Nauka to jest dialog. Ważne, by prowadzić go z mądrzejszym niż my sami.
Witam Państwa,
początek roku akademickiego to zawsze obietnica ciekawych rozmów,
spotkań z wyjątkowymi ludźmi, nowych znajomości.
Pewnie także kłopotów i wyzwań – nimi zajmujemy się skutecznie na poziomie operacyjnym.
Dziś, celebrując początek, chcę mówić o ludziach, o partnerach w dialogu.
O społeczności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Uniwersytetu Europejskiego,
o społeczności, która na całym świecie skupia ludzi dialogu.
Dlatego na slajdach ilustrujących to wystąpienie zobaczą dziś Państwo LUDZI, którzy pracują i studiują na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu,
a ich aktywność tylko w tym jednym, ostatnim roku akademickim, została doceniona przez innych.
Są wyjątkowi, nie tym, że sami o sobie tak mówią, ale tym, że to co robią, i piszą – jest dla innych cenne i warte uwagi.
Podstawą rozwoju jest twórcze myślenie, wymiana myśli, wzajemna inspiracja i dopełnianie.
Zmienia się język i sposób komunikacji, a przestrzeń wirtualna wpływa na tę realną.
Instytucje rozwiniętego demokratycznego świata, z natury bardziej powolne niż wielkie korporacje,
nie nadążają za technologiczną rewolucją, co budzi słuszny niepokój o przyszły ład społeczny i polityczny świata;
a ochrona naszej prywatności i wolności wyboru jest już realnym problemem (o tym dziś jeszcze będzie mówić profesor Joanna Mytnik).
W świecie rzeczywistą dominację zyskują nie firmy z kapitałem fizycznym, infrastrukturalnym,
a te, których kapitał stanowią określone umiejętności ludzi i ich kreatywność.
Kapitału ludzkiego, w przeciwieństwie do tego tradycyjnego, nie da się prosto pomnażać.
Można i należy go rozwijać. Do tego potrzebna nam inna niż w XIX i XX wieku edukacja.
Gdzie w tym wszystkim jest uniwersytet? Po co istnieją uniwersytety?
Jaki uniwersytet Wy chcecie tworzyć?
To są pytania na wielkie debaty publiczne.
I to są pytania, na które każdy, wybierając dla siebie życie akademickie,
powinien sobie samemu nieustannie odpowiadać.
Profesorowie: kogo wychowałem, jakie perspektywy przed nim otwieram? Pomagam czy ograniczam?
Dydaktycy: czy moi studenci wyjdą stąd mądrzejsi i odważniejsi, czy stłamszeni i zakompleksieni?
Doktorzy: po co i z kim prowadzę badania? Dla kogo i z kim piszę publikacje? Jeśli z mądrzejszymi - rozwijam swoje talenty, inwestuję, jeśli z miernymi… to jakby wśród plewów chować perły.
I wreszcie Wy, Panie i Panowie studenci – po co przyszliście na Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu?
Nie musicie w tej chwili odpowiadać.
Ale wykorzystajcie ten czas i idźcie za mądrzejszymi, nie wybierajcie łatwej drogi, szukajcie drogi najlepszej dla Was. Wymagajcie i dawajcie wiele.
Wszyscy jesteśmy w drodze. Tylko po drodze zmieniają się nasze role. Relacje w świecie akademickim są trochę jak te w rodzinie.
Najpierw ojciec uczy syna chodzić, potem mały drepcze za nim i próbuje we wszystkim naśladować. Aż nadchodzi moment, gdy idą obok siebie. Mogą rozmawiać jak równy z równym. Ale to bardzo krótki fragment naszej drogi, bo wkrótce ojciec widzi, że już nie nadąża, zostaje w tyle.
Szczęśliwy jest, gdy jego syn gdzieś tam, na przedzie: mówi z dumą: jestem synem tego człowieka, to mój tata, albo gdy inni mówią z podziwem: o, ten chłopak to twój syn!
Dla prawdziwego profesora powodem do prawdziwej satysfakcji jest, jeśli jego niedawny doktorant, wyprzedził go, jest już lepszy.
Wiecie, być profesorem to frajda,
ale być profesorem, to przede wszystkim odpowiedzialność.
Nasi wielcy poprzednicy - lwowscy profesorowie, którzy przyjechali tu w latach 40. minionego wieku, byli ludźmi ogromnego zaufania i autorytetu. My dziś z trudem odbudowujemy ten etos, zdeprecjonowany przez komunistyczny, ruski system 2. połowy XX wieku.
Znów zabiegamy, by miarą naszej wartości było, że o nas mówią: wyszedłem spod ręki tego profesora, idźcie do tego profesora, moim profesorem jest…
Na slajdach widzicie studentów – ubiegłorocznych zdobywców nagród.
Powie ktoś: trafili na dobrych nauczycieli.
Sądzę, że mieli odwagę wyruszyć w swoją własną drogę z pomocą mądrzejszych od siebie.
Jeśli wybraliście drogę rozwoju naukowego, pamiętajcie – inaczej niż w kolarstwie – w nauce żeby wygrać wyścig wieloetapowy, trzeba zacząć już od pierwszego etapu.
Nauka to wieloetapowa podróż.
Z czasem jest coraz trudniej.
Wygrają najwytrwalsi – i oni stają się liderami, mentorami, mistrzami.
Widzicie twarze nowo mianowanych profesorów, najefektywniejszych badaczy i najlepszych dydaktyków.
Coraz młodszych.
Też kiedyś uczyli się od swoich profesorów, by w pewnym momencie poczuć: już chcę iść samodzielnie, już mogę prowadzić innych, brać za nich odpowiedzialność.
Młoda generacja nauczycieli akademickich nie rywalizuje dziś na szyldy, nie ma problemu, z której kto jest uczelni, skąd pochodzi. Bo to ludzie nauki. A nauka to dialog.
Na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu dokonaliśmy zmiany pokoleniowej: doktorzy, młodzi doktorzy habilitowani i młodzi profesorowie – to wy kształtujecie przyszłość.
Świat jest w waszym zasięgu.
Macie alternatywę. Możecie pracować z lepszymi, mądrzejszymi, w silnych zespołach, z silnymi osobowościami, w których rozwój weryfikowany jest rzeczywistym potencjałem.
4 lata temu powołaliśmy pierwszą na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu interdyscyplinarną szkołę doktorską (zupełnie inny niż dotychczas system studiów doktoranckich).
Właśnie trwają obrony doktoratów – żadna nie została przesunięta ani opóźniona. Ci młodzi naukowcy już idą dalej.
Inna grupa – naukowcy zajmujący się geografią społeczno-ekonomiczną i gospodarką przestrzenną na UPWr, dokonali w ostatnich latach takiego progresu, że dziś zaczynają działać w ramach odrębnej struktury – nowego, szóstego wydziału uczelni. I jestem przekonany, że właśnie wyruszają po swoje złote runo.
A my wszyscy z nimi.
Wchodzimy też w nowy rok akademicki z kolejną ewaluowaną dyscypliną nauki – biotechnologią - i kolejnym dowodem na to, że stopniowe konsekwentne, nigdy niekończące się dążenie do bycia doskonałym – przynosi efekty.
Niespełna tydzień temu wróciłem z Parmy, ze spotkania z rektorami 8 uczelni, z którymi tworzymy wspólny uniwersytet europejski.
Jesteśmy partnerami.
Partnerstwo polega na tym, że się sobie ufa.
Skoro zaufali sobie rektorzy, teraz czas na Was - doktorantów, studentów, badaczy. Nauka to dialog. Dialog opiera się na zaufaniu.
Panie i Panowie,
Wasze Magnificencje i Państwo Studenci,
każdy z nas ma swoją własną odpowiedź na pytanie jaką drogę w życiu wybiera, z kim nią podąża, dokąd…
Każdy tworzy swój własny uniwersytet.
Niewielki Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu skoncentrowany jest dziś na budowaniu kompetencji i komplementarności w oparciu o ludzi, o Was.
Moja – rektora – odpowiedź na pytanie po co nam uniwersytet jest taka:
dawać trampolinę ludziom, żeby mogli iść wyżej; tworzyć dla każdego środowisko rozwoju.
Przed nami czas wyborów – parlamentu w kraju, na uczelniach rektorów kolejnej kadencji. Niemniej ważnych wyborów każdy z nas dokonuje każdego dnia...
Wybierajmy naukę: dialog i odpowiedzialność za wspólny świat.
Dla szczęścia, dobra, pomyślności,
Szanowni Państwo,
rok akademicki 2023/2024 uważam za rozpoczęty
Quod felix, faustum fortunatumque sit.
