Polska Akademia Nauk doceniła naukowców Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. To prof. Krzysztof Sośnica, prof. Stanisław Dzimira i prof. Wojciech Niżański.
Prof. Krzysztof Sośnica, kierownik dyscypliny naukowej inżynieria lądowa i transport oraz Zakładu Geodezji Satelitarnej na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, znalazł się w gronie laureatów nagród naukowych Wydziału IV Nauk Technicznych Polskiej Akademii Nauk – doceniono go za cykl 16 prac dotyczących przetwarzania laserowych i mikrofalowych obserwacji do satelitów nawigacyjnych i geodezyjnych.
Prof. Krzysztof Sośnica nagrodę PAN dostał za cykl 16 prac opublikowanych w ciągu ostatnich dwóch lat fot. Miłosz Poloch
Prof. Sośnica to obecnie najmłodszy tytularny profesor w Polsce. Opracował metodologię integracji laserowych pomiarów odległości do satelitów (ang. satellite laser ranging, SLR) oraz obserwacji mikrofalowych z Globalnych Nawigacyjnych Systemów Satelitarnych (GNSS).
– Udoskonalone metody przetwarzania danych satelitarnych pozwalają na wyznaczanie dokładnych orbit sztucznych satelitów Ziemi, co z kolei przekłada się na lepsze poznanie procesów zachodzących w systemie ziemskim, takich jak zmiany w potencjale grawitacyjnym, nieregularności w ruchu obrotowym Ziemi, deformacje skorupy ziemskiej wywołane procesami antropogenicznymi i naturalnymi, a nawet weryfikację efektów wynikających z ogólnej teorii względności na podstawie anomalii w ruchu satelitów – tłumaczy prof. Sośnica i dodaje, że badania nad integracją niezależnych technik obserwacyjnych na pokładzie satelitów – w szczególności europejskiego systemu Galileo – pozwalają na m.in. wyznaczenie zmienności długości doby z nieosiągalną wcześniej dokładnością, ze względu na silny rezonans okresu obiegu satelitów GPS z ruchem obrotowym Ziemi.
Krzysztof Sośnica kieruje projektem finansowanym ze środków Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), dwoma projektami Narodowego Centrum Nauki OPUS oraz zadaniami badawczymi w dwóch projektach Unii Europejskiej. Laureat współtworzył Centrum Przetwarzania Obserwacji Laserowych do Sztucznych Satelitów Ziemi, które uzyskało status oficjalnego centrum Międzynarodowej Służby Pomiarów Laserowych (ILRS). W 2019 r. został najmłodszym członkiem honorowym Międzynarodowej Asocjacji Geodezji (IAG Fellow).
Przedstawiony do nagrody cykl publikacji składał się z 16 artykułów naukowych opublikowanych w ciągu dwóch ostatnich lat w czasopismach, którym Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przypisuje wartość punktową z zakresu 100–200 punktów. Laureat jest pierwszym lub drugim autorem wszystkich przedstawionych publikacji, był też inicjatorem powstania prac sprawując jednocześnie merytoryczny nadzór nad ich powstaniem.
Wydział II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN docenił z kolei cykl prac nt. „Zróżnicowanie gatunkowe podłoża genetycznego zaburzeń rozwoju płci zwierząt domowych i nowe podejście do ich diagnostyki”, którego autorami są naukowcy z dwóch uczelni: Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu i Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Wyróżnienie dostali więc prof. Stanisław Dzimira, dziekan Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i prof. Wojciech Niżański, przewodniczący Rady Dyscypliny Weterynaria i kierownik WZB Innowacyjna diagnostyka i terapia weterynaryjna (Inno-WET), oraz prof. Marek Świtoński, prof. Izabela Szczerbal, prof. Joanna Nowacka-Woszuk, prof. Monika Stachowiak (Dragan) oraz Paulina Krzemińska.
Prof. Wojciech Niżański: – PAN wyróżnił nas za badania nad interseksualizmem fot. Tomasz Lewandowski
– Nasze badania, a co za tym idzie i cykl publikacji, dotyczą zaburzeń, które nazywamy interseksualizmem, a więc obupłciowością. U dotkniętych nim osobników stwierdzamy obecność narządów płciowych wewnętrznych i zewnętrznych obu płci, takie zwierzę jest więc osobnikiem pośrednim pomiędzy samcem i samicą – mówi prof. Wojciech Niżański.
Jak tłumaczy szef jednego z WZB na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, przyczyną interseksualizmu są mechanizmy o podłożu genetycznym, które mogą występować spontanicznie, mogą być dziedziczne, ale mogą też powstawać wskutek działania środowiska, np. negatywnego oddziaływania zanieczyszczeń, toksyn zawartych w tworzywach sztucznych, środkach farmakologicznych, czy w smogu. Substancje te zaburzają równowagę hormonalną, kumulują się i wpływają bezpośrednio na rozwój zarodka i płodu w czasie ciąży, ale mogą też wpływać na organizm zmieniając jego metabolizm, DNA, czy prowadzą do aberracji chromosomowych w zakresie ich struktury i liczby.
– Na obecnym etapie naszych badań szukamy mechanizmów genetycznych warunkujących pojawianie się tego rodzaju zmian, ale szukamy ich po to, by w przyszłości łatwiej diagnozować te przypadki, co może nas prowadzić do ich predykcji, a więc przewidywania, czy dane zwierzę urodzi osobnika interseksualnego – wyjaśnia prof. Niżański i dodaje, że fundamentem jest tu dobra diagnoza każdego przypadku, na którą składają się epikryza kliniczna, obrazowanie (tomografia komputerowa i USG) i histologia wyciętych gonad – za badania na poziomie histologicznym odpowiada prof. Stanisław Dzimira – oraz badania genetyczne i molekularne, które prowadzone są w Poznaniu.
Prof. Stanisław Dzimira: – Cykl publikacji powstał we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu fot. Tomasz Lewandowski
– Wszystko zaczęło się na początku XXI wieku. Poszukiwanie partnerów naukowych zaowocowało nawiązaniem współpracy z jednym z najbardziej rozpoznawalnych na świecie zespołem genetyków reprezentujących nasz obszar nauki z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu – kierowanym przez prof. Marka Świtońskiego. Profesor jest międzynarodowym autorytetem a współpraca z nim jest niezwykle owocna. Jako ciekawostkę zdradzę, że przez pierwszych 10 lat wspólnej pracy ani razu się nie spotkaliśmy, tylko wymienialiśmy się wynikami i mailami – uśmiecha się prof. Wojciech Niżański i dodaje, że badania nad interseksualizmem u ssaków mogą być modelem dla badań dotyczących zaburzeń tego rodzaju u człowieka, bo on też jest narażony na wpływ czynników cywilizacyjnych i związanych z nimi zanieczyszczeń, które mogą oddziaływać zarówno na strukturę DNA, jak i na wiele tkanek płodu i dojrzałego organizmu.
Ta strona wykorzystuje pliki cookies własne w celu zapewnienia prawidłowego jej działania. Te pliki cookies pozostaną aktywne zawsze, nie ma możliwości wyboru w tym zakresie, ponieważ są to pliki cookies, dzięki którym strona funkcjonuje w prawidłowy sposób. W tych plikach cookies zapisana zostanie informacja o ustawieniach plików cookies użytkownika. Dodatkowo wykorzystywane są pliki cookies podmiotów trzecich w celu korzystania z narzędzi zewnętrznych. Więcej informacji w polityce prywatności.
Cel
Umożliwia przechowywanie danych (np. plików cookie) związanych z reklamami.
Zgoda
Określa stan zgody na wysyłanie do Google danych użytkownika związanych z reklamami.
Zgoda
Określa stan zgody na reklamy spersonalizowane.
Zgoda
Umożliwia przechowywanie danych (np. plików cookie) dotyczących statystyk, np. czasu trwania wizyty.
Zgoda
Umożliwia przechowywanie danych, które obsługują funkcje witryny lub aplikacji, np. ustawień języka.
Zgoda
Umożliwia przechowywanie danych dotyczących personalizacji, np. rekomendacji filmów
Zgoda
Umożliwia przechowywanie danych związanych z zabezpieczeniami, takimi jak funkcja uwierzytelniania, zapobieganie oszustwom i inne mechanizmy ochrony użytkowników.