Grant „Preludium” na badania fioletowych ziemniaków

Paulina Strugała jest asystentem w Katedrze Fizyki i Biofizyki Wydziału Przyrodniczo-Technologicznego, a jeszcze w tym miesiącu zostanie prawdopodobnie doktorem w dyscyplinie biotechnologii. Na projekt o nazwie „Aktywność biologiczna antocyjanów acylowanych oraz ich oddziaływanie z mimetyczną błoną lipidową i albuminą ludzką” dostała 179 tys. zł. Większość środków pochłoną materiały i odczynniki laboratoryjne, ale we wniosku część pieniędzy została też przewidziana na wyjazdy i konferencje naukowe, które być może zaowocują nowymi znajomościami i współpracą przy kolejnych projektach.

– Mój sukces, czyli otrzymanie finansowania na badania to w dużej mierze także zasługa mojej promotorki i mentorki – prof. Janiny Gabrielskiej, która zainspirowała mnie bardzo ciekawą tematyką i pomogła zaplanować badania – przyznaje Paulina Strugała i dodaje: – Mam nadzieję, że pracę doktorską obronię jeszcze w grudniu, dlatego badania będę realizowała już jako doktor. Tematyka grantu jest zbliżona do tego, czym zajmowałam się do tej pory, a badałam m.in. aktywność biologiczną ekstraktów z rożnych owoców, na przykład z dzikiej róży, głogu, aronii czy też z czarnej porzeczki.

W ramach projektu „Preludium” Paulina Strugała skupi się na ziemniakach, ale tych fioletowych. – Warzywa i owoce, ze względu na wysoką zawartość związków fenolowych, są bogatym źródłem substancji dobroczynnie działających na nasz organizm. Jednym z najczęściej spożywanych warzyw na świecie jest ziemniak, w wielu miejscach stanowi podstawę diety. I o ile w Polsce jemy ich bardzo dużo, o tyle mało kto wybiera te fioletowe. Są zdecydowane niedocenione – mówi Strugała. – Fioletowe ziemniaki mają wysoki poziom antocyjanów (czyli naturalnych barwników o prozdrowotnych właściwościach) w formach acylowanych, które są nowym obiektem badań w porównaniu do antocyjanów nieacylowanych, znajdujących się głównie w owocach jagodowych. Są też bardziej odporne na przykład na wysokie temperatury.

Na początku badań Paulina Strugała będzie współpracowała z prof. Alicją Kucharską i dr hab. Anną Sokół-Łętowską z Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności. – Sprawdzimy skład molekularny substancji pozyskanej z ziemniaka, następnie określimy jej właściwości potencjalnie dobroczynne w działaniu na organizm – czy dobrze neutralizuje wolne rodniki szkodliwe dla organizmu w warunkach tzw. stresu oksydacyjnego, czy wykazuje przy tym zdolności przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Te ostatnie będziemy też badać równolegle z lekami onkologicznymi – wyjaśnia doktorantka, która ma nadzieję, że badania wyjaśnią czy równoległe zastosowanie antocyjanów acylowanych z lekami stosowanymi w leczeniu nowotworów, pozwoli uzyskać lepszy efekt terapeutyczny oraz czy będzie możliwe obniżenie dawek leków i zniwelowanie, chociaż częściowe, toksycznych skutków chemioterapeutyków. Tutaj niezbędna będzie współpraca z zespołem prof. Macieja Ugorskiego z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej. Po raz pierwszy zidentyfikowane zostaną także metabolity (czyli produkty metabolizmu) antocyjanów acylowanych oraz wyjaśniony potencjalny mechanizm przenikania tych związków przez ścianę jelita.

– Innym, ale też ważnym elementem projektu będzie otrzymanie odpowiedzi na pytanie, jaki jest mechanizm oddziaływania antocyjanów acylowanych z biomolekułami. Mam tu na myśli sposób oddziaływania w warunkach in vitro z lipidami błonowymi oraz głównym białkiem osocza krwi – albumina ludzką. Z przeprowadzonych przez nas badań wynika, że naturalne związki fenolowe w oddziaływaniach z błonami zmieniają ich właściwości, sprzyjają ich ochronie przed czynnikami utleniającymi. Badania przeprowadzone różnymi metodami eksperymentalnymi dostarczą nam informacji o sposobach modulowania przez antocyjany zarówno właściwości fizyko-chemicznych błon, jak również o możliwym sposobie transportu tych substancji przez albuminę na poziomie organizmu – wyjaśnia Strugała.

Projekt potrwa 3 lata i będzie miał duże znaczenie w badaniach podstawowych, wyjaśniających możliwe mechanizmy dobroczynnego działania antocyjanów acylowanych na organizm ludzki, ale również w dalszych medycznych badaniach aplikacyjnych – w lekach lub substancjach wspomagających leczenie oraz w żywności. Zespół, którym pokieruje Paulina Strugała ma nadzieję, że dostarczy argumentów za wprowadzeniem do diety kolorowych odmian ziemniaka, które wykażą silniejsze działanie antyoksydacyjne niż powszechnie uprawiane białe i żółte odmiany. A co za tym idzie – będą znacznie korzystniejsze dla osób z nadciśnieniem, chorobami układu krążenia lub nowotworowymi.

mj