30 Kreatywnych Wrocławia

30 Kreatywnych Wrocławia to miejski projekt, który wyróżnia ważnych, odważnych i przebojowych wrocławian w obszarach: kultura i sztuka, biznes, społeczeństwo i nauka. To oni co dnia budują pozytywną markę Wrocławia w swojej najbliższej okolicy, w Polsce i poza granicami kraju. Kreatywni pochodzą z Wrocławia lub wybrali to miasto na swój dom. Z ich pasji, marzeń i inicjatyw powstaje Wrocław otwarty na ludzi, przyjazny, dobre miejsce do życia, nauki i pracy.

Troje przedstawicieli Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu – Katarzyna Kornicka, Paweł Stępień i prof. Krzysztof Sośnica – reprezentuje w zestawieniu naukę.

Katarzyna Kornicka jest doktorantką w Pracowni Mikroskopii Elektronowej UPWr, w której od kilku lat pod okiem swojego promotora, prof. Krzysztofa Marycza prowadzi badania, zdobywa granty i stypendia naukowe. Zajmuje się przede wszystkim komórkami macierzystymi.

Do pracy magisterskiej badała, jak wiek pacjenta wpływa na potencjał terapeutyczny wyizolowanych od niego komórek macierzystych pochodzenia tłuszczowego (ASC). Efektem badań było powstanie innowacyjnego, przeciwstarzeniowego biomateriału, który w naturalny sposób niweluje negatywne skutki wolnych rodników akumulowanych przez te komórki.

W czasie studiów doktoranckich sprawdza, w jaki sposób syndrom metaboliczny koni wpływa na właściwości cytofizjologiczne komórek ASC. Zespół, w którym pracuje, jako pierwszy na świecie wykazał, że komórki te charakteryzują się zwiększoną apoptozą (to proces zaprogramowanej śmierci komórki w organizmie wielokomórkowym), akumulacją czynników stresowych, a także uszkodzeniem mitochondriów. Wyniki mogą w przyszłości doprowadzić do farmakoterapii komórek in vitro przed ich klinicznym zastosowaniem, czyli „odmłodzenia” w warunkach laboratoryjnych jako efektywnego sposobu leczenia.

– Komórki macierzyste w naszych organach starzeją się wraz z wiekiem. Za ich upośledzenie odpowiadają głównie niefunkcjonalne mitochondria, czyli elektrownie w komórce. Wpadłam na pomysł, żeby te mitochondria wymienić na nowe. To ma być metoda, która posłuży do odmładzania komórek i ma duży potencjał, jeśli chodzi o inżynierię tkankową oraz transplantologię. Wymieniając mitochondria na nowe, jesteśmy w stanie zwiększyć użyteczność komórek w potencjalnej terapii. W skrócie można powiedzieć, że to eliksir młodości, ale działający od wewnątrz organizmu, od jego najgłębszych struktur – mówi Katarzyna Kornicka, która na badania transferu mitochondriów zdobyła niedawno grant z programu Preludium 14 Narodowego Centrum Nauki. Doktorantka uczestniczy w wielu projektach, ale ten będzie pierwszym realizowanym w całości pod jej nazwiskiem.

Jej plany badawcze na kolejne lata skupiają się wokół opracowania nanomateriałów mobilizujących komórki macierzyste w procesie regeneracji tkanek. Multidyscyplinarną realizację badań, łączącą technologię biomateriałową, chemię polimerów i biologię molekularną, uważa za konieczność. Impact Factor jej publikacji wynosi niemal 70.

Prof. Krzysztof Sośnica z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki specjalizuje się w geodezji satelitarnej. Jest jednym z najmłodszych w Polsce doktorów habilitowanych – habilitację obronił mając 30 lat.

– Zajmuję się sztucznymi satelitami Ziemi i tym, co można wywnioskować z ich ruchu. Obserwujemy różne anomalia w ruchu satelitów. Na podstawie diagnozy tych odstępstw można zdiagnozować, co się dzieje z Ziemią. Na przykład topniejące na Grenlandii lodowce lub duża powódź w Kalifornii powodują zmianę rozkładu masy w systemie ziemskim. To oddziałuje na sztuczne satelity, które orbitują wokół Ziemi. Jeżeli wiemy, po jakich orbitach powinny się poruszać satelity, a po jakich się poruszają, to jesteśmy w stanie ocenić, czy coś niepokojącego dzieje się na Ziemi – wyjaśnia prof. Sośnica, który jest absolwentem UPWr. Doktorat obronił w Instytucie Astronomicznym uniwersytetu w Brnie w Szwajcarii. W Bernie znajduje się Centrum Wyznaczania Orbit w Europie, jedna z najważniejszych instytucji, gdzie powstają programy komputerowe do wyznaczania precyzyjnych orbit satelitów i przetwarzania obserwacji satelitarnych, takich jak GLONASS czy GPS.

Prof. Sośnica jest laureatem nagrody sekcji geodezyjnej dla wybitnych młodych naukowców Europejskiej Unii Nauk o Ziemi, współpracuje m.in. z Europejską Agencją Kosmiczną, a we Wrocławiu wraz ze swoim zespołem badawczym założył Centrum Analiz Laserowych Pomiarów Odległości do Sztucznych Satelitów Ziemi, w którym raz na dobę laserowe pomiary odległości analizowane są w odniesieniu do mikrofalowych orbit satelitów nawigacyjnych. Centrum posiada unikatowy w skali światowej charakter – jako jedyne uwzględniania obserwacje do czterech systemów nawigacyjnych: europejskiego Galileo, rosyjskiego GLONASS, chińskiego BeiDou oraz japońskiego QZSS. Od marca 2017 r. – decyzją Międzynarodowej Służby Satelitarnych Pomiarów Laserowych z siedzibą w NASA, jest w sieci Stowarzyszonych Centrów Analiz.

W pracy profesor podkreśla przede wszystkim wagę zespołu: – Mnie udało się zbudować dobrze działający zespół, którego członkowie wzajemnie się motywują. To dla mnie sukces. Moi doktoranci zdobywają prestiżowe granty i to sprawia olbrzymią satysfakcję, a profesorowie z zagranicy gratulują mi kreatywnych współpracowników.

Paweł Stępień

jest doktorantem w Instytucie Inżynierii Rolniczej UPWr, gdzie zajmuje się badaniami nad alternatywnym paliwem. Jako laureat Diamentowego Grantu mógł rozpocząć studia doktoranckie jeszcze przed obroną pracy magisterskiej i już wtedy zyskał środki na pierwsze własne badania. Sprawdzał, jakie warunki trzeba stworzyć, żeby z odpadów organicznych, czyli m.in. odpadków roślin i jedzenia pochodzących z gospodarstw domowych, osadów powstających ze ścieków, uzyskać produkt o właściwościach zbliżonych do węgla.

W grancie Preludium 14 zajmuje się procesem pirolizy, który wykorzystywany jest głownie do produkcji węgla drzewnego. Opok spalania, piroliza jest uznawana za najbardziej przyszłościowy sposób termicznego wykorzystania odpadów, jednak niejednorodność przetwarzanych nieczystości wpływa na niestabilność procesu. –  Będę podgrzewał próbki odpadów do temperatury 500 stopni Celsjusza w atmosferze gazu obojętnego i rejestrował ich spadki masy oraz ilość energii, która jest niezbędna do zajścia procesu – mówi Paweł Stępień.

Wyniki badań pozwolą mu na ustalenie zależność pomiędzy przetwarzanymi odpadami organicznymi i ich mieszankami a zapotrzebowaniem energetycznym procesu. Następnie wyznaczy model matematyczny allotermicznego procesu niskotemperaturowej pirolizy. Dodatkowo uzyska też wyniki charakterystyki paliwowej surowych materiałów oraz ich karbonizatów, które zostaną wyprodukowane w różnych temperaturach i przy różnym czasie zatrzymania procesu.

Karbonizat wygląda jak piasek, ale ma właściwości paliwowe zbliżone do węgla kamiennego. – Mnie interesuje przede wszystkim uzyskanie jak najwyższej kaloryczności, czyli wartości opałowej karbonizatu. Zbliżenie tego parametru do wartości węgla kamiennego pozwoliłoby na produkcję nowego, wartościowego paliwa, które byłoby atrakcyjne dla przemysłu – mówi doktorant prof. Andrzeja Białowca i dodaje, że dla niego ważna była od początku praca w Studenckim Kole Naukowym Odnawialne Źródła Energii Bioenergia. – Dodatkowe zajęcia, udział w konferencjach naukowych i projektach badawczych zaprocentowały wielokrotnie. To był dobrze wykorzystany czas.

wroclaw.pl
mj