Ponad milion złotych z Agencji Badań Medycznych dla dr Agnieszki Śmieszek

Związana od 2012 roku z Katedrą Biologii Eksperymentalnej dr Agnieszka Śmieszek kieruje badaniem w ramach projektu finansowanego przez Agencję Badań Medycznych. Cel i jednocześnie tytuł projektu to „Optymalizacja postępowania oraz leczenia małoletnich pacjentów z rozrostami z komórek histiocytarnych – pierwsze polskie niekomercyjne badanie kliniczne POL HISTIO”.

Kierownikiem całego projektu jest prof. Anna Raciborska z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Oprócz Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w skład konsorcjum wchodzą również inne instytuty badawcze, w tym Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy, będący największą placówką onkologiczną w Polsce oraz Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej imienia Profesora Ignacego Mościckiego, który jest wiodącym instytutem badawczym w Polsce w obszarze badań stosowanych i rozwojowych z zakresu chemii i technologii chemicznej, utworzonym ponad 100 lat temu we Lwowie z inicjatywy Ignacego Mościckiego.

Dr Śmieszek w ramach współpracy z prof. Raciborską i kierowanym przez nią zespołem, zainicjowała badania, których celem będzie otrzymanie unieśmiertelnionej linii komórkowej izolowanej z tkanek objętych histiocytozą z komórek Langerhansa (ang. Langerhans-cell histiocytosis – LCH). Histiocytozy to grupa bardzo rzadkich chorób dzieci i młodzieży. Choroby z kręgu histiocytoz dotyczą komórek układu fagocytarnego i związane są z zaburzeniem aktywności proliferacyjnej (zdolności do podziału) tych komórek, jak również zaburzeniami ich zdolności do różnicowania się. Badania pokazują, że u dzieci i młodzieży najczęstszą formą histiocytozy jest histiocytoza z komórek Langerhansa (LCH), czyli komórek obronnych występujących w skórze.

Zespół złożony z instytutów badawczych otrzymał na realizację projektu finansowanie w wysokości 19 954 352 zł, z czego 1 332 490 zł przeznaczone jest na realizację badania, którym kieruje dr Agnieszka Śmieszek. 

– Molekularne mechanizmy powstawania i rozwoju LCH są wciąż niedostatecznie poznane, co ogranicza brak dobrze opisanego modelu badawczego, który pozwoliłby na prowadzenie zaawansowanych i powtarzalnych badań biomedycznych z zastosowaniem modelu in vitro.

W projekcie będę wykorzystywać wiedzę i umiejętności z zakresu technik hodowli komórkowych i tkankowych, cytometrycznych oraz biologii molekularnej – wyjaśnia dr Śmieszek, dodając, że projekt ten jest też dla niej okazją do rozwoju naukowego, szczególnie w kontekście biologii komórek nowotworowych i powstawania oraz rozwoju histiocytozy. 

– Jest to też dla mnie okazja do rozwoju, ponieważ w ramach projektu powołałam własną grupę badawczą, której zadaniem będzie wyprowadzenie linii o cechach LCH. Jest to ważny aspekt badań przedklinicznych, gdyż umożliwi testowanie nowych leków czy rozwiązań terapeutycznych o potencjalnym znaczeniu w leczeniu tej choroby. Ponadto, badania prowadzone w ramach mojego zadania będą miały na celu określenie profilu nowych biomarkerów o potencjale diagnostycznym i prognostycznym poprzez analizę poziomów niekodujących RNA (miRNA oraz lncRNA). Analizy te będą prowadzone z wykorzystaniem sekwencjonowania nowej generacji (RNASeq), co pozwoli zidentyfikować nowe cząsteczki o potencjalnej funkcji znacznika biologicznego (biomarkera). Dodatkowo poziom wytypowanych cząsteczek będzie weryfikowany technologią PCR w czasie rzeczywistym – wyjaśnia dr Śmieszek, dodając, że badania te mogą przyczynić się do opracowania testów wspomagających wczesne diagnozowanie pacjentów z LCH. – Zakładamy, że określanie profili ekspresji miRNA/lncRNA pozwoli monitorować efekty leczenia LCH, a w konsekwencji przyczyni się do poprawy rokowania, poprzez szybszą interwencję lekarza i wcześniejsze wdrożenie właściwego leczenia. Celem badań będzie również poznanie mechanizmów przekazywania sygnałów międzykomórkowych poprzez analizę zawartości mikrofragmentów błonowych uwalnianych przez komórki LCH w mikrośrodowisku tkankowym.

Badania pozwolą odkryć nowe czynniki warunkujące transformację komórek Langerhansa, tym samym pozwolą odkryć nowe, potencjalne terapie celowane. – Sądzimy, że strategie terapeutyczne i diagnostyczne, które planujemy opracowywać i rozwijać w ramach projektu przyczynią się do stworzenia skutecznych terapii celowanych w leczeniu rozrostów histiocytarnych, jak również nowych, molekularnych testów diagnostycznych pozwalających na nieinwazyjne monitorowanie efektów leczenia, co jest wyjątkowo ważne w onkologii dziecięcej – tłumaczy dr Śmieszek, podkreślając, że zarówno dla niej, jak i całego zespołu badawczego Reg-Med-Lab Marycz Lab, udział i zaproszenie Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu do współpracy przy realizacji tego projektu jest wyróżnieniem i ogromną szansą na rozwój naukowy.

is