Miniatura 2 – granty dla naukowców UPWr

W programie Miniatura o tak zwane małe granty mogą się starać doktorzy, którzy nie kierowali jeszcze realizacją projektów badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki. Za zdobyte fundusze mogą w ciągu 12 miesięcy mogą zrealizować różne działania: kwerendy i staże naukowe, wyjazdy badawcze, konsultacje i konferencje lub badania wstępne i pilotażowe.

Granty w drugiej edycji Miniatury dostało troje naukowców Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu – każdy ma na swoje badania prawie 50 tys. zł.

Celem projektu dr Aleksandry Grudniewskiej jest zastosowanie naturalnych rozpuszczalników głęboko eutektycznych (NADES, ang. natural deep eutectic solvents) do izolowania związków bioaktywnych, głównie flawonoidów z produktów ubocznych przemysłu piwowarskiego.

NADES zwane są rozpuszczalnikami XXI wieku i w przeciwieństwie do powszechnie stosowanych rozpuszczalników organicznych takich jak chloroform, heksan czy metanol są nietoksyczne, nielotne i łatwo biodegradowalne, a tym samym bezpieczne dla człowieka i środowiska. NADES otrzymuje się w bardzo prosty sposób poprzez zmieszanie co najmniej dwóch związków (np. chlorku choliny i glicerolu) w odpowiednim stosunku molowym. W wyniku utworzenia międzycząsteczkowych wiązań wodorowych otrzymana mieszanina charakteryzuje się znacznie niższą temperaturą topnienia niż jej poszczególne składniki.

– Zastosowanie NADES do ekstrakcji związków naturalnych jest zjawiskiem dość nowym, opisanym po raz pierwszy w 2013 roku. Spodziewam się, że podjęte przeze mnie badania przyczynią się do opracowania taniej, efektywnej i selektywnej metody izolowania flawonoidów zgodnie z koncepcją zielonej chemii – tłumaczy naukowczyni z Katedry Chemii Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności.

Dr Tomasz Janek: – Oporność mikroorganizmów na leki stanowi poważny problem współczesnej medycyny. Grzyby z rodzaju Candida, a w szczególności Candida albicans posiadają wiele mechanizmów warunkujących lekooporność, które związane są głownie z czynnikami wirulencji (czyli zdolnością do wywoływania zmian chorobowych w organizmach żywych) tego patogenu. Jednym z nich jest wytwarzanie biofilmu. Lekooporność grzybów Candida jest procesem złożonym, trudnym do wyjaśnienia, musimy więc poszukiwać nowych, alternatywnych leków antygrzybicznych i projektować nowe strategie terapeutyczne w leczeniu zakażeń wywołanych przez grzyby chorobotwórcze – tłumaczy dr Janek z Katedry Biotechnologii i Mikrobiologii Żywności Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności.

Projekt, który będzie realizował ma wyjaśnić mechanizmy działania kompleksów metali z lipopetydowymi biosurfaktantami wytwarzanymi przez bakterie z rodzaju Pseudomonas oraz Bacillus na główne czynniki wirulencji Candida. Badania będą skoncentrowane na tworzeniu nowych synergicznych układów kompleksowych i ocenie ich właściwości antygrzybicznych, antywirulentnych i antybiofilmowych.

Dr Kamil Sierżant będzie z kolei sprawdzał, czy możliwa jest poprawa profilu kwasów tłuszczowych w mięsie kurcząt brojlerów (m.in. zwiększenie udziału kwasów tłuszczowych omega-3 z obniżeniem ilości omega-6) z jednoczesną poprawą stabilności oksydacyjnej tego mięsa.

– Zwiększenie udziału wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT) omega-3 w diecie zwierząt gospodarskich, powoduje zwiększenie udziału tych kwasów w produktach pochodzenia zwierzęcego, a tym samym w naszej diecie. Niestety tłuszcze nienasycone, a w szczególności oleje bogate w kwasy omega-3 (np. olej lniany, rybi), które możemy dodać do pasz są bardzo wrażliwe na procesy utleniania, co obniża trwałość takich mieszanek paszowych i może skutkować pogorszeniem ich jakości (oraz jakości produktu finalnego). Powszechnie stosowane substancje przeciwutleniające to zazwyczaj dodatki syntetyczne, dlatego poszukuje się dodatków alternatywnych, bazujących na surowcach roślinnych i zawierających naturalne związki przeciwutleniające, np. polifenole – tłumaczy dr Sierżant z Katedry Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa Wydziału Biologii i Hodowli Zwierząt.

Dostępne obecnie na rynku dodatki zawierające związki polifenolowe (np. w formie ekstraktów czy olejków eterycznych) cechuje mocno niejednolity skład, a co za tym idzie – zróżnicowane działanie. Dlatego też dr Sierżant chce przetestować swój autorski koncept „optymalizacji i kalibracji” dodatku naturalnych przeciwutleniaczy do pasz zawierających tłuszcze.

Pozwoli to m.in. określić, czy kontrolowane zablokowanie procesu utleniania przy użyciu modelowego związku polifenolowego (na początek będzie to kwercetyna) pozwala na poprawę profilu WNKT w mięsie kurcząt bez negatywnego wpływu na jakość takiego mięsa. Dodatkowo oznaczenie wybranych parametrów biochemicznych w tkankach kurcząt pozwoli na zwiększenie zakresu wiedzy na temat mechanizmów obrony antyoksydacyjnej ustroju w odpowiedzi na jednoczesne włączenie do diety kurcząt rzeźnych skoncentrowanego źródła WNKT oraz modelowego przeciwutleniacza. Zebrane dane mają w przyszłości umożliwić projektowanie dedykowanych i wieloskładnikowych dodatków przeciwutleniających dostosowanych do konkretnych mieszanek paszowych, także dla innych grup zwierząt.

mj