Pożegnaliśmy prof. Krzysztofa Nyca

Profesor Krzysztof Nyc w życiu kierował się kilkoma zasadami, które starał się przekazywać swoim wychowankom. „Godne życie, służba każdemu człowiekowi oraz odpowiedzialność, systematyczność i dokładność w pracy” – przypominał swoim studentom i doktorantom powołanie, jakie powinien nieść w sobie każdy człowiek, któremu bliska jest autorefleksja. Ale powaga wybrzmiewająca z tej profesorskiej dewizy nie umniejszała w niczym zamiłowania do aktywnego wypoczynku, najchętniej w górach, które kochał na równi z nauką.

Profesor Ryszard Pokładek z Instytutu Kształtowania i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu prof. Krzysztofa Nyca poznał w czasie studiów, po ukończeniu których zaproponował mu pracę na uczelni. – Od 1990 roku pracowaliśmy w jednym zakładzie, obecnie to Zakład Kształtowania Środowiska i Eksploatacji Systemów Gospodarowania Wodą. To dzięki profesorowi i jego pasji do badań terenowych w bardzo krótkim czasie uruchomiłem dwa nowe obiekty badawcze o powierzchni 100  i 720 hektarów, które przez cały czas były rozbudowywane o kolejne urządzenia pomiarowe – opowiada prof. Pokładek.

Wychowanek profesora Krzysztofa Nyca podkreśla, że wykonywanie wielu obserwacji terenowych, związanych głównie z gospodarowaniem zasobami wodnymi na terenach rolniczego użytkowania, umożliwiły realizację kilku projektów badawczych, owocem których była jego praca doktorska, rozprawa habilitacyjna oraz kilkadziesiąt  opracowań i artykułów naukowych.

– Profesor często podkreślał, że głównym celem naszych badań było i jest rozwiązywanie kolejnych problemów związanych z malejącymi zasobami wód dyspozycyjnych dla rolnictwa i utrzymania środowiska przyrodniczego, a także ze zmianami zasad gospodarowania uwzględniającymi ideę zrównoważonego rozwoju – dodaje prof. Ryszard Pokładek, który jako prezes Zrzeszenia Absolwentów Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, podczas cyklicznych zjazdów miał okazję uczestniczyć w wielu rozmowach na temat nauczycieli akademickich, z którymi absolwenci poszczególnych roczników mieli wykłady i ćwiczenia. W trakcie tych rozmów bardzo często przewijała się postać prof. Krzysztofa Nyca, którego absolwenci wspominali jako nauczyciela wymagającego, szczególnie dbającego o jakość i formę zaliczanych projektów oraz zdawanych egzaminów, ale który zawsze ze względu na dużą kulturę osobistą, wyjątkowo przyjazne nastawienie do studentów i wręcz ich ciągłe dopingowanie do zaliczenia końcowego, zapamiętany został jako wykładowca, którego zawsze miło wspominają.

– Potwierdzam to wyjątkowe pozytywne nastawienie. Profesor przeżywał każdy nieudany egzamin studenta i starał się szybko wyznaczać terminy poprawkowe, albo przychodził do mnie z pytaniem: „Jak pan tego studenta ocenia z perspektywy ćwiczeń?”. W życiu i w pracy wierny był zasadzie „przede wszystkim nie szkodzić”, a bardzo często powtarzał, jeżeli możemy, to starajmy się pomagać. Dzięki takiemu nastawieniu w jego pokoju zawsze można było kogoś spotkać, kto przychodził, czy to porozmawiać, czy się doradzić, a czasem i wyżalić – wspomina prof. Pokładek.

Wychowankowie prof. Nyca przyznają, że proszony o pomoc, nie potrafił odmówić. W efekcie nie tylko uczył, pracował w terenie, egzaminował, ale też był aktywny w wielu komisjach uczelnianych i egzaminacyjnych, co powodowało jedno – na uczelni wiele razy siedział do późnych godzin.  

Wychowankowie prof. Nyca przyznają, że proszony o pomoc, nie potrafił odmówić. W efekcie nie tylko uczył, pracował w terenie, egzaminował, ale też był aktywny w wielu komisjach uczelnianych i egzaminacyjnych, co powodowało jedno – na uczelni wiele razy siedział do późnych godzin.  

– Właściwie uczelnia była jego drugim domem. Był serdeczny, otwarty i towarzyski. Podczas różnych uroczystości  lubił poczęstować swoich gości domowymi nalewkami. A jego wielką pasją były góry i całodniowe piesze wycieczki, szczególnie w okolicach rodzinnego domu koło Leżajska. Po przejściu na emeryturę nowym wyzwaniem stał się ogród, w którym potrafił pracować od rana do wieczora. I zawsze, niezależnie od swojej miłości do nauki, na pierwszym miejscu w życiu osobistym stawiał rodzinę, a już szczególnie dwie wspaniałe wnuczki i wnuk. W najbliższym czasie miał też zostać pradziadkiem – mówi prof. Ryszard Pokładek.

Podczas jubileuszowej konferencji w 2009 roku, prof. Krzysztof Nyc powiedział: „Spędziłem tu ponad 45 lat jako nauczyciel akademicki po 15-miesięcznym stażu zawodowym w Rejonowym Przedsiębiorstwie Robót Wodno-Melioracyjnych we Wrocławiu. Bardzo sobie cenię ten okres pracy w wykonawstwie, bowiem dostarczył mi wiele praktycznych wskazówek do późniejszej działalności naukowej….(…). W młodości niewiele miałem kontaktu z pracą w rolnictwie, lecz studia na Wydziale Melioracji Wodnych pogłębione działalnością w przedsiębiorstwie melioracyjnym, a następnie naukową, stały się dla mnie ciekawą przygodą życia, wzbudzając duże zainteresowanie wodą w środowisku przyrodniczym, a zwłaszcza w rolnictwie.”

Prof. dr hab. inż. Krzysztof Nyc urodził się 13 września 1939 roku w Leżajsku na Podkarpaciu. Studiował na Wydziale Melioracji Wodnych Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu w latach 1958-1963, uzyskując dyplom magistra inżyniera melioracji wodnych. W latach 1963-1964 pracował w Rejonowym Przedsiębiorstwie Robót Wodno-Melioracyjnych we Wrocławiu. W grudniu 1964 r. przeszedł do pracy naukowo-dydaktycznej w Katedrze Melioracji Rolnych i Leśnych Wyższej Szkoły Rolniczej (obecnie Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego) we Wrocławiu. W 1971 roku został doktorem nauk technicznych – na podstawie rozprawy doktorskiej pt. „Potrzeby wodne oraz wskaźniki techniczno-eksploatacyjne nawadniania deszczownianego”, a w 1986 obronił habilitację („Sterowanie zasobami retencji gruntowej w dolinach rzek nizinnych”). Tytuł naukowy profesora nauk rolniczych uzyskał w 1995 roku.

Profesor Krzysztof Nyc odbył wiele krótkoterminowych zagranicznych staży i wyjazdów naukowych m.in. w Wyższej Szkole Rolniczej w Pradze, Naukowym Instytucie Melioracji Praha – Zbraslav, Instytucie Gospodarki Wodnej Uniwersytetu w Nowym Sadzie, Katedrze Melioracji na Uniwersytecie w Rostocku, na Uniwersytecie Lyon, na Akademii Rolniczej w Jełgawie (Łotwa), w Katedrze Melioracji Wyższej Szkoły Rolniczej w Nitrze, Głównym Zarządzie Wodnym w Hadze oraz w Izraelu. Staże te ukierunkowane były głównie na doskonalenie metod projektowania i eksploatacji systemów melioracyjnych oraz wprowadzania w większym zakresie zasobooszczędnych systemów nawadniania.

Dorobek naukowy profesora Krzysztofa Nyca obejmował łącznie ok. 340 pozycji, w tym 140 prac opublikowanych, oraz ok. 200 opracowań nie publikowanych. Wśród prac opublikowanych 90 stanowią oryginalne prace twórcze i 7 współautorskich opracowań podręcznikowych.

Działalność naukowo-badawcza profesora Krzysztofa Nyca dotyczyła głównie problematyki doskonalenia eksploatacji urządzeń i systemów melioracyjnych oraz techniki nawodnień rolniczych. Efektem jego badań było m.in. określenie polowego zużycia wody przez niektóre rośliny uprawne w warunkach naturalnej gospodarki wodnej oraz przy stosowaniu nawodnień deszczownianych; ustalenie optymalnych dawek i sezonowych norm nawadniania deszczownianego; określenie produktywności wody na użytkach rolnych; opracowanie zaleceń w zakresie projektowania sieci i urządzeń deszczownianych; określenie podstawowych czynników kształtujących poziom niezawodności eksploatacyjnej systemu deszczownianego oraz sposobów podwyższania sprawności i zdatności jego głównych elementów; określenie możliwości sterowania zasobami retencji gruntowej dla eliminowania niedoborów wodnych w dolinach rzek; rozpoznanie form małej retencji wodnej w środowisku przyrodniczym. Prace profesora Nyca pozwoliły też na ustalenie wielkości zasobów małej retencji wodnej w lokalnych warunkach naturalnych oraz antropogenicznych, określały ekologiczne zasady prowadzenia gospodarki wodnej w środowisku przyrodniczym przez regulowanie odpływu wody powierzchniowej i gruntowej. Profesor badał oddziaływania systemu stawów rybnych na kształtowanie zasobów retencji gruntowej terenów przyległych, ale też opracował potencjalne potrzeby nawodnień użytków rolnych na obszarze 16 województw Polski oraz doskonalił zasady eksploatacji zasobooszczędnych systemów nawadniania.

Profesor Krzysztof Nyc uczestniczył w realizacji wielu programów badawczych. Najważniejsze z nich to Program Rządowy PR-7 „Kształtowanie i wykorzystanie zasobów wodnych”, Programy Ministerstwa Edukacji Narodowej – RR-II-19 „Doskonalenie systemów wodno-melioracyjnych w zakresie podstaw projektowania, wykonawstwa i eksploatacji” oraz RR-II-20 „Optymalizacja gospodarki wodnej i chowu ryb w warunkach pogarszającego się środowiska przyrodniczego”. Z dużym zaangażowaniem prowadził zajęcia dydaktyczne na Wydziale Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji ze wszystkich działów melioracji (podstawy melioracji, odwodnienia, nawodnienia, stawy rybne, rolnicze wykorzystanie ścieków, technologia i organizacja robót melioracyjnych, eksploatacja urządzeń melioracyjnych). W ostatnich latach realizował przedmioty – „Eksploatacja systemów melioracyjnych”, „Mała retencja wodna” i „Systemy gospodarki wodnej”. Prowadził też zajęcia na Wydziale Rolniczym oraz na Wydziale Inżynieryjno-Ekonomicznym Przemysłu w Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu oraz na studiach podyplomowych na UPWr. Jako zweryfikowany wykładowca Naczelnej Organizacji Technicznej prowadził roczne kursy szkoleniowe terenowej kadry inżynieryjno-technicznej z zakresu gospodarowania wodą w rolnictwie organizowane przez NOT, Ministerstwo Rolnictwa oraz Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Kadr Rolniczych.

Wypromował ponad 100 magistrów i pięciu doktorów, w tym pracownika politechniki z Syrii; opracował recenzje sześciu rozpraw doktorskich i pięciu habilitacyjnych; ocenił dorobek naukowy i dydaktyczny dla ośmiu habilitantów, dziesięciu osób ubiegających się o tytuł naukowy profesora oraz czterech o stanowisko profesora nadzwyczajnego oraz super recenzji rozprawy habilitacyjnej.

Profesor Krzysztof Nyc pełnił też liczne funkcje dydaktyczno-wychowawcze w uczelni. Był m.in. opiekunem zagranicznych praktyk studenckich, semestralnych praktyk projektowych, prodziekanem na kierunku Melioracje Wodne, członkiem Senackiej Komisji ds. Dydaktyki, Wychowania i Absolwentów, pełnomocnikiem dziekana Wydziału Melioracji i Inżynierii Środowiska ds. studiów w Chróstniku. Był również członkiem wielu towarzystw  naukowych i stowarzyszeń naukowo-technicznych. To m.in. Komitet Melioracji i Inżynierii Środowiska Rolniczego PAN, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych – NOT,  Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej, Komitet Badań Naukowych, Rada Naukowa Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Rada Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Środkowej Odry przy RZGW we Wrocławiu.  

Za całokształt pracy profesor Krzysztof Nyc został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złota odznaką „Zasłużony dla Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia”, Złotą Honorową Odznaką SITWM, Złotą Honorową Odznaką NOT, Medalem „Za Zasługi dla Akademii Rolniczej we Wrocławiu” Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Odznaką „Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego” oraz kilkunastoma nagrodami J.M. Rektora.

red.kbk