Daria Marczak ze stypendium dla doktorantów

Podczas uroczystości Święta Nauki we Wrocławiu jednym z punktów programu było wręczenie stypendiów przyznawanych w ramach wrocławskiego Programu Stypendialnego. Jedno z nich – im. Mariana Suskiego – zdobyła Daria Marczak, doktorantka z Instytutu Inżynierii Środowiska. W 2021 roku Daria otrzymała w tym samym programie stypendialnym wyróżnienie – za badania nad opracowaniem nowej technologii, jaką są biodegradowalne geokompozyty sorbujące wodę (BioGSW). Wtedy podkreślano, że praca Darii ma duże znaczenie dla zrównoważonego zagospodarowania wód opadowych, wspierania wegetacji i adaptacji do zmian klimatu.  Badania są również istotne w aspekcie realizacji założeń ochrony przeciwpowodziowej dorzecza Odry i miasta Wrocławia w ramach działań związanych z modernizacją oraz budową wałów przeciwpowodziowych. BioGSW wspierają rozwój roślinności stanowiącej element zabezpieczenia biotechnicznego, istotnie wpływając na zwiększenie wytrzymałości tych obiektów na działanie warunków zewnętrznych. Badania dotyczące BioGSW były prowadzone w ramach projektu pt. Hydrobox2.0 – innowacyjna technologia wspomagająca oszczędzanie wody i wegetację roślin.

– Można powiedzieć, że doceniono moją konsekwencję, bo najpierw mogłam cieszyć się z wyróżnienia, a dzisiaj już ze stypendium. Zdobycie stypendium dało mi dużo satysfakcji i motywacji do dalszej ciężkiej pracy, a także poszerzania horyzontów naukowych. A poza tym stanowi chwilę finansowego oddechu, co w codziennym życiu też przecież ma znaczenie – uśmiecha się Daria Marczak.

BioGSW to innowacyjna technologia magazynowania wody w glebie, tak aby była ona dostępna dla roślin. Składa się z trzech elementów: włókniny, szkieletu wewnętrznego i superabsorbentu (SAPu). Włóknina przechwytuje wodę z gleby, która jest magazynowana przez SAP, posiadający zdolności do absorbcji dużych ilości wody. Szkielet wewnętrzny, zapewnia miejsce niezbędne do swobodnego pęcznienia SAPu. Korzenie roślin mogą swobodnie przerastać przez włókninę do wnętrza BioGSW, a następnie wykorzystując siłę ssącą pobierają wodę zgromadzoną w SAP, dzięki czemu mogą przetrwać okres suszy. Na badania nad procesami biodegradacji geotekstyliów z włókien naturalnych i dodatków wspomagających wegetację roślin stosowanych w inżynierii środowiska Daria otrzymała rok temu grant w ramach konkursu Preludium 20.

Geotekstylia są rozwiązaniem stosowanym nie tylko w inżynierii środowiska. Od niedawna używa się ich również w rolnictwie i ogrodnictwie jako materiały poprawiające retencję. Obecnie większość geowłóknin produkowanych jest z tworzyw sztucznych, które stanowią zagrożenie dla środowiska. Dlatego też naukowcy szukają ich naturalnych odpowiedników takich, jak geowłókniny na bazie odpadowych włókien roślinnych np. wełny czy lnu.

Daria w swoich badaniach zajmuje się zastosowaniem połączenia geotekstyliów z naturalnymi dodatkami. Rezultatem projektu będzie określenie potencjału biodegradowalnych geowłóknin oraz ich odpowiedników wzbogaconych o dodatki w kontekście poprawy właściwości gleb. Kluczowym etapem badań częściowo prowadzonych w ramach współpracy międzynarodowej będzie określenie rodzaju produktów biodegradacji uwalnianych do środowiska oraz określenie wpływu geowłóknin na wegetację roślin stosowanych na obiektach inżynierskich. Opiekunem naukowym jej doktoratu jest prof. Krzysztof Lejcuś, autor opatentowanej i skomercjalizowanej syntetycznej technologii geokompozytów sorbujących wodę – na rynku dostępnej jako produkt firmy Hydrobox. Daria pracuje nad doskonaleniem tej technologii i stworzeniem ich biodegradowalnej wersji. Zastosowanie biomateriałów ograniczy akumulację tworzyw sztucznych w glebie i umożliwi wprowadzenie produktu na szerszą skalę zagranicą. BioGSW znajdą też zastosowanie w zieleni miejskiej przy nasadzeniach drzew i krzewów.

Patron stypendium, które otrzymała doktorantka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Marian Suski zmarł we Wrocławiu w 1993 roku. Był profesorem związanym z Wydziałem Łączności (później Elektroniki) i Instytutu Telekomunikacji i Akustyki Politechniki Wrocławskiej. Przed II wojną światową został brązowym medalistą w szermierce (szabla) podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1932.

W 1939 trafił do oflagu, na krótko do Wrocławia, potem do Oflagu VIIA w Murnau, gdzie prowadził kursy z podstaw radiotechniki. Udało mu się tam zgromadzić trochę części, które posłużyły mu do skonstruowania w konspiracji prostego odbiornika radiowego – używanego przez jeńców do wyzwolenia obozu przez aliantów. Po wojnie przyjechał do rodziny do Polski. Najpierw do Dzierżoniowa na Dolnym Śląsku, gdzie pracował w Państwowej Fabryce Odbiorników Radiowych znanej później jako „Diora” – krótko był tam dyrektorem. W 1947 podjął pracę jako adiunkt w Katedrze Fizyki Uniwersytetu i Politechniki, rok później przeniósł się na Katedrę Radiotechniki Wydziału Mechaniczno-Elektrotechnicznego, a w 1951, po utworzeniu Wydziału Łączności, został zastępcą profesora na tym wydziale. Od 1954 był kierownikiem Katedry Podstaw Telekomunikacji. Podczas wydarzeń Marca 1968, wraz z innymi profesorami ówczesnego Wydziału Łączności: Zbigniewem Żyszkowskim i Tadeuszem Tomankiewiczem, był uczestnikiem studenckich protestów. Pomimo licznych osiągnięć naukowych jego bezkompromisowa postawa wobec rzeczywistości PRL spowodowała, że profesurę otrzymał dopiero w 1974. Do emerytury był kierownikiem Zakładu Teorii Techniki Mikrofalowej. Do przełomu w 1989 roku informacje na temat Mariana Suskiego objęte były cenzurą. Wytyczne zezwalały jedynie na publikacje w prasie specjalistycznej, naukowej i skryptach.