Naukowcy z UPWr z nagrodą za innowacje w rolnictwie

• Z propozycją poprawy lężenia piskląt do naukowców z UPWr zwrócił się jeden z zakładów wylęgu drobiu
• Jednym z celów pracy naukowców była poprawa zdrowotności piskląt przy jednoczesnym zmniejszeniu podaży antybiotyków
• Polska jest jednym z największych w Europie producentów drobiu, dlatego proces klucia piskląt jest tak ważny
• Wprowadzenie innowacyjnej metody przyniosło sukces współpracującemu z UPWr producentowi

Zespół, który został wyróżniony nagrodą ministra za wdrażanie postępu w rolnictwie tworzą prof. Andrzej Gaweł z Katedry Epizootiologii z Kliniką Ptaków i Zwierząt Egzotycznych, prof. Stanisław Graczyk, kierownik Zakładu Patofizjologii, Katedra Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej, prof. Jan Madej z Katedry Biostruktury i Fizjologii Zwierząt, dr Kamila Bobrek i dr Anna Woźniak-Biel z Katedry Epizootiologii z Kliniką Ptaków i Zwierząt Egzotycznych oraz dr Bartosz Kozak z Katedry Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa. Doceniono ich za „wdrożenie innowacyjnej metody wylęgu kurcząt rzeźnych tzw. piskląt niemodlińskich w warunkach polepszonego dobrostanu w wylęgarni ModernHatch w Niemodlinie.

Współpraca producentów z naukowcami

Jak wyjaśnia prof. Gaweł, by osiągnąć założony projektem cel, konieczne było wprowadzenie unikalnego ciągu technologicznego. – Czyli takiego zestawienia nowoczesnych maszyn i urządzeń, dzięki któremu można zapewnić najbardziej optymalne warunki inkubacji wszystkim lężonym pisklętom. Ulepszenia w kilku ważnych etapach rozwoju piskląt sprawiły, że udało się ograniczyć stres i polepszyć warunki lęgu, co wpłynęło na wyższą jakość lężonych piskląt – tłumaczy prof. Andrzej Gaweł.

To Zakład Wylęgu Drobiu w Niemodlinie zwrócił się do naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu z prośbą o pomoc w zakresie doskonalenia techniki lęgu i klucia piskląt w warunkach zapewniających pełen dobrostan tak, aby finalnie uzyskać pisklęta o wyższej wartości biologicznej, odporniejsze na choroby.

– A wyższa odporność to mniejsza zachorowalność i ograniczenie konieczności stosowania antybiotyków w trakcie tuczu – przypomina szef nagrodzonego zespołu z UPWr, dodając, że opracowana metoda jest możliwa do wdrożenia w innych wylęgarniach piskląt brojlerów kurzych. Warunkiem jest wprowadzenie innowacyjnego ciągu technologicznego w podobnym układzie. – Urządzenia są dostępne na rynku, jednak dopiero połączenie ich w określony sposób sprawia, że efekt jest lepszy, niż gdyby zastosować je w innym zestawieniu – podkreśla prof. Gaweł.

Cel: mniej antybiotyków

Prace badawcze w Katedrze Epizootiologii z Kliniką Ptaków i Zwierząt Egzotycznych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu rozpoczęły się w 2019 roku. Stworzono nowatorski ciąg technologiczny zapewniający precyzyjną kontrolę optymalnych warunków mikroklimatu procesu inkubacji i klucia, najbardziej efektywną synchronizację klucia (skrócenie tzw. okna klucia), dokładną selekcję jaj na pełno- i niepełnowartościowe, podanie dojajowe (in ovo) probiotyków zasiedlających przewód pokarmowy, a także karmienie i pojenie piskląt w aparacie klujnikowym z dostępem do światła. Kondycję zdrowotną piskląt udało się poprawić, bo poprawiono warunki rozwoju zarodków, a wprowadzone rozwiązania zapobiegają odwodnieniu i śmierci głodowej  już wyklutych ptaków.

– W tych pierwszych godzinach po wykluciu znaczenia mają dostęp do wody, paszy, mikroklimat w aparatach lęgowych i klujnikowych, zapewniający optymalną temperaturę, koncentrację CO₂, wilgotność oraz przepływ powietrza. Wprowadziliśmy między innymi dojajowe podawanie szczepionek i probiotyków w 18. dobie inkubacji żywym zarodkom – wyjaśnia prof. Andrzej Gaweł i dodaje, że probiotyki wpływają na zasiedlenie przewodu pokarmowego korzystną mikroflorą oraz ochronę jelit przed zasiedleniem przez bakterie patogenne dla drobiu i ludzi np. Salmonella spp., Campylobacter spp. Rozwiązanie to pozwala na ograniczenie występowania zakażeń przewodu pokarmowego i stosowania leków przeciwbakteryjnych, w tym antybiotyków, na dalszych etapach tuczu piskląt. 

Szczepienia dojajowe wykonuje się za pomocą specjalnych maszyn. Tak wczesne zaszczepienie  – jeszcze przed wykluciem, czyli przed pierwszym kontaktem ze środowiskiem zewnętrznym, pozwala na szybszy rozwój odporności ptaków i zabezpieczenie ich przed patogenami. Tą techniką – poprzez skorupkę jajka – podaje się szczepionkę przeciwko chorobie Mareka, która w klasycznym programie profilaktycznym podawana byłaby po wylęgu piskląt, czyli 3 dni później.

Polska – europejski lider produkcji

Polska produkująca ponad 2 mln ton mięsa drobiowego rocznie jest europejskim liderem. Rocznie Polak zjada średnio ok. 28 kg tego rodzaju mięsa. Nadwyżka produkcji  – 45%, jest dostarczana na rynek Unii Europejskiej w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) oraz eksportowana poza UE. Wzrost konkurencyjności zagranicznych producentów drobiu, szczególnie zza wschodniej granicy, a także wysokie wymagania związane z podwyższaniem standardów i dobrostanu w produkcji zwierzęcej w UE skłaniają do poszukiwania nowoczesnych rozwiązań pozwalających zachować konkurencyjność produkcji polskim hodowcom. Jednym z takich rozwiązań jest tworzenie produktów „premium”, które charakteryzuje bardzo dobra jakość wynikająca z produkcji prowadzonej według najlepszych standardów, w warunkach zapewniających pełen dobrostan oraz z ograniczeniem stosowania środków leczniczych do absolutnego minimum, na każdym etapie produkcji. Z  tej perspektywy istotne jest stworzenie silnych, zdrowych, odpornych na choroby piskląt, których bardzo dobra jakość „na starcie” będzie ważnym czynnikiem wpływającym na uzyskanie najlepszej jakości mięsa drobiowego.

Opracowanie i wykorzystanie w praktyce innowacyjnej metody produkcji „piskląt niemodlińskich” to rozwiązanie, które wpisuje się w założenia Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) i Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Wymienione działania są spójne z Rezolucją Parlamentu Europejskiego z 25 października 2018 r. w sprawie dobrostanu zwierząt, stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych i wpływu przemysłowego chowu brojlerów na środowisko. Jest też spójne z Rezolucją Parlamentu Europejskiego z 25 października 2018 r. w sprawie dobrostanu zwierząt, stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych i wpływu przemysłowego chowu brojlerów na środowisko.

Sukces konsorcjum

Konsorcjum, które podjęło się tego zadania, powstało w 2017 roku – w skład Grupy Operacyjnej na Rzecz Innowacji „EPI ModernHatch”, obok zarządu wylęgarni i Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, weszły także firma doradcza, rolnicy oraz gmina Magnuszowice. Grupa aplikowała do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z projektem „Wzrost konkurencyjności na rynku poprzez wdrożenie innowacyjności produktowej, procesowej, technologicznej i marketingowej związanej z wylęgiem „piskląt niemodlińskich” w Zakładzie Wylęgu Drobiu (ZWD) w Magnuszowicach” współfinansowanym z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW): „Europa inwestująca w obszary wiejskie” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Projekt został bardzo dobrze oceniony i skierowany do realizacji (nr umowy z ARiMR 00002.DDD.6509.00014.2017.08).

Dzięki wdrożeniu opracowanemu przez zespół naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu innowacyjnych rozwiązań, Zakład Wylęgu Drobiu „ModernHatch” pozyskał nowych kontrahentów w całej Polsce, a produkcja wzrosła z 63 mln piskląt w 2018 roku do 100 mln piskląt w roku 2020, a więc o prawie 60%. Prawie połowa ptaków lężona jest w nowoczesnym ciągu technologicznym będącym efektem projektu.

kbk