nawadniania i nawożenia, który zaspokoi indywidualne potrzeby rośliny, a prof. Żyromski – gospodarowaniem wodą w obiektach melioracyjnych, które pomoże m.in. ograniczyć straty w uprawach w czasie suszy. (Więcej o projektach, które UPWr zrealizuje w ramach programu BIOSTRATEG wkrótce na łamach „Głosu Uczelni”.)

¹ Cel 6. Zrównoważonego Rozwoju: Zapewnić wszystkim ludziom dostęp do wody i warunków sanitarnych poprzez zrównoważoną gospodarkę zasobami wodnymi

² Cel 14. Chronić oceany, morza i zasoby morskie oraz wykorzystywać je w sposób zrównoważony

mj