Naukowcy UPWr ze stypendiami Programu im. Bekkera

W trzeciej edycji Programu im. Mieczysława Bekkera Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) stypendia otrzymało 135 naukowców  – wyjadą dzięki nim do zagranicznych ośrodków naukowych w 26 krajach. W czasie pobytów trwających od 3 do 24 miesięcy będą wspólnie z zagranicznymi naukowcami realizowali projekty naukowe lub staże podoktorskie i rozwijali międzynarodową współpracę. Najwięcej osób wyjedzie do Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Niemczech, ale są też takie, które pojadą do  Danii, Finlandii, Francji, Japonii, Korei Południowej, Meksyku, czy Nowej Zelandii. Uczelnie, na których będą prowadzić badania to m.in. Uniwersytet Oksfordzki, Uniwersytet w Cambridge, Uniwersytet Columbia w Nowym Jorku, Uniwersytet Stanforda, Uniwersytet w Heidelbergu, Uniwersytet Humboldtów w Berlinie, Uniwersytet Karola w Pradze, Uniwersytet Rzymski „La Sapienza” czy australijski Uniwersytet w Queensland.

Z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu na liście stypendystów programu znaleźli się dr Paweł Hordyniec, dr Małgorzata Jarząbek-Rychard, dr Ewa Kozłowska i prof. Krzysztof Marycz.

Dr Hordyniec badania naukowe realizować będzie w Instytucie Oceanograficznym Scrippsów przy Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego. Choć to jeden z wielu staży zagranicznych, które miał przyjemność realizować, roczny pobyt w Stanach Zjednoczonych to formalnie jego pierwszy wyjazd na stypendium podoktorskie.

– Jeszcze na etapie przygotowywania rozprawy doktorskiej wyjechałem na dwuletni staż zagraniczny do Australii. Efekty zespołowych prac naukowych miałem okazje zaprezentować podczas konferencji, która odbywała się w Danii, gdzie poznałem profesor Jennifer Haase z San Diego, szukającą młodego naukowca do współpracy – mówi dr Paweł Hordyniec z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki.

W grupie prof. Haase polski naukowiec będzie opracowywać obserwacje satelitarne przy zastosowaniu nowatorskiej techniki okultacji radiowych, wykorzystującą pomiary do samolotów badawczych z nadajnikami GPS na pokładzie.

– W oparciu o pomierzone opóźnienie w rejestracji sygnałów GPS, wywołane przejściem fali elektromagnetycznej przez atmosferę, jesteśmy w stanie wyznaczyć zmienność w jej pionowym rozkładzie. Tradycyjnie, sondowania atmosfery realizowane są za pomocą balonów meteorologicznych, natomiast już od ponad dwóch dekady, profile wyznaczane są także z obserwacji pomiędzy parą satelitów. Założenia tej techniki zastosowano po raz pierwszy w ramach lotów międzyplanetarnych do badania atmosfery Wenus i Marsa. Zastąpienie satelity samolotem to kolejna ewolucja w zdalnych technikach profilowania ziemskiej atmosfery – tłumaczy dr Paweł Hordyniec, który nie kryje radości z wyjazdu do Stanów Zjednoczonych (razem z nim na rok wyjeżdża jego narzeczona, doktorantka w IGiG).

Stypendium zdobyła też dr Ewa Kozłowska z Katedry Chemii UPWr, która słynie z długiej tradycji biotransformacji, czyli przekształcania szerokiego wachlarza związków chemicznych przy użyciu całych komórek bakterii, drożdży, grzybów strzępkowych, czy roślin, a także enzymów z nich pozyskiwanych.

– Mnogość uzyskiwanych przez nas produktów biotransformacji związków steroidowych wnosi wiele cennych informacji na temat szlaków metabolizmu tej grupy związków w organizmach żywych. Modyfikując warunki prowadzenia biotransformacji jesteśmy w stanie poprawić ich wydajność, nie jesteśmy jednak w stanie wyłączyć niektórych szlaków enzymatycznych i „zmusić” mikroorganizmów do produkcji z dużą wydajnością wyłącznie jednego interesującego nas związku – mówi dr Ewa Kozłowska i od razu dodaje, że naukowcy mogą taki związek uzyskać w wyniku zaplanowanego szlaku następujących po sobie reakcji enzymatycznych prowadzonych in vitro. Dodatkowo, jeżeli odpowiednie wiadomości w formie informacji genetycznej umieści się w komórce bakteryjnej albo drożdżowej, to uzyskuje się gotowy mini reaktor, który sam wytwarza niezbędne enzymy i kofaktory, czyli narzędzia niezbędne do modyfikacji struktury substratu.

– Nowatorskiej metody immobilizacji i aktywowania enzymów zdolnych do przekształceń związków steroidowych będę się uczyć pod opieką prof. Elizabeth Gillam na Uniwersytecie Queensland w Australii podczas 18-miesięcznego wyjazdu – dodaje dr Ewa Kozłowska.

Kolejna stypendystka Programu im. Bekkera to dr Małgorzata Jarząbek-Rychard, również związana z Instytutem Geodezji i Geoinformatyki. W ciągu dwóch lat na Technische Universität Dresden Institute of Photogrammetry and Remote Sensing będzie się zajmować opracowaniem metod automatycznej rekonstrukcji wnętrz budynków na potrzeby BIM (Building Information Modeling) w oparciu o zintegrowane dane przestrzenne.

– Modelowanie Informacji o Budynkach – BIM – to obecnie bardzo aktualny przedmiot badań o dużej różnorodności zastosowań, takich jak systemy bezpieczeństwa, monitorowanie stanu struktur budynku, czy też analizy zużycia energii. Do pełnego wykorzystania potencjału BIM niezbędna jest jednak ogromna ilość informacji, którą dostarczyć mogą nowoczesne techniki fotogrametryczne – tłumaczy dr Małgorzata Jarząbek-Rychard, której projekt opiera się na innowacyjnym, automatycznym tworzeniu modeli, wykorzystującym metody głębokiego uczenia maszynowego i integrację danych przestrzennych obejmujących chmury punktów skaningu laserowego, obrazowanie termograficzne oraz zdjęcia fotogrametryczne.

– Efektem moich badań ma być opracowanie algorytmów kompleksowego modelowania wnętrz budynków, wykraczających poza wizualne aspekty rekonstrukcji 3D i spełniających standardy złożonych zastosowań BIM – dodaje dr Jarząbek-Rychard.

Czwarty stypendysta Programu im. Bekkera to prof. Krzysztof Marycz. Kierownik Katedry Biologii Eksperymentalnej UPWr wyjedzie do Stanów Zjednoczonych na Uniwersytet Kalifornijski w Davis.

– W ramach stypendium na UC DAVIS pracować będę nad nowatorską terapią leczenia osteoarthritis u koni. W zeszłym roku, będąc profesorem wizytującym na Stanfordzie, dałem wykład proponujący zupełnie nowe podejście do leczenia osteosteoarthritis nie tylko u koni, ale również u ludzi. Potem zostałem zaproszony przez najlepszych badaczy z UC DAVIS do wygłoszenia wykładu na ten temat. Pomysł opracowany w Katedrze, którą kieruję za oceanem zyskał uznanie – mówi prof. Krzysztof Marycz.

Szef Katedry Biologii Eksperymentalnej, poza stypendium Bekkera, wraz  z kolegami z UC DAVIS napisał wspólny grant, który został uznany za przełomowy przez amerykańskich recenzentów i uzyskał finansowanie.

– W tym grancie brać będzie udział również moja wychowanka dr Katarzyna Kornicka-Garbowska, która dzięki wsparciu WZB dołączy do mnie latem. Jest to nasz duży sukces. Od wielu lat UC DAVIS jest najlepszą uczelnią weterynaryjną na świecie, a według najlepszej wiedzy dotychczas żaden z Polaków nie kierował grantem na tej uczelni. Ponieważ jesteśmy w trakcie patentowania opracowanego przez nas rozwiązania o szczegółach opowiem po powrocie – zdradza prof. Krzysztof Marycz.

kbk