Interdyscyplinarne studia doktoranckie dla najlepszych

Program Interdyscyplinarnych Środowiskowych Studiów Doktoranckich w ramach partnerstwa Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego z obszaru biotechnologii i nanotechnologii Politechniki Wrocławskiej – lidera projektu – oraz Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu i Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej zajął drugie miejsce spośród 48, które zakwalifikowano do wsparcia finansowego w konkursie ogłoszonym przez NCBiR.

Dwa wydziały chemiczne – Politechniki Wrocławskiej i Uniwersytetu Wrocławskiego, biotechnologia Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej oraz Wydziały Biotechnologii i Nauk o Żywności, Biologii i Hodowli Zwierząt i Medycyny Weterynaryjnej naszej uczelni (wszystkie posiadające status KNOW) będą realizować 4-letni program studiów dla 30 doktorantów. Studia zostaną uruchomione w październiku 2018 roku, a zakończą się we wrześniu 2022. Reprezentowane w ramach projektu partnerstwo Wrocławskiego Centrum Biotechnologii, w skład którego wchodzą jednostki objęte projektem (PWr – Wydział Chemiczny, UWr – Wydział Chemii oraz Wydział Biotechnologii, UPWr – Wydziały: Biotechnologii Nauk o Żywności, Biologii i Hodowli Zwierząt, Medycyny Weterynaryjnej, IITD) posiadające status KNOW, poprzez planowaną realizację wysokiej jakości nowych Interdyscyplinarnych Środowiskowych Studiów Doktoranckich w zakresie Biotechnologii i Nanotechnologii pn. „BioTechNan”, oferować będzie możliwość prowadzenia szerokiego spektrum interdyscyplinarnych prac badawczych w dyscyplinach z obszaru nauk ścisłych, technicznych oraz przyrodniczych, poprzez przeznaczone na ten cel stypendia motywacyjne.

– Od początku tej kadencji trwają na poziomie władz uczelni rozmowy o tym, jak prowadzić wspólne działania. W przypadku tego konkretnego projektu mamy sytuację stosunkowo łatwą, ponieważ został zdefiniowany obszar tematyczny. Posiadamy status ośrodka wiodącego w tym zakresie, czyli w obszarze biotechnologii – tłumaczy prorektor ds. nauki i współpracy z zagranicą prof. Jarosław Bosy i od razu dodaje, że propozycja przystąpienia do programu POWER została przedstawiona na spotkaniu Rady Wrocławskiego Centrum Biotechnologii. Kolejnym krokiem były oczywiście dyskusje, powołano komitet sterujący, w którym znaleźli się reprezentanci wszystkich wiodących wrocławskich uczelni w tym konkretnym obszarze, instytutów Polskiej Akademii Nauk, a także EIT+. Od początku też było jasne, że liderem programu będzie Politechnika Wrocławska, która ma doświadczenie w realizacji takich projektów.

Uczestnicy tych studiów będą mieli dostęp do najlepszych naukowców z różnych uczelni. Co więcej, mamy fundusze na to, by zapraszać najlepszych naukowców z zagranicy.

– Wspólnie wybraliśmy lidera, zdecydowaliśmy, że samą aplikację konkursową napisze specjalistyczna firma. Stworzyliśmy program, który pozwoli nam funkcjonować i rozwijać się w zreformowanym obszarze nauki i szkolnictwa wyższego. To, że nasz projekt oceniono tak wysoko, plasując go na drugim spośród zgłoszonych 48, pokazuje, że podjęte zostały dobre decyzje. Na pewno mamy do czynienia z przełomem – odwracamy filozofię podejścia – mówi prof. Bosy, który doprecyzowuje: interdyscyplinarność oznacza, że jest dwóch promotorów z dwóch różnych uczelni, z uczelni i instytutu badawczego lub promotor i kopromotor z zagranicy. – Na tym polega nowe podejście do kwestii doktoratu – dwóch promotorów musi zawalczyć o doktoranta, a nie odwrotnie. Dzisiaj model jest prosty: jest jeden mentor i jeden doktorant, którzy są zdani na siebie; czasem ze skutkiem pozytywnym, czasem negatywnym. W takiej sytuacji, kiedy jest dwóch promotorów, zaczyna się rywalizacja, bo nie wiemy, w jakim kierunku pójdzie doktorat i która dyscyplina naukowa stanie się dyscypliną wiodącą. Taki doktorat jest oczywiście interdyscyplinarny, ale zgodnie z przepisami stopień naukowy doktora może być nadany tylko przez jedną radę wydziału. Nie wiemy dzisiaj na jakiej, a do wyboru dojdzie właśnie w wyniku tego procesu. Jednocześnie poprzez tę współpracę zyskujemy elitarną szkołę doktorską, lepszą, bo środowiskową.

Uczestnicy tych studiów będą mieli dostęp do najlepszych naukowców z różnych uczelni. Co więcej, mamy fundusze na to, by zapraszać najlepszych naukowców z zagranicy.

Pieniądze na kształcenie w elitarnej szkole, które już zdobyliśmy oraz na realizację projektów, które zamierzamy pozyskać, pozwolą  zbliżyć się do Europy – zwłaszcza w kontekście badań przełomowych – wyjaśnia prorektor prof. Bosy i nie kryje pewności, że te studia będą stanowiły nową jakość kształcenia, a ich absolwenci zostaną przygotowani do tego, by w nauce dokonywać przełomów, bo taki jest cel pracy badawczej.

Program Interdyscyplinarnych Środowiskowych Studiów Doktoranckich KNOW z obszaru biotechnologii i nanotechnologii zakłada dla doktorantów możliwość wyjazdów na krótko- i długoterminowe staże naukowe związane z obszarem badań, w którym realizowana jest praca doktorska, do wiodących światowych instytucji naukowych i badawczych – tak, by mogli zdobyć unikalne umiejętności badawcze niemożliwe do uzyskania na terenie Polski oraz w celu umiędzynarodowienia studiów doktoranckich prowadzonych w ramach projektu. Organizacja studiów doktoranckich w ramach projektu, pozwoli wszystkim uczestnikom projektu na wzajemną interakcję doktorantów z różnych jednostek naukowych realizujących badania w zakresie różnych dyscyplin, a także możliwość prowadzenia badań w środowisku międzynarodowym dzięki zaplanowanej współpracy z zagranicznymi jednostkami naukowymi. Mobilność doktorantów będzie realizowana także poprzez wyjazdy na konferencje naukowe. Udział doktorantów w specjalistycznych konferencjach z zakresu tematyki, która będzie głównym modelem badawczym w planowanej pracy doktorskiej, pozwoli zaprezentować wyniki własnych badań, umożliwi bezpośrednie zapoznanie się z najnowszymi osiągnięciami nauki, prowadzenie dyskusji oraz nawiązanie kontaktów naukowych, co będzie miało istotny wpływ na rozwój naukowy oraz jakość pracy doktorskiej.

– To jest przełom, bo zaczynamy inaczej patrzeć na rozwój kariery naukowców. On musi być tak prowadzony, aby od początku kandydat na naukowca miał do czynienia ze światem zewnętrznym i mógł się nieustannie weryfikować w odniesieniu do innych. Za dużo wychowaliśmy doktorantów, którzy z tym światem zewnętrznym nie potrafią się komunikować, mierzyć i dlatego nie mamy sukcesów na arenie międzynarodowej. Do tej pory dominowała u nas raczej strategia „chowania pod kloszem”, a w rzeczywistości globalnej to działania, za którymi nie idzie sukces. Nauka jest dzisiaj oparta na wymianie informacji, współpracy, działaniach interdyscyplinarnych, rywalizacji, ale i kooperacji. Analizując sytuację, doszliśmy do wniosku, że uczelnia nie jest w stanie sama wygenerować nowego trendu. Oczywiście są pojedyncze przypadki, sam mam doświadczenia z programami przygotowującymi kandydatów do staży zagranicznych, ale właśnie dlatego wiem, że w tym obszarze model kariery naukowca musi ulec zmianie – przyznaje prof. Jarosław Bosy.

Kandydaci na studia muszą sprostać wysokim wymaganiom – oprócz ukończenia studiów magisterskich zgodnych lub powiązanych z kierunkiem studiów doktoranckich, powinni mieć też wstępny projekt pracy naukowej. Na studia mogą kandydować również beneficjenci Diamentowego Grantu. Projekt będzie oczywiście realizowany w jednostce kompetentnej, jaką jest Dział Nauki, a koordynatorem merytorycznym projektu z ramienia naszej uczelni będzie prof. dr hab. Krzysztof Marycz, prof. nadzw.

W trakcie realizacji studiów przewiduje się opracowanie i wdrożenie nowych kursów o charakterze interdyscyplinarnym, integrujących nowoczesną wiedzę i umiejętności z różnych dyscyplin oraz umożliwiających jej rozpowszechnienie poza dyscypliny nauki, z których się wywodzą. Nowe kursy będą się wpisywać w kształcenie podnoszące umiejętności akademickie i techniczne, oraz kształcenie rozwijające metodologie badań naukowych (zajęcia praktyczne z zakresu oraz specjalistycznego oprogramowania wykorzystywanego do symulacji komputerowych). Ponadto, w ofercie programowej, dostępne będą dotychczas oferowane kursy z zakresu metodologii i etyki badań naukowych (zgodnie z rekomendacjami salzburskimi) oraz seminaria doktoranckie. Z poszczególnych wydziałów zostali wskazani również potencjalni promotorzy: dr hab. Krzysztof Marycz, prof. nadzw. (BiHZ), prof. dr hab. Maciej Ugorski (MW), dr hab. Magdalena Wróbel-Kwiatkowska, dr inż. Zbigniew Lazar (BNoŻ).

– Myślę, że tym projektem rozpoczynamy wspólnie pracę nad wykreowaniem modelu nowego naukowca, który będzie potrzebny na rynku w przyszłości – podsumowuje prorektor ds. nauki i współpracy z zagranicą.

kbk