Prof. Hadaś: – Szkoła Doktorska to rewolucja

• Promotora i doktoranta łączy wzajemna odpowiedzialność za kilka lat pracy, które wieńczy doktorat
  
• Coraz częściej w rekrutacji do Szkoły Doktorskiej startują kandydaci, dla których nauka jest życiowym wyborem
• Szkoła Doktorska – nauka i kompetencje uniwersalne
• Wyjście ze strefy komfortu, czyli inwestycja w przyszłość

Prof. Tomasz Hadaś z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki, jeden z promotorów w Szkole Doktorskiej UPWr, zdobywca nagrody ministra dla wybitnych młodych naukowców, nie kryje, że jednym z istotnych czynników w procesie rekrutacji kandydatów do SD są wizytówki promotorów.

Ocena i odpowiedzialność

– To ma znaczenie szczególnie dla kandydatów z zagranicy, którzy zwykle o Polsce i naszej uczelni wiedzą niewiele albo nic i to wizytówka konkretnego naukowca, w której prezentuje on swój dorobek, zakres poszukiwań badawczych i tematy doktoratów jest tym magnesem, który przyciąga – mówi prof. Hadaś, dodając, że ta świadomość u promotorów w Szkole Doktorskiej nie powoduje stresu, bo ocena zewnętrzna jest wpisana w pracę naukowca.

– Oczywiście za taką wizytówką, rekrutacją, wreszcie wyborem konkretnego kandydata idzie odpowiedzialność i to wzajemna. Z jednej strony jest doktorant, często świadomy własnych braków, ale jeśli tylko ma trochę odwagi, trochę wiary w siebie i determinację, by się rozwijać, będzie w stanie uzupełnić wiedzę i wypracować nowe umiejętności. Z drugiej strony jest promotor, który inwestuje swój czas, wiążąc z doktorantem pewne plany i nadzieje. Dla obu tych stron porażką byłoby przedterminowe zakończenie współpracy, czyli bez obrony doktoratu – tłumaczy prof. Hadaś, który od doktoranta oczekuje podstawowych umiejętności programowania, niezbędnych do rozwijania algorytmów opracowania obserwacji satelitarnych GNSS.

Profesor po powrocie ze stażu w Instytucie Nawigacji na Uniwersytecie w Stuttgarcie, gdzie przebywał dzięki stypendium Działania Marii Skłodowskiej-Curie (Marie Skłodowska-Curie Actions – MSCA) z programu Horyzont 2020, zdobył 750 tysięcy złotych na projekt „Symultaniczna estymacja troposfery techniką Precyzyjnego Pozycjonowania Punktu”. Do tego projektu naukowiec z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki będzie szukał doktoranta.

– Kiedy w mediach społecznościowych pojawiły się informacje o projekcie i naborze na doktoranta, dostałem kilka mailowych zapytań o szczegóły. Kandydatów interesowała nie tylko wysokość stypendium, ale także procedura rekrutacji, wymagania konkursowe, możliwości wyjazdów zagranicznych. Ponieważ projekt startuje w maju, doktorant będzie mógł rozpocząć pracę dopiero od października, w nowym roku akademickim. Aplikować mogą więc doktoranci, absolwenci, a nawet aktualni studenci ostatniego roku studiów II stopnia. W zależności od procedury konkursowej i statusu kandydata, otrzyma on albo stypendium naukowe, jako dodatek do gwarantowanego w Szkole Doktorskiej stypendium doktoranckiego, albo stypendium doktoranckie finansowane w całości z projektu – mówi prof. Tomasz Hadaś.

Kandydat do SD – kto to taki?

W procesie rekrutacyjnym do Szkoły Doktorskiej UPWr na rok akademickim 2021/2022 naukowiec z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki był przewodniczącym komisji rekrutacyjnej. W jego ocenie kandydatów można podzielić na trzy grupy. Najliczniejszą stanowią osoby, które świadomie chcą zrobić doktorat, ale o pracy naukowej na poważnie zaczęły myśleć stosunkowo późno, najczęściej na ostatnim roku studiów. Stąd jeszcze niewielki dorobek, taki jak udział w jednej czy dwóch studenckich konferencjach. II etap rekrutacji do SD jest dla nich szansą, aby przekonać komisję rekrutacyjną o swoim potencjale lub predyspozycjach. Jest też grupa kandydatów sprawiających wrażenie zagubionych, jeszcze bez jasno zdefiniowanego pomysłu na swoją ścieżkę kariery. Za to coraz więcej jest osób, którzy pracę naukową po studiach planowały od dawna.

– Kandydaci z pasją są jednocześnie szczególnie zmotywowani i świetnie przygotowani do rozmowy z komisją. Widać ich fascynację wybraną tematyką i co więcej, potrafią tą fascynacją na swój sposób oczarować komisję. Są to osoby, które mają też bardzo określone oczekiwania. Wybierają naszą uczelnię, bo wiedzą, że będą mieli dostęp do wiedzy, aparatury, technologii. Znają dorobek promotora i  doskonale zdają sobie sprawę z tego, że przez cztery lata wspólnej pracy będą w stanie zbudować atrakcyjne CV, nawiązać kontakty w świecie i stać się pełnoprawnymi naukowcami – tłumaczy prof. Tomasz Hadaś, nie kryjąc, że z perspektywy jego własnego doktoratu Szkoła Doktorska UPWr to projekt rewolucyjny.

Doktorat w SD, czyli rewolucja

Członek Rady Szkoły Doktorskiej UPWr po studiach dwa lata pracował jako geodeta. Po dwóch latach wrócił na uczelnię już z doświadczeniem zawodowym, ale też nastawiony na realizację konkretnego projektu badawczego.

– I jednocześnie pracując na etacie asystenta oraz realizując projekt, chodziłem na obowiązkowe zajęcia w ramach studiów doktoranckich. Zajęcia, które były oderwane od mojej dyscypliny naukowej lub takie, których sensu, jako doktorant w naukach technicznych, wtedy nie rozumiałem – prof. Hadaś przyznaje, że dopiero z perspektywy czasu może ocenić sens zajęć z filozofii, które przyszłym doktorom miały poszerzyć horyzonty.

– Dzisiaj doktoranci w Szkole Doktorskiej też mają przedmioty obowiązkowe, ale dające kompetencje uniwersalne. Uczą się więc zarówno analizy statystycznej wyników, jak i zasad pisania artykułów naukowych i przygotowywania wniosków projektowych. Ta wiedza jest przydatna każdemu niezależnie od tego, czy pracuje nad doktoratem z geodezji satelitarnej, medycyny weterynaryjnej czy gospodarki odpadami – podkreśla prof. Tomasz Hadaś i dodaje, że studenci SD mogą też dobierać przedmioty, a nawet realizować je poza uczelnią i w ten sposób budować kompetencje według własnych potrzeb.

Budowanie sieci

Jednocześnie prof. Hadaś podkreśla, że wciąż, zwłaszcza wśród studentów polskich, nie docenia się umiędzynarodowienia szkoły doktorskiej, zostawiając budowanie kontaktów, poznawania innych kultur, języków, słowem poruszanie się w globalnej przestrzeni, na etap po doktoracie.

– Chociaż wymaga to wyjścia ze swojej strefy komfortu, nie warto odkładać tego na ostatnią chwilę. Ja też zaraz po studiach myślałem, że język obcy nie będzie mi szczególnie potrzebny. Pracowałem w terenie i odłożyłem angielski na półkę, co po dwóch latach, kiedy wróciłem na uczelnię, okazało się błędem, bo aktualna literatura dostępna była tylko w tym języku. Nauka dzisiaj to współpraca z naukowcami z wielu uczelni na całym świecie – przyznaje prof. Tomasz Hadaś, który ma za sobą nie tylko pracę na Uniwersytecie w Stuttgarcie, ale też staże naukowe w Kanadzie, Luksemburgu i Hiszpanii.

– Takie wyjazdy i kontakty zmieniają perspektywę, pozwalają skonfrontować własne doświadczenia z modelem prowadzenia doktoranta w najlepszych ośrodkach. Mnie pozwoliły dostrzec, w jak otwartym i stymulującym środowisku zacząłem własną pracę naukową. Nie mamy się czego wstydzić. To czy profesor do doktoranta zwraca się po imieniu, czy na „pan”, „pani” jest rzeczą wtórną, liczy się wspólna praca, wymiana doświadczeń, inspirujące rozmowy, dyskusje. Z jednej strony pozwala to zweryfikować własną wiedzę, ale też z drugiej młodemu naukowcowi daje poczucie pewności, która pozwala mu dzielić się swoimi osiągnięciami – podkreśla Tomasz Hadaś. – Równie ważne jest też budowanie zdrowych relacji pomiędzy doktorantem i promotorem. Wielu promotorów w SD UPWr jest certyfikowanymi tutorami, kolejne szkolenia z budowy relacji uczeń - mistrz ruszą niebawem. Jeśli doktorant stanie się pełnoprawnym członkiem zespołu, a nie wyrobnikiem bez prawa głosu, będzie się czuł współodpowiedzialny za realizację celów zespołu, jednocześnie zwiększając swoje zaangażowanie w pracę.

kbk