Jak powstaje interdyscyplinarny doktorat: UM i UPWr

Postanowiła  Pani zbadać uczniów wrocławskich szkół w aspekcie ich nawyków żywieniowych i masy ciała. Skąd taki pomysł: z obserwacji lekarzy pediatrów, publikacji naukowych?

W związku z tym, że pracuję w Klinice Alergologii i w pracy z pacjentami często napotykam trudności związane z ich dietą, która z powodu alergii musi być modyfikowana, już od jakiegoś czasu budziło się we mnie zainteresowanie dietetyką. W codziennej pracy pytam pacjentów o ich dietę i styl życia i odpowiedzi, które otrzymuję wzmagają mój coraz większy niepokój. Oprócz tego interesuję się dziedzinami z pogranicza mojej lekarskiej pracy – fizjoterapią, dietetyką, naukami społecznymi. Stąd też wspólnie z moim promotorem, profesorem Andrzejem Boznańskim, kiedy zastanawialiśmy się nad odpowiednim dla mnie tematem, uznaliśmy, że właśnie młodzież, ich dieta i zachowania zdrowotne będą się wpisywały w moje zainteresowania naukowe i zawodowe. Dodatkowo Klinika, w której pracuje prowadziła tego typu badania przed 20 laty, co  pozwoliło na obserwacje zmian na przestrzeni lat.

Kto zainicjował współpracę z Wydziałem Zdrowia Urzędu Miejskiego we Wrocławiu?

Badania, które w 1997 roku w ramach projektu „Karta Zdrowia Ucznia” były przeprowadzone pod kierownictwem profesora Andrzeja Boznańskiego przez lekarzy Kliniki Pediatrii, Alergologii i Kardiologii, sponsorował Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych miasta Wrocławia. W nawiązaniu do tamtego projektu, postanowiono porównać po 20 latach styl życia, sposób żywienia i stan zdrowia nastolatków żyjących obecnie we Wrocławiu. W latach 2015-2017 podobne w swoim zakresie badania realizowała pani profesor Joanna Wyka z Katedry Żywienia Człowieka Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności UPWr. I tutaj również finansowe wsparcie w realizacji badań zaoferował WZiSS. Kiedy zwróciłam się do Wydziału z informacją o planowanych badaniach, usłyszałam o badaniach pani profesor Wyki i projekcie „Zdrowy gimnazjalista”. Właściwie to tam pojawił się pomysł na nawiązanie współpracy i wszystko potoczyło się bardzo szybko. We wrześniu tego roku obie Rady Wydziału podjęły odpowiednie uchwały, w których wszczęto mój doktorat interdyscyplinarny.  Bardzo się cieszę, bo wydaje się, że w obecnym świecie zalewają nas gromadzone dane, z których coraz częściej trudno sformułować wnioski. Współpraca pozwala natomiast na wspólną ich interpretację i bardziej interdyscyplinarne podejście.

Wyniki Pani pracy zostaną wykorzystane na przykład w programach dietetycznych w  szkołach?

Na razie nie ma na to konkretnego planu i badania będą wykorzystane w celach głównie informacyjnych zarówno dla Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych jako pełna diagnoza stanu zdrowia młodzieży na przestrzeni kilku dekad, jak też lekarzy i dietetyków. Być może wnioski, które wyciągniemy podczas analizy danych, będą mogły stać się inspiracją do programów edukacyjnych – zdrowotnych  na terenie miasta, co jest bardzo pilną potrzebą.

Na jakie napotykała Pani trudności w pracy, a co Panią zaskoczyło?

Najciekawszą częścią gromadzenia danych był dla mnie bezpośredni kontakt z młodzieżą podczas wywiadów żywieniowych. Uczniowie opowiadali, co jedzą na co dzień, co ich w związku z dietą i wartością energetyczną i odżywczą poszczególnych potraw niepokoi. W gabinetach lekarskich poszczególnych gimnazjów dokonywaliśmy pomiarów nie tylko masy ciała i wysokości, ale również składu ich ciała, metodą BIA. A więc żywo reagowali na informacje, jaką mają zawartość tkanki tłuszczowej czy tkanki mięśniowej, szczególnie dziewczynki. Byłam bardzo pomocna w trakcie poboru krwi przez wyspecjalizowany personel laboratorium analitycznego. Dodawałam otuchy i oswajałam strach przed igłą. Również powrót do gimnazjum po wielu latach w roli obserwatora pozwalał na przyjrzenie się środowisku, w którym nastolatki spędzają tak dużo czasu. Wśród nauczycieli i dyrektorów spotykałam się z życzliwością, chęcią pomocy. W dużym stopniu to zasługa systematycznej i wieloletniej współpracy pani profesor Joanny Wyki ze szkołami. Z rodzicami bywało różnie. Niektórzy byli zagubieni w ilości programów, w jakie dzieci są angażowane w szkołach, ale to właściwie uważam tylko za wskaźnik tego, że dobrze się dzieje i że profilaktyka chorób cywilizacyjnych, w tym  otyłości staje się priorytetem dla kolejnych organizacji, czego bym sobie bardzo życzyła.

Dlaczego zdecydowała się Pani na pracę z dziećmi?

Kończę czwarty, przedostatni rok specjalizacji z chorób płuc dzieci, która według nowego systemu szkolenia specjalizacyjnego rozpoczynała się trzyletnim szkoleniem ogólnopediatrycznym  – to tak zwany moduł podstawowy z pediatrii. Wybierając go, wiedziałam, że chcę pracować z dziećmi i młodzieżą. Moi rodzice pracowali jako nauczyciele i zawsze w domu towarzyszyło mi zainteresowanie dzieckiem i jego funkcjonowaniem w świecie. Praca z dziećmi wymaga wiele energii, ale są to niesamowicie wdzięczni pacjenci. Choroby płuc dzieci wybrałam z chęci posiadania bardziej specjalistycznej wiedzy o problemie, który zwłaszcza w dobie problemów z zanieczyszczeniem powietrza będzie niestety coraz częstsze. A teraz moim priorytetem jest napisanie doktoratu interdyscyplinarnego, który jest  realizowany w dwóch uczelniach: Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu i Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu.

Ale chyba nie tylko medycyną i nauką Pani żyje?

Oczywiście, że mam też czas wolny. (śmiech) W tym wolnym czasie lubię podróżować, zwłaszcza z nastawieniem na nowe kulinarne odkrycia, a ostatnio także po to, by obserwować przyrodę i ptaki. Interesuję się też pracą z ciałem i tańcem nowoczesnym i improwizacją.

rozmawiała Katarzyna Kaczorowska