Naukowcy z UPWr z grantami Mozart

W 9. edycji programu Mozart, w ramach którego Wrocławskie Centrum Akademickie wspiera współpracę przedsiębiorców z naukowcami, dofinansowanie otrzyma 31 partnerstw naukowo-biznesowych. Od początku realizacji programu, którego pomysłodawcą był prezydent Wrocławia, przyznano wsparcie ponad 200 wspólnym przedsięwzięciom, które zgodnie z ideą konkursu rozwijają przedsiębiorczość w mieście i wcielają w życie pomysły powstające na wrocławskich uczelniach. W najnowszej edycji Mozarta dofinansowanie dostali też naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Dr Paweł Dąbek będzie realizował projekt razem z firmą Ansee Consulting Michał Jaśkiewicz, prof. Piotr Krajewski z PHU Dworniczak, dr Paweł Bogusławski ze spółką informatyczną SHH, dr Izabela Wilczyńska ze spółką Geoster, prof. Aleksandra Pawlak z Vetlab, a prof. Michał Dzięcioł z przychodnią weterynaryjną Interwet.

Dr Paweł Dąbek z Instytutu Kształtowania i Ochrony Środowiska w zwycięskim projekcie razem z firmą Ansee Consulting Michał Jaśkiewicz będzie rozwijał i wprowadzał na rynek nowe usługi z zakresu wykorzystania danych spektralnych oraz fotogrametrii satelitarnej i niskiego pułapu w ocenie oraz badaniach cech środowiska.

– Pomysł na współpracę pojawił się spontanicznie. Przedsiębiorstwo poszukiwało wsparcia wśród naukowców przy realizacji innego swojego przedsięwzięcia. Kontakt do mnie podpowiedziała nasza absolwentka, pracująca w tej firmie. I tak się zaczęło – mówi dr Paweł Dąbek.

Realizowany wspólnie projekt dotyczy wykorzystania satelitarnych danych spektralnych oraz fotogrametrii niskiego pułapu – z drona – do oceny zmienności cech środowiska. Jak tłumaczy dr Dąbek, środowisko przyrodnicze stale znajduje się pod wpływem różnego rodzaju czynników, część z nich jest negatywna, część określana jako stresory w zależności od rodzaju komponentu środowiska. I ulega coraz mocniejszym przekształceniom – na skutek inwestycji, pod wpływem zmian klimatu i towarzyszących im ekstremalnych zjawisk pogodowych.

– Ale niezależnie od genezy zmian, ważny jest precyzyjny i ukierunkowany monitoring i ocena cech środowiska. Wykorzystuje się do tego analizę danych uzyskiwanych dzięki nowoczesnym narzędziom i technologii. Z pomocą przychodzą np. dane open access, czyli dane „wolnego dostępu” misji satelitarnej Sentinel – Europejskiej Agencji Kosmicznej, czy wykorzystanie bezzałogowych statków latających (dron) do pozyskania precyzyjnych danych pomiarowych – tłumaczy dr Paweł Dąbek i dodaje, że w projekcie realizowanym razem z Ansee Consulting Michał Jaśkiewicz chodzi o stworzenie narzędzia, które pozwoli szybciej i lepiej identyfikować zmiany w środowisku, a więc i odpowiednio szybko reagować na niepokojące zdarzenia.

Projekt również dotyczący szeroko rozumianego środowiska realizować będą prof. Piotr Krajewski z Instytutu Gospodarki Przestrzennej i PHU Dworniczak s.c., spółka będąca jednym z dolnośląskich liderów w zakresie eksperckich analiz krajobrazowych, od lat korzystająca z wiedzy naukowców do opracowania wielu analiz krajobrazowych – firma brała udział w tworzeniu kilku innych branżowych standardów z zakresu architektury krajobrazu. Razem opracują innowacyjną metodę wspomagania decyzji w zakresie oceny wpływu różnego rodzaju inwestycji na krajobraz, co pozwoli usprawnić realizację projektów, jak i zobiektywizować proces podejmowania decyzji przez organy uzgadniające możliwość realizacji inwestycji.

– Projekt stanowi praktyczną odpowiedź na zgłaszaną przez organy decyzyjne i inwestorów potrzebę standaryzacji ocen wpływu inwestycji na otaczający krajobraz. Wynika to zarówno ze zwiększającej się świadomości krajobrazowej, jak również z konieczności uwzględniania ocen wpływu inwestycji na krajobraz w procedurze ocen oddziaływania na środowisko – tłumaczy prof. Krajewski i dodaje, że dzięki współpracy z PHU Dworniczak powstanie branżowy standard postępowania w zakresie wykonywania ocen wpływu inwestycji na krajobraz, który przy wsparciu Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu zostanie uzgodniony z organami decyzyjnymi. Standard będzie zawierał zakres niezbędnych do pozyskania danych środowiskowo-przestrzennych, sposoby ich agregacji, opis metod analiz w środowisku GIS i oceny w oparciu o opracowane macierze decyzyjne określające wpływ inwestycji na krajobraz.

Bazodanowe narzędzie informatyczne do analizy 3D obszarów miejskich w kontekście podziemnej budowy geologicznej – tak nazywa się projekt, który w ramach wsparcia z programu Mozart realizować będą dr Paweł Bogusławski z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki i spółka SHH, która od ponad 25 lat tworzy systemy informatyczne wspierające zarządzanie zasobami, które posiadają odniesienie przestrzenne (systemy informacji przestrzennej, GIS).

– Mój partner od wielu lat współpracuje z uczelniami, angażując się w realizację projektów badawczo-rozwojowych, ale też i prac dyplomowych. Zaprasza naukowców i studentów do projektów związanych z modelowaniem przestrzennym, geoinformatyką i inteligentnymi miastami. Przedsiębiorstwo stawia na innowacyjność i co ważne, chętnie korzysta z wyników badań naukowych – mówi dr Bogusławski, który już w poprzedniej edycji Mozarta realizował z SHH zwycięski projekt.

W najnowszej edycji będą opracowywać rozwiązanie informatyczne w otwartej, standaryzowanej technologii służące do trójwymiarowej analizy obiektów naziemnych w połączeniu z podziemnymi strukturami geologicznymi.

– Takie połączenie jest istotne z punktu widzenia identyfikacji zagrożeń w przypadku planowanych i istniejących inwestycji budowlanych. Nasze rozwiązanie może też być wsparciem przy tworzeniu miejscowego planu zagospodarowania terenu – mówi dr Paweł Bogusławski i obrazowo wyjaśnia, że innowacyjność polega na tworzeniu wizualizacji 3D modelu geologicznego, czyli przekroju glebowego zintegrowanego z infrastrukturą naziemną. – A to pozwoli na analizę i ocenę wpływu uwarunkowań geologicznych na tę infrastrukturę, a więc budynki i pozostałe obiekty.

Kolejny projekt realizowany ze wsparciem programu Mozart to wielosensorowe urządzenie do pomiaru parametrów drogi szynowej wraz z oprogramowaniem, nad którym pracują spółka Geoster i dr Izabela Wilczyńska z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki. Jego celem jest nie tylko opracowanie samego urządzenia, ale też metody gromadzenia i przetwarzania danych przestrzennych, a także oceny możliwości ich wykorzystania podczas określenia stanu technicznego toków szynowych (integracja i interpretacja danych). Aktualnie trwają prace nad kalibracją sensorów oraz uruchomieniem modułu transmisji danych i systemu zarządzania bazą danych przestrzennych. Dla Wrocławia jednak kluczowy jest zasadniczy cel – pomiary torowisk, co powinno przełożyć się na efektywniejsze kontrolowanie infrastruktury, a co za tym idzie wsparcie dla zarządzania i planowania remontów.

Dr Wilczyńska podkreśla, że systematyczne wykonywanie inwentaryzacji torów jest niezbędne w procesie zarządzania eksploatacją torowisk wykorzystywanych w systemie miejskiego transportu szynowego we Wrocławiu, a zadaniem pracownika naukowego jest udoskonalenie procesu inwentaryzacji przy wykorzystaniu najnowszych technologii pomiarowych w szczególności: inercyjnych sensorów położenia, skanerów laserowych, MultiGNSS, kamer cyfrowych co ma na celu umożliwić stworzenie wielosensorowego przyrządu pomiarowego do zbierania danych o geometrii toru. W dodatku plan projektu wpisuje się w ideę Smart City, która głosi, że inwestycje w kapitał ludzki i społeczny, wspomagane rozwojem nowoczesnej infrastruktury, to fundament zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz podstawa wysokiej jakości życia.

W 9. edycji Mozarta doceniono też projekty realizowane z naukowcami z wrocławskiej weterynarii. Firma Vetlab współpracę zaproponowała prof. Aleksandrze Pawlak z Zakładu Farmakologii – kluczowe było jej doświadczenie w badaniach cytometrycznych u zwierząt z nowotworami.

– Immunofenotypizacja chłoniaków i białaczek u psów była jednym z aspektów mojej pracy doktorskiej. Oczywiście wyniki badań opublikowałam w czasopismach naukowych, ale od samego początku zależało mi na komercjalizacji efektów pracy badawczej – mówi dr Aleksandra Pawlak. I tłumaczy, że badanie immunofenotypowe z zastosowaniem cytometrii przepływowej to nowoczesna metoda diagnostyczna pozwalająca dokładnie określić typ komórek nowotworowych, co z kolei przekłada się na wybór terapii i rokowania pacjenta.

Immunofenotypizacja limfocytów polega na stwierdzeniu (bądź nie) obecności określonych antygenów CD (ang. cluster of differentiation; charakterystycznych markerów danego typu limfocytów) poprzez zastosowanie specyficznych przeciwciał monoklonalnych i ich fluorescencyjne wyznakowanie.

– Know-how, czyli opracowana metoda trafi do pracowników laboratorium weterynaryjnego Vetlab. Ambicją właścicieli firmy, którzy sami wywodzą się ze środowiska naukowego Wrocławia, jest dostarczanie lekarzom weterynarii nowoczesnych rozwiązań diagnostycznych. Nasz wspólny projekt jest tego najlepszym przykładem – dodaje prof. Aleksandra Pawlak.

Kolejny projekt realizować będzie prof. Michał Dzięcioł z Katedry Rozrodu z Kliniką Zwierząt Gospodarskich – razem z przychodnią weterynaryjną Interwet będą prowadzić badania nad możliwościami stosowania techniki neuromodulacji z wykorzystaniem aparatu Alpha Stim w terapii zaburzeń behawioralnych oraz jako niefarmakologicznej metody leczenia bólu u zwierząt.

– Impulsem była międzynarodowa konferencja w Chicago, na której zobaczyłem innowacyjną metodę terapeutyczną opartą właśnie o stymulację niskoprądową MET. Neurobiolog dr Daniel L. Kirsch z Center for Pain and Stress- Related Disorders w Columbia-Presbyterian Medical Center w Nowym Jorku opracował tę metodę z myślą o ludziach. I od lat stosowana jest ona z powodzeniem w leczeniu depresji, stresu pourazowego, bezsenności, ale też i jako terapia przeciwbólowa – mówi prof. Michał Dzięcioł i dodaje, że w literaturze naukowej nie ma doniesień mówiących o efektywności tej techniki u zwierząt. Stąd też wziął się pomysł sprawdzenia możliwości wdrożenia w codziennej praktyce gabinetu weterynaryjnego alternatywnej, niefarmakologicznej terapii zaburzeń behawioralnych (lęków, fobii i stanów depresyjnych) wraz z oceną przydatności tego typu terapii w leczeniu bólu u zwierząt.

W ramach projektu pacjenci przychodni weterynaryjnej Interwet poddawani będą wspomagającej terapii przeciwbólowej, natomiast u pacjentów cierpiących na zaburzenia behawioralne stosowana będzie terapia neuromodulacji przezczaszkowej. Na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu z kolei będą prowadzone badania monitorujące natychmiastowe oraz długoterminowe efekty terapii (badanie EEG), w kontekście modulacji fal mózgowych u poddawanych terapii zwierząt.

kbk