Prof. Zaleśny i taksonomia

We współczesnych badaniach nad taksonomią i filogenezą pasożytniczych robaków stosowane jest tzw. „integrative approach”, polegające na wykorzystaniu danych morfologicznych oraz molekularnych. Jednakże najczęściej stosowane są pojedyncze markery molekularne (mitochondrialne lub jądrowe), które powinny stanowić wsparcie dla danych morfologicznych.

– Niestety, bardzo często obserwowany jest brak zgodności pomiędzy danymi morfologicznymi a wynikami analiz molekularnych – co oczywiście rodzi frustrację u taksonomów – mówi prof. Zaleśny.

Głównym celem jego zadania badawczego jest optymalizacja oraz implementacja technik genotypowania przez sekwencjonowanie (GBS) do badań nad taksonomią i specyficznością żywicielską przywr digenicznych. Modelem, który zostanie wykorzystany w projekcie są przywry z rodzaju Cotylurus, które stanowią stosunkowo niewielką grupę wysoce wyspecjalizowanych, szeroko rozpowszechnionych przywr, specyficznych pasożytów przewodu pokarmowego i torebki Fabrycjusza ptaków wodno-błotnych. Dorosłe formy Cotylurus cechują się znaczną zmiennością morfologiczną, co skłoniło niektórych autorów do wyodrębnienia licznych podgatunków, najprawdopodobniej o wątpliwym statusie. Dlatego przyjmujemy założenie, że dotychczasowa struktura zależności filogenetycznych w obrębie rodziny Strigeidae, powstała w oparciu o kryteria morfologiczne i molekularne (bazujące na pojedynczych markerach jądrowych i mitochondrialnych), nie odzwierciedla faktycznych relacji na poziomie między- oraz wewnątrzgatunkowym.

– Badania te będą również fundamentem do rozważań nad problemem współczesnych badań parazytologicznych, a więc molekularnymi mechanizmami kształtowania się specyficzności żywicielskiej u przywr digenetycznych. Wstępnie bowiem mamy już ustalone, że blisko spokrewnione płazińce, występujące w tym samym biotopie, mogą realizować odmienne strategie życiowe – mówi prof. Zaleśny, dodając, że dzięki projektowi możliwa będzie walidacja metody GBS dotychczas nie wykorzystywanej w badaniach na tej grupie organizmów. Kolejnym krokiem zaś będzie aplikowanie o wspólny – z naukowcami z dwóch innych ośrodków badawczych – projekt w NCN, który pozwoli sfinansować badania nad ewolucyjnymi i molekularnymi aspektami tworzenia się układów pasożyt-żywiciel, których poznanie jest istotne nie tylko z biologicznego punktu widzenia, ale też, a może przede wszystkim, zdrowotnego i epidemiologicznego.

– Antropogenizacja, ocieplenie klimatu wpływają na środowisko również w relacji pasożyt-żywiciel, a to oznacza wzrost chorób pasożytniczych, groźnych również dla człowieka – podkreśla prof. Zaleśny.

kbk