Dr Katarzyna Kornicka-Garbowska – Nasze badania to przyszłość medycyny

Dr Kornicka-Garbowska związana jest z Katedrą Biologii Eksperymentalnej już od czasu, w którym pisała pracę magisterską, której promotorem był prof. Krzysztof Marycz. 

Pierwsze sukcesy naukowe zaczęła odnosić już jako studentka. Zdobyła stypendium rektora i nagrodę za najlepszy dyplom roku. – I to na studiach  magisterskich zaczęłam działać naukowo. Zdobyłam wtedy doświadczenie, które pozwoliło mi zacząć studia doktoranckie. Moim promotorem ponownie został prof. Marycz. Od czasów mojego stażu (który odbył się po studiach magisterskich) współpracuję także z UCL w Londynie w zakresie bioobrazowania z wykorzystaniem mikroskopii konfokalnej i multifotonowej oraz ilościowej analizy uzyskanych obrazów. Uczelnia ta znajduje się wśród najlepszych na świecie, więc moje marzenie o idealnej jednostce do współpracy też już się w zasadzie ziściło – mówi dr Katarzyna Kornicka-Garbowska, której badania skupiają się na analizie molekularnego podłoża insulinooporności u koni z syndromem metabolicznym (EMS). 

Zespół, w którym pracuje dr Kornicka-Garbowska, zajmuje się komórkami macierzystymi oraz biomateriałami. – Ja skupiam się na badaniu komórek macierzystych izolowanych od koni i ich zastosowania w leczeniu przewlekłych schorzeń, głównie endokrynologicznych (EMS). Jako zespół badamy też, jak schorzenia danego zwierzęcia wpływają na potencjał komórek i szukamy odpowiedzi na to, czy terapia autologiczna zawsze jest wskazana i co możemy zrobić, by usprawnić komórki, żeby mogły służyć jako narzędzie terapeutyczne – mówi naukowczyni z Katedry Biologii Eksperymentalnej.

EMS to model dla badań nad cukrzycą typu drugiego u człowieka. Młoda naukowczyni poszukuje również innowacyjnych metod leczenia tej jednostki chorobowej i opracowuje metody odmładzania komórek in vitro, w tym poprzez terapeutyczny transfer mitochondriów.

– Coraz więcej słyszymy ostatnio o medycynie translacyjnej, mającej na celu przełożenie wyników z laboratoriów badawczych do praktyki klinicznej, zarówno w kontekście terapii, jak i diagnostyki – tłumaczy dr Kornicka-Garbowska, dodając, że kluczowe staje się wypracowanie odpowiedniego i wiarygodnego modelu zwierzęcego w celu przeprowadzenia badań przedklinicznych. Naukowczyni tłumaczy, że w owych badaniach dużo lepiej niż gryzonie sprawdzają się duże zwierzęta takie jak np. świnie czy konie, które łączy z ludźmi wiele aspektów molekularnych, anatomicznych,  fizjologicznych i metabolicznych.

 – Badania naszego zespołu, jak i innych grup wykazały, że model koński może być z powodzeniem stosowany w badaniach nad chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak cukrzyca, zespół metaboliczny, astma, zaburzenia układu rozrodczego, choroba Parkinsona, a także choroby kości i stawów. Wierzymy, że rozwiązania terapeutyczne, które wypracowaliśmy na modelu konia, będą kiedyś wykorzystane w medycynie ludzkiej – tłumaczy dr Kornicka-Garbowska.

Dr Katarzyna Kornicka-Garbowska została kierownikiem projektu Preludium 14, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, w ramach którego zajmuje się opracowaniem strategii naprawiania uszkodzonych komórek macierzystych. Grant zdobyła jeszcze na studiach doktoranckich. Projekt „Transfer mitochondriów jako innowacyjna metoda przywracania macierzystości komórkom macierzystym, izolowanym z tkanki tłuszczowej koni cierpiących na syndrom metaboliczny (EMS)” zdobył prawie 140 tysięcy złotych finansowania z konkursu NCN, a badania prowadzone do dziś będą stanowiły podstawę do złożenia kolejnego wniosku – o grant z programu Sonata, który przeznaczony jest dla naukowców o ukończonym doktoracie. 

Obecnie dr Katarzyna Kornicka-Garbowska stara się o zdobycie finansowania z programu LIDER Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Ten program poszerza kompetencje młodych naukowców tak, by mogli samodzielnie planować, zarządzać i kierować własnymi zespołami badawczymi, a wyniki projektów naukowych realizowanych przez te zespoły były wdrażane w gospodarce. Dr Kornicka-Garbowska chce zbudować interdyscyplinarny zespół, który skonstruuje urządzenie do przygotowywania osocza bogatopłytkowego wykorzystywanego w medycynie weterynaryjnej. 

–  Obecnie lekarze weterynarii najczęściej korzystają z maszyn zbudowanych z myślą o medycynie człowieka. Brakuje urządzenia, które pomagałoby przygotować osocze przystosowane na miarę potrzeb konkretnego pacjenta, dopasowane do gatunku zwierzęcia i schorzenia, na które cierpi – tłumaczy naukowczyni z Katedry Biologii Eksperymentalnej. 

Pomysł na to „weterynaryjne” urządzenie związany jest z oddziaływaniem pola magnetycznego i temperatury na próbkę krwi – materiał pobrany np. od psa, weterynarz wkładałby do urządzenia, ustawiałby parametry na podstawie przeprowadzonych wcześniej badań in vitro i w prosty sposób otrzymywałby osocze bogatopłytkowe, które stosuje się najczęściej w stomatologii, ortopedii i dermatologii. 

Nowoczesne metody terapeutyczne, nad którymi pracują naukowcy, mają jednak istotne ograniczenie – to zapisy prawne, które pozwalają na zastosowanie terapii komórkowych w ograniczonej formie.  – Mówiąc wprost, możemy używać w leczeniu pacjentów komórek autologicznych w niezmienionej postaci. Nasze ingerencje w metabolizm i funkcje komórek są na tyle istotne, że aby wykorzystać te zmienione komórki w terapii np. ludzi, konieczne są badania przedkliniczne i kliniczne. Dopiero potwierdzenie bezpieczeństwa terapii otwiera drogę do wykorzystania jej w leczeniu – wyjaśnia dr Katarzyna Kornicka-Garbowska.

Zapytana o swoje naukowe plany, dr Katarzyna Kornicka-Garbowska odpowiada, że czas pokaże, co przyniesie przyszłość: – Dopóki będę miała możliwości rozwoju i przyjazne środowisko, to jak najbardziej chciałabym tą ścieżką podążać. Jako członkini Wiodącego Zespołu Badawczego Reg Med Lab zawszę mogę liczyć na duże wsparcie. Marzy mi się jednak, by na karierę naukową decydowało się coraz więcej kobiet i aby ich trud włożony w ten wymagający wybór został należycie doceniony. 

is