Po pierwsze dydaktyka

Zmiany wprowadzone na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu w kadencji 2016–2020 po wejściu w życie ustawy reformującej szkolnictwo wyższe redefiniowały nie tylko władzę dziekanów i organów, jakie do tej pory kształtowały pracę na wydziałach. Powołanie Wiodących Zespołów Badawczych i pozostawienie w gestii dziekanów wszystkich spraw dotyczących dydaktyki było pierwszym, ale znaczącym krokiem.

Kolejnym, który będzie realizowany w kadencji 2020–2024, jest utworzenie Wiodących Zespołów Dydaktycznych. Zgodnie z przyjętymi założeniami na ich czele staną prodziekani ds. dydaktyki lub liderzy w danych dyscyplinach, realizowanych na wydziałach. Najbliższe cztery lata mają być czasem rozwoju nowoczesnego kształcenia, które z jednej strony będzie w pełni czerpało z osiągnięć naukowców z Wiodących Zespołów Badawczych, ale z drugiej – będzie pomagało studentowi Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu nie tylko zdobyć wykształcenie, ale też doświadczenie.

O to, jakie mają plany na kadencję 2020–2024, zapytaliśmy dziekanów. Dla dwojga z nich będzie to pierwsza kadencja na tym stanowisku. To prof. Barbara Żarowska z Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności oraz prof. Stanisław Dzimira z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, którzy w minionej kadencji pełnili funkcje prodziekanów ds. studenckich. Pozostała trójka: prof. Bogdan Stępień, dziekan Wydziału Przyrodniczo-Technologicznego, prof. Adam Roman kierujący Wydziałem Biologii i Hodowli Zwierząt oraz stojący na czele Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji prof. Bernard Kontny, kontynuują swoją misję.

Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności

Prof. Barbara Żarowska: Kadencja 2020–2024 w obszarze dydaktyki na WBiNoŻ będzie koncentrowała się na szeroko rozumianym doskonaleniu procesu kształcenia obejmującym wprowadzanie innowacyjnych metod dydaktycznych, zwiększanie udziału wysoko wykwalifikowanych specjalistów (naukowców i praktyków) z kraju i zagranicy w procesie kształcenia oraz jeszcze większe angażowanie studentów w projekty badawcze realizowane w jednostkach. Planujemy także poprawić efektywność w pozyskiwaniu projektów dydaktycznych zwiększających zarówno atrakcyjność kierunków i kwalifikacje zawodowe absolwentów, jak i kształtujących umiejętności psychospołeczne, takie jak komunikatywność, kreatywność, elastyczność itp.

Ważnym zadaniem będzie także zwiększenie umiędzynarodowienia poprzez stworzenie oferty studiów w języku angielskim. Jako pierwsze uruchomione zostaną studia II stopnia na kierunku Technologia żywności (Food Technology), których program jest obecnie tworzony we współpracy z Miguel Hernández University of Elche (Hiszpania) w ramach programu Katamaran. W przyszłości kształcenie z możliwością uzyskania podwójnych dyplomów chcielibyśmy realizować również na kolejnych kierunkach we współpracy z innymi renomowanymi uczelniami z kraju i zagranicy. W zbliżającej się kadencji bardzo istotne będzie również utrzymanie, a nawet poszerzenie oferty studiów podyplomowych, które wpisując się w obszar ustawicznego kształcenia, cieszą się dużym zainteresowaniem.

Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt

Prof. Adam Roman: W najbliższych czterech latach na pewno kluczowa dla nas będzie kwestia unowocześniania dydaktyki i bazy dydaktycznej. W minionym roku akademickim 2019/2020 dołożyłem ok. 300 tysięcy zł do zakupu sprzętu do różnych jednostek naszego wydziału, głównie była to aparatura do laboratoriów biologicznych, a więc na przykład analizatory, mikroskopy odpowiedniej rozdzielczości, homogenizator, cytometr przepływowy, komora laminarna II klasy bezpieczeństwa, digestoria do laboratoriów. Ale też udało nam się kompletnie wyposażyć jedną salę dydaktyczną w nowy sprzęt komputerowy, tuż przed rozpoczęciem roku akademickiego będziemy finalizowali zakup sprzętu do drugiej sali (o wartości ponad 100 tys. zł). Nowoczesna dydaktyka to dla nas przede wszystkim doskonalenie kształcenia na odległość. Chcemy wykorzystać doświadczenie ostatniego półrocza związane z pandemią i stanem lockdown, które pokazało, że bez zajęć on-line nie da się już funkcjonować. To zaś oznacza przygotowanie jak największej liczby kursów do nauczania zdalnego, jak najnowszymi technologiami. Zajęcia będą hybrydowe: wykłady on-line, część ćwiczeń też on-line, ale część laboratoryjna – już w bezpośrednim kontakcie. Zdalne nauczanie to jednak nie tylko kursy i webinary nagrywane przez naszych wykładowców i udostępniane na wydziałowej platformie, ale też zaliczenia, testy i prace, pozwalające weryfikować wiedzę i umiejętności studentów, a przede wszystkim to, czy rzeczywiście uczestniczą w kursach on-line, czy tylko się logują.

Planujemy też uruchomienie studiów II stopnia na kierunku bezpieczeństwo żywności, gdyż do tej pory kształcimy studentów tylko na studiach I stopnia. Zainteresowanie kontynuacją studiów na tym kierunku naszych absolwentów studiów I stopnia jest duże i daje nadzieję, że studia magisterskie będą spełnieniem oczekiwań studentów. Kolejnym wyzwaniem na najbliższą kadencję jest umiędzynarodowienie studiów. Niestety, pandemia nas przyhamowała ze studiami polsko-chińskimi. Wstrzymane wciąż są loty i nie wiemy, czy od października będą u nas studenci z Chin. Tutaj nasze plany są całkowicie zależne od rozwoju pandemii i obawiam się, że możemy stracić cały rok akademicki. To zaś oznacza, że utrzymując umowy ze stroną chińską, musimy otworzyć się na Europę. Mamy w planie uruchomienie nowych studiów anglojęzycznych bądź o podwójnym dyplomowaniu tak jak chińskie – to bioinformatyka; liderem tego kierunku jest pani prof. Joanna Szyda. Mam też sygnały, że właśnie w tym obszarze chce z nami nawiązać współpracę Politechnika w Coventry, która otwiera swoją filię we Wrocławiu.

W obszarze remontowo-inwestycyjnym kluczowe są dla nas dwie sprawy. Po pierwsze, remont budynku, w którym mieści się Katedra Genetyki. Tam wszystko jest do wymiany. Laboratoria nie zapewniają odpowiedniego komfortu pracy naukowcom i studentom, poprawy wymagają warunki sanitarne i BHP. Ta sprawa toczy się już od ponad dwóch lat, mam nadzieję, że w pierwszym roku kadencji nowego rektora, a mojej drugiej jako dziekana ten budynek już będzie odpowiednio wyremontowany i wzbogacony o windę, by mieli do niego też dostęp studenci niepełnosprawni. Po drugie, dwa lata temu decyzją rektora prof. Trziszki została zlikwidowana stajnia w Pawłowicach. Dlatego też dążę do tego, aby stajnia powstała, prawdopodobnie na Swojcu – trudno bowiem kształcić zootechników bez dostępu do zwierząt gospodarskich. Siłą rzeczy jest więc sprawa związana zarówno z inwestycjami, jak i dydaktyką.

Wydział Przyrodniczo-Technologiczny

Prof. Bogdan Stępień: Plany na najbliższe cztery lata w dużej mierze zależne są od środków finansowych, jakimi będziemy dysponować. Na moim wydziale głównym problemem jest finansowanie umów cywilno-prawnych za zajęcia dydaktyczne. Zawieramy je zarówno z byłymi pracownikami, np. emerytowanymi, ale również z tzw. otoczeniem zewnętrznym, czyli przedsiębiorcami, samorządowcami. Mam nadzieję, że w najbliższym czasie te sprawy się wyjaśnią i ten koszt będzie pokrywany z budżetu centralnego.

Drugą ważną dla nas sprawą jest optymalizacja kierunków studiów. W tej chwili na wydziale mamy 10 kierunków, kilka z nich funkcjonuje tylko jako studia I stopnia, nie mamy już studiów II stopnia na kierunkach: technika rolnicza i leśna, ekonomia, medycyna roślin i biotechnologia stosowana roślin. Od kolejnego roku akademickiego, 2021/2022, nie będziemy rekrutować na kierunek technika rolnicza i leśna, bo uruchomimy kierunek agroinżynierię. W poprzedniej kadencji dopięliśmy sprawy formalne, teraz mamy rok na promocję. Bardzo nam na nim zależy, bo jest kierunkiem o mocnym nachyleniu technicznym i daje możliwość działalności pracownikom, których praca naukowa prowadzona jest w dyscyplinie inżynieria mechaniczna. Ta dyscyplina nie jest ewaluowana w naszej uczelni, ale wszystko może się zmienić.

W wyniku korekt w obrębie dyscyplin naukowych inżynieria rolnicza, z której sam się wywodzę, została włączona do inżynierii mechanicznej. Część pracowników wydziału zadeklarowała aktywność badawczą w tej dyscyplinie, ale część – w dyscyplinie ewaluowanej rolnictwo i ogrodnictwo. Słowem, chcemy uporządkować relacje pomiędzy kierunkami studiów a pracą naukową w konkretnych dyscyplinach, bo korelacja jest związana ze zmianami w systemie edukacji wyższej.

Od najbliższego roku akademickiego połączyliśmy zajęcia dydaktyczne na pierwszym semestrze dla dwóch kierunków: medycyna roślin i ogrodnictwo, a od kolejnego roku akademickiego wykonamy ten sam krok dla kierunków: agrobiznes i rolnictwo. Te ruchy z jednej strony pozwalają nam na oszczędności, ale też wynikają z wciąż spadającej liczby studentów. Dlatego też niezbędny jest monitoring, w razie konieczności łączenie kierunków, ale też dbałość o to, by nasze studia i realizacja procesu dydaktycznego były na dobrym poziomie, a na to są potrzebne pieniądze.

Bardzo nam zależy na rozwijaniu praktycznego aspektu kształcenia. Studenci muszą mieć możliwość zobaczenia, jak działa dobra firma. Nie możemy się zamknąć tylko w murach uczelni, zwłaszcza że na naszym wydziale mamy kierunek studiów o profilu praktycznym, kształcący wprost do zawodu.

Jeszcze w poprzedniej kadencji wystartowaliśmy w konkursie ogłoszonym przez prorektora prof. Sowińskiego na zakup środków trwałych związanych z dydaktyką. Zdobyliśmy dofinansowanie na poziomie ponad 30 procent do 10 wniosków, ja z budżetu wydziału dołożyłem 300 tysięcy, więc w nowy rok akademicki wchodzimy z poważnymi zakupami sprzętu, który będzie wykorzystywany w dydaktyce.

Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Prof. Stanisław Dzimira: Rektor prof. Bosy zapowiedział, że będzie to kadencja dydaktyczna, i chcielibyśmy się wpisać w ten plan. Po pierwsze dlatego, że na dydaktyce wysokiej jakości bardzo nam zależy, a po drugie – jesteśmy zobligowani do utrzymania poziomu dotychczasowymi sukcesami, czyli wyróżniającą oceną Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Nie ma już ocen wyróżniających, ale chcemy wypaść jak najlepiej przy kolejnej weryfikacji ze strony Komisji. W dodatku w 2025 roku mija nam termin akredytacji z Europejskiego Stowarzyszenia Wydziałów Weterynaryjnych, do tego czasu musimy sporządzić raport samooceny, wypunktować swoje słabe i mocne strony, i chcielibyśmy, aby tych ostatnich było jak najwięcej. Stowarzyszenie duży nacisk kładzie na wysoką jakość dydaktyki, co wpisuje się w strategię na najbliższe cztery lata.

To wszystko zaś komponuje się nam z planem budowy kliniki dla dużych zwierząt, która nie ma, prawdę mówiąc, racji bytu w centrum miasta, przy placu Grunwaldzkim. Nie mamy tu ani miejsca, ani możliwości na prowadzenie leczenia, badań i dydaktyki w tym konkretnym obszarze medycyny weterynaryjnej. O ile zawsze można jakieś pomieszczenie przystosować, to oprócz tego pomieszczenia potrzebne są padoki, wybiegi, słowem – przestrzeń. Dlatego też klinika, w której leczone będą konie czy krowy, musi zostać zlokalizowana poza miastem. Liczę więc na to, że uda nam się rozpocząć, a może nawet zakończyć w ciągu tej 4-letniej kadencji budowę nowej kliniki. Zwolnienie pomieszczeń w kampusie pozwoliłoby nam też zaadaptować je na potrzeby małych zwierząt leczonych w wydziałowych klinikach. Dlatego nie ukrywam, że korzystne dla pacjentów, dla procesu leczenia i dydaktyki, będzie wydzielenie pomieszczeń np. na pomieszczenia szpitalne.

Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji

Prof. Bernard Kontny: Wydział nasz ma bardzo interdyscyplinarny profil naukowy i dydaktyczny. Grupuje naukowców z dwóch dyscyplin wiodących: inżynieria lądowa i transport oraz inżynieria środowiska, górnictwo i energetyka, a w bliskiej perspektywie jest powołanie trzeciej dyscypliny wiodącej: geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Oprócz tego na wydziale reprezentowane są także inne dyscypliny naukowe: matematyka, informatyka, nauki o Ziemi i środowisku, architektura i urbanistyka. Przekłada się to na kierunki kształcenia, gdzie obok dwóch kierunków ściśle technicznych (geodezja i kartografia oraz budownictwo) pozostałe pięć kierunków jest przypisanych do wielu dyscyplin naukowych, często z różnych dziedzin. To zaś powoduje konieczność zatrudniania niektórych specjalistów z zewnątrz na umowy cywilno-prawne, co rodzi problemy finansowania tych umów. Dotyczy to szczególnie specjalizacji architektura zieleni we wnętrzach na kierunku architektura krajobrazu, realizowanej we współpracy z Akademią Sztuk Pięknych, oraz kierunku inżynieria bezpieczeństwa. Rozwiązanie tych problemów to jedne z pierwszych zadań w nowej kadencji.

Wydział chciałby także poszerzyć swoją ofertę kształcenia o dwa nowe kierunki związane z najnowszymi tendencjami rozwoju nauk środowiskowych. Są to hydroinformatyka oraz biogospodarka. Czy zastąpią one któreś z obecnych kierunków, czy też będą rozszerzeniem obecnej oferty edukacyjnej, pozostaje jeszcze w sferze dyskusji i uzgodnień. Zwłaszcza że kierunek biogospodarka miałby być realizowany we współpracy z dwoma innymi wydziałami.

Najbardziej pilnymi zamierzeniami inwestycyjnymi w sferze nauki i kształcenia jest gruntowna modernizacja laboratorium wodnego w Instytucie Inżynierii Środowiska, działającego praktycznie bez większych remontów już blisko

50 lat, oraz utworzenie i wyposażenie nowoczesnego laboratorium teledetekcji środowiska w Instytucie Geodezji i Geoinformatyki. Modernizacji wymagają też praktycznie wszystkie laboratoria umieszczone w starych budynkach melioracji i geodezji. Stosunkowo najmniej nakładów wymagają stosunkowo nowe laboratoria w budynku Geo-Info-Hydro, ale i tam występuje już problem zużycia „moralnego” sprzętu elektronicznego i komputerowego, spowodowanego postępem technicznym – aparatura ma już 5 lat.

Jednym z poważnych problemów finansowych do rozwiązania jest potrzeba corocznego odnawiania kosztownych licencji oprogramowania naukowo-dydaktycznego w pracowniach komputerowych oraz ubezpieczenia cennej aparatury do pomiarów terenowych. Środki przeznaczone na działalność dydaktyczną wydziału nie zabezpieczają w pełni tych potrzeb. Reorganizacji wymagać też będzie obsługa administracyjna Rad Dyscyplin, którą teraz wykonują dziekanaty. Obecna obsada kadrowa naszego dziekanatu nie jest w stanie zapewnić sprawnej obsługi aż trzech dyscyplin naukowych.

kbk